Brześć Centralny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Brześć Centralny
Брэст-Цэнтральны
Брест-Центральный
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Brześć
Data otwarcia	28 maja 1886
	Dane techniczne
Liczba peronów	5
Liczba krawędzi; peronowych	7
Kasy	czynne
	Linie kolejowe
	Linia Brześć – Wysokie Litewskie; Linia 446 Terespol – Brześć; Linia Baranowicze – Brześć; Linia Chocisław – Brześć;
	Położenie na mapie Brześcia Brześć Centralny
	Położenie na mapie Białorusi Brześć Centralny
	Położenie na mapie obwodu brzeskiego Brześć Centralny
	52°06′01,7″N 23°40′50,0″E/52,100472 23,680556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brześć Centralny (biał. Брэст-Цэнтральны, ros. Брест-Центральный) – stacja kolejowa w Brześciu, w obwodzie brzeskim, na Białorusi. Przejście graniczne z Polską. Znajduje się tu 5 peronów, kilka budynków stacyjnych (w tym główny budynek dworca z poczekalnią, kasami, przechowalnią bagażu, pocztą, restauracją, sklepami, kantorami i punktami usługowymi), punkt odprawy celnej i paszportowej, budynek dworca podmiejskiego, lokomotywownia oraz punkt zamiany wózków wagonowych z europejskiego rozstawu toru (1435 mm) na wschodni (1520 mm) i odwrotnie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Stacja powstała w XIX w. na drodze żelaznej moskiewsko-brzeskiej pomiędzy stacją Żabinka i stacją drogi żelaznej warszawsko-terespolskiej Terespol^[1]^[2].

Początkowo dworzec w Brześciu Litewskim powstał w 1886 jako jednopiętrowy budynek w stylu neogotyckim po tym, jak wybudowano kolej moskiewsko-brzeską połączoną z warszawsko-terespolską drogą żelazną. Obiekt zaprojektowali rosyjscy architekci J. Garbunow, W. Lorberg i L. Nikolai^[3]. Dworzec otwarto 28 maja 1886 w obecności cesarza Aleksandra III). Budynek został zniszczony w czasie I wojny światowej (1915) przez cofające się wojska rosyjskie.

W czasie, gdy Brześć należał do II Rzeczypospolitej, zbudowano nowe budynki stacyjne. Według wspomnień współczesnych, „Okazały, biały budynek stacji kolejowej, przebudowany w 1930, miał obszerną główną salę. U jej wejścia, w donicach stały dwie duże palmy, a podłogę pokrywała barwnie stonowana mozaikowa posadzka. Wnętrze stacji było przyjemne i eleganckie. W rogu sali dla wygody podróżujących mieścił się bufet zaopatrzony w lokalne przysmaki. Z dworca wiodły dwa główne wyjścia, z frontu na podjazd zasadniczo przeznaczony dla ruchu kołowego, natomiast od tyłu było wyjście dla pieszych. Przed frontem dworca, po obu stronach szerokiego placu, stały jednokonne dorożki. Dorożkarze czekający na pasażerów drzemali na kozłach, albo w małych grupkach prowadzili żywe rozmowy; konie łbami zatopionymi w zawieszonych workach z obrokiem spokojnie posilały się opędzając ogonami natarczywe muchy”^[4].

Główny budynek dworcowy, uszkodzony w czasie II wojny światowej, przebudowano w stylu klasycyzmu stalinowskiego w latach 1953–1957, czemu sprzyjał m.in. Kliment Woroszyłow. Na bazie zrujnowanego przedwojennego dworca zbudowano gmach w stylu socrealizmu z dwukondygnacyjną wieżą, na szpicu której znajduje się czerwona gwiazda. Położony na granicy polsko-sowieckiej dworzec miał być wizytówką Kraju Rad. Jak pisze Ryszard Kapuściński: „Dworzec w Brześciu został kiedyś zbudowany w stylu stalinowskiej architektury pokazowej (brama wjazdowa do Związku Radzieckiego) – blichtr, pompa, złocenia marmury. Ale wszystko to przeszłość. Tynki odpadają, odrzwia nie chcą się zamknąć, żyrandole połamane, poskręcane, ślepe”^[5].

W latach 2000. dworzec w Brześciu przeszedł gruntowną rekonstrukcję (z zachowaniem wszystkich symboli komunistycznych).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Schemat dróg żelaznych europejskiej części Rosji (1912). [dostęp 2023-02-15]. (ros.).
↑ 1860 Карта Шуберта. [dostęp 2023-02-15]. (ros.).
↑ Red. A. A. Voinau [et al.], „Architektura Belarusi: encyklapedyčny davednik”, Mińsk 1993, ISBN 5-85700-078-5.
↑ Waszczukówna-Kamieniecka Danuta, „Brześć, niezapomniane miasto”, Londyn 1997, ISBN 0-9531447-0-4, s. 114–115.
↑ Ryszard Kapuściński: Na stacji w Brześciu. kapuscinski.info. [dostęp 2020-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-16)]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

CelešC. Vâčka CelešC., „Garady Belarusì na starych paštoŭkach”, Mińsk 1998, s. 62 .
Фотолинии БЧ: Станция Брест-Центральный. (ros.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Brześć Centralny w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
Historia. [dostęp 2009-11-14].

Brześć Centralny
Linia Baranowicze – Brześć (1094,25 km)
Brześć Wschodni odległość: 3,43 km		Granica
Linia Brześć – Wysokie Litewskie (491,532 km)
		Brześć Północny odległość: 2,47 km
Linia Chocisław – Brześć (491,532 km)
Brześć Poleski odległość: 2,707 km

[1] Schemat dróg żelaznych europejskiej części Rosji (1912). [dostęp 2023-02-15]. (ros.).

[2] 1860 Карта Шуберта. [dostęp 2023-02-15]. (ros.).

[3] Red. A. A. Voinau [et al.], „Architektura Belarusi: encyklapedyčny davednik”, Mińsk 1993, ISBN 5-85700-078-5.

[4] Waszczukówna-Kamieniecka Danuta, „Brześć, niezapomniane miasto”, Londyn 1997, ISBN 0-9531447-0-4, s. 114–115.

[5] Ryszard Kapuściński: Na stacji w Brześciu. kapuscinski.info. [dostęp 2020-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-16)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]