Żambył Żabajew – Wikipedia, wolna encyklopedia

Żambył Żabajew
Жамбыл Жабаев
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1846
Siedmiorzecze

Data i miejsce śmierci

22 czerwca 1945
Ałmaty

Zawód, zajęcie

akyn

Odznaczenia
Nagroda Stalinowska
Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order „Znak Honoru” Medal „Za obronę Leningradu”

Żambył Żabajew (kaz. Жамбыл Жабаев; także Жамбыл Жабайұлы, Żambył Żabajuły; ros. Джамбул Джабаев, Dżambuł Dżabajew; ur. 28 lutego 1846 w Siedmiorzeczu, zm. 22 czerwca 1945 w Ałma-Acie) – kazachski poeta ludowy – akyn.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pomimo sprzeciwu ojca został uczniem akyna Suyunbaja i po czterech latach jako 20 latek sam został akynem[potrzebny przypis]. Nie umiał czytać an i pisać[1]. Kilku rosyjskich i kazachskich poetów twierdziło, że byli autorami wierszy poety[2]. Wśród nich był Konstantin Simonow[1]. Akompaniował sobie na dombrze. Opublikował wiersze na cześć Józefa Stalina i szefa NKWD Nikołaja Jeżowa pod tytułem „Narkom Jeżow” opisując go jako „bystrookiego i mądrego”, który objawił się narodowi „w świetle błyskawicy”, a „dla bitwy piastowało go rozumne słowo wielkiego Lenina”[3].

Był laureatem nagrody Stalina, kawalerem Orderu Lenina, Czerwonego Sztandaru Pracy[4] i Orderu „Znak Honoru”[potrzebny przypis]. W 1977 roku otrzymał przyznany pośmiertnie medal „Za obronę Leningradu”[5].

Pamięć w Kazachstanie

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1938–1998 miasto obwodowe Taraz w Kazachstanie nosiło nazwę Dżambuł na jego cześć, obwód żambylski nadal nosi jego imię.

W miejscowości Żambył, 10 km od Uzynagasz w domu w którym akyn mieszkał od 1938 roku, utworzono muzeum. Obok, na terenie parku stoi jego stary dom. Na łąkach pomiędzy Uzynagaszem, a wioską w 1996 roku podczas odchodów 150 urodzin ułożono obraz Żambyła. Po śmierci Żambyła w 1946 roku zostało zbudowane mauzoleum (odnowione w 1958 roku), którego projekt przygotował Iwan Biełocerkowski. Ma ono 10 metrów wysokości i zostało wyłożone marmurowymi płytami. Do środka prowadzą cztery pary żeliwnych drzwi[5][6].

W 1952 roku Jefim Dzigan nakręcił film fabularny Dżambuł (Джамбул)[7]. W 1992 roku Kalila Umarow nakręcił film dokumentalny Żambył: Wielki piosenkarz ludzkości (Жамбыл: Великий певец человечества)[8]. Jerłan Sydykow w 2015 roku napisał książkę Żambył, która została wydana w Moskwie[9], a w 2016 roku przetłumaczona na serbski i wydana w Belgradzie[10]. W Kazachstanie książka była prezentowana podczas obchodów 170 rocznicy urodzin akyna[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Jackowski A. Folkloryzm - Inspiracja - Manipulacja [Dostęp 2019-05-26]
  2. Как в СССР придумали поэта Джамбула Джабаева [online], izbrannoe.com [dostęp 2019-05-26].
  3. Nikołaj Jeżow: upadek krwawego karła. Jak Stalin wykończył swojego pupila [online], wyborcza.pl [dostęp 2018-12-19] (pol.).
  4. https://www.livelib.ru/author/195836-dzhambul-dzhabaev
  5. a b Дом, в котором жил и творил Джамбул [online], yvision.kz [dostęp 2019-05-26] (ros.).
  6. «Огненный тигр поэзии» [online], Сайт газеты [dostęp 2019-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-26].
  7. Джамбул [online], kazakhfilmstudios.kz [dostęp 2019-05-26].
  8. Джамбул Джабаев [online], www.livelib.ru [dostęp 2019-05-26].
  9. a b L. N. Gumilyov Eurasian national university Пресс-анонс алматы. Встреча с жамбылом [online], kzrefs.org [dostęp 2019-05-26].
  10. Презентация книги «Жамбыл. Поэт Великой степи» · Новости · Портал «История Казахстана» [online], e-history.kz [dostęp 2019-05-26] (ros.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]