French
Deutschمترسکها در شب - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| نویسنده | بهرام بیضایی |
|---|---|
| تاریخ نخستین نمایش | ۵ تیرِ ۱۳۴۲ |
| جای نخستین نمایش | تلویزیونِ ایران |
| زبان اصلی | فارسی |
| از سلسلهٔ مقالات دربارهٔ |
 |
|---|
| فهرست‌های کارها |
| دیـگر |
|
| |
مترسکها در شب نمایشنامه‌ای است از بهرام بیضایی، نوشتهٔ سالِ ۱۳۴۱.
متن
[ویرایش]بیضایی این نمایشنامه را در سالِ ۱۳۴۱ نوشت و همراهِ عروسکها در کتابِ مترسکها در شب و عروسکها منتشر کرد. داستانِ نمایشنامه همانندی‌هایی دارد با آوازهای شبِ ناصر شاهین‌پر؛ ولی، به گفتهٔ شاهین‌پر، هیج یک از دو نویسنده از کارِ همدیگر آگاه نبوده‌اند و شاهین‌پر نمایشنامه‌اش را از شعرِ «شب‌پا»ی نیما یوشیج اقتباس کرده بوده است.[۱]
بیضایی از تجدیدِ چاپِ این نمایشنامه پرهیخته و آن را از «جستجو»ی خود منفک می‌دانسته است.[۲]
نخستین نمایش
[ویرایش]. . . نخستین کار بهرام بیضایی را من انجام دادم. ۱۷ساله بود؛ البته آدم‌ها خودشان را بروز می‌دهند. آن زمان بهرام می‌آمد سرِ تمرین‌های ما. همه کار می‌کرد، حتی جارو! و این نشان می‌داد که چقدر مشتاق است. بعدها که پیس‌هایش را خواندم دیدم فقط این نبوده که نمایشنامه‌ای بنویسد و اجرا بگیرد و . . . پشتش خیلی چیزهای دیگر خوابیده بود که یواش یواش بروز می‌کرد. باید با این آدم زندگی کنید تا ببینید چقدر شیرین و گرم و صمیمی است که آدم را واقعاً فلج می‌کند. . . .
این نمایشنامه نخستین بار در ۵ تیرِ ۱۳۴۲ به کارگردانیِ جعفر والی و با بازیِ عزت‌الله انتظامی، محمّدعلی کشاورز، جمشید مشایخی، خسرو شجاع‌زاده، اسماعیل داورفر، منوچهر فرید، پرویز فنّی‌زاده و حسن اعتمادزاده در تلویزیونِ ایران به نمایش درآمد.[۴]
نقد و نظر
[ویرایش]اکبر رادی نیز، همچون بیضایی، این نمایشنامه را کم‌ارزش شمرده و بر آن بوده که نشانی از استعدادِ بیضایی در این نمایشنامه نبوده است.[۵]
پانویس
[ویرایش]- ↑ جعفری، «گروه هنر ملّی»، ۴۰۶-۴۰۷.
- ↑ دیوان نمایش. ج ۱.
- ↑ والی و عاشوری، «نیم‌قرن خاطره‌بازی با جعفر والی»، ۱۳.
- ↑ کیان‌افراز، «جادوی صحنه»، ۲۹۳.
- ↑ رادی و امیری، «بشنو از نی»، ۵۶.
منابع
[ویرایش]- بیضایی، بهرام؛ قوکاسیان، زاون (۱۳۷۱). گفت‌وگو با بهرام بیضایی. تهران: انتشارات آگاه.
- تدین، علی (۱۳ شهریور ۱۳۸۰). «چراغ قریه پنهان است». نوروز (۱۲۴): ۵.
- جعفری، روح‌الله, ویراستار (۱۳۹۵). گروه هنر ملی از آغاز تا پایان (۱۳۵۷–۱۳۳۵). تهران: انتشارات افراز. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۴۳-۵۵۸-۶.
- جعفری‌نژاد، شهرام (۱۳۷۹). بهرام بیضائی. تهران: نشر قصه. شابک ۹۶۴-۵۷۷۶-۰۷-۴.
- رادی، اکبر؛ امیری، ملک ابراهیم (۱۳۷۰). بشنو از نی: مکالمات با اکبر رادی. رشت: انتشارات هدایت.
- رادی، اکبر (۱۳۵۶). دستی از دور. تهران: انتشارات رز.
- طباطبایی، ناهید؛ − (۲۰ دی ۱۴۰۰). «مرحوم لبخنده موفق‌ترین شاگرد کلاس‌های پدرم بود». فرهیختگان (۳۵۰۵): ۱۳.
- کیان‌افراز، اعظم (۱۳۸۵). جادوی صحنه: زندگی تئاتری عزت‌الله انتظامی، به ضمیمه پیش‌پرده‌خوانی در ایران (ویراست یکم). تهران: انتشارات افراز. شابک ۹۶۴-۷۶۴۰-۲۸-۵.
- والی، جعفر؛ عاشوری، نرگس (۱۳ آذر ۱۳۹۵). «نیم‌قرن خاطره‌بازی با جعفر والی». ایران (۶۳۷۲): ۱۲-۱۳.
