اُرگانوفُسفات نامی عمومی برای استرهای اسید فسفریک است.
ترکیبات ارگانوفسفات به دو شکل حشرهکشها یا آفتکشهای گیاهی و عوامل شیمیایی جنگی تولید و کاربرد دارند.
نمایی از ساختار عمومی گروههای عاملی ارگانوفسفاتها اغلب سموم فسفره یا ارگانوفسفره در زمان جنگ جهانی دوم توسط دانشمند آلمانی به نام گرهارد شرادر کشف گردید. این سموم برای حشرات بسیار سمی و برای انسان و حیوانات نیز سمی است بنابراین در بهداشت مصرف کمی دارند.
این سموم بر روی بافتهای عصبی اثر کرده و در سیناپسها فعالیت کولین استراز را مختل میکنند (عدم تخریب استیل کولین در پایانههای پاراسمپاتیک ). این سموم در انسان از طریق تنفس و جذب پوستی اثر میکنند.
ساختار شیمیایی [ ویرایش ] بهطورکل این سموم دارای فرمول کلی زیر میباشند:
اتم مرکزی فسفر متصل به اتم اکسیژن با دو پیوند. دو گروه چربی دوست مانند الکلها. یک گروه جدا شونده مانند هالوژنها. همچنین بعضی از ارگانوفسفرهها دارای پیوند کربن-فسفر هستند که بهطور معمول در فرمول حشره کشهای معمولی پیدا نمیشود. این پیوند پایداری بیشتری به ترکیب داده و سمیت آنها را به شدت افزایش میدهند. گازهای اعصاب سارین وVX دارای این پیوند هستند.
Chemical form of the nerve agent VX ترکیبات سریN از سری دیگری از این سموم هستند که چندین برابر قویتر و سریعتر از حشرهکشهای معمولی عمل میکنند، همچنین این ترکیبات دارای سریهای بسیار سمی (حتی سمی تر از گازهای اعصاب مانند سارین)، بسیار پایدار و دارای قابلیت تبخیراند و از آنها میتوان به عنوان یک سلاح شیمیایی مرگبار استفاده نمود.
جستارهای وابسته [ ویرایش ] ترکیبات آلی فسفر
mAChR ها
آگونیستها آنتاگونیستهای ۳-شینوکلیدینولبنزینات 4-DAMP آکلیدینیوم برومید (+فورموترول ) آبدیترول AF-DX 250 AF-DX 384 امبوتونیومبرمید آنیزودامین آنیزودین Antihistamines (first-generation) (e.g., برومفنیرامین , بوکلیزین , captodiame , کلرفنیرامین , سیناریزین , کلماستین , سیپروهپتادین , دیمن هیدرینات , دیمتیندن , دیفنهیدرامین , دوکسیلامین , مکلیزین , مکیتازین , پرلاپین , فنیندامین , فنیرامین , فنیلتولوکسامین , پرومتازین , پروپیومازین , تریپرولیدین ) AQ-RA 741 آتروپین آتروپین آنتیسایکوتیک آتیپیک s (e.g., کلوزاپین , fluperlapine , الانزاپین (+fluoxetine ), rilapine , کوئتیاپین , تنیلاپین , زوتهپین ) بناکتیزین بنزاتروپین (بنزتروپین) بنزیلون خردل بنزیلیل کولین بنزیدامین BIBN 99 بیپریدن Bornaprine Camylofin CAR-226,086 CAR-301,060 CAR-302,196 CAR-302,282 CAR-302,368 CAR-302,537 CAR-302,668 کارامیفن Cimetropium bromide کلیدینیوم بروماید کلوپراستین CS-27349 سیکلوبنزاپرین سیکلوپنتولات داریفناسین DAU-5884 Desfesoterodine دکستیمید DIBD دی سیکلومین دی هگزی ورین دیفمرین دیفمانیل متیلسولفات Ditran Drofenine EA-3167 EA-3443 EA-3580 EA-3834 Emepronium bromide Etanautine Etybenzatropine (ethybenztropine) Fenpiverinium Fentonium bromide فسوترودین فلاووکسات گلیکوپیرونیوم برومید (+beclometasone/formoterol , +indacaterol ) Hexahydrodifenidol Hexahydrosiladifenidol Hexbutinol هگزوسیکلیوم Himbacine HL-031,120 هماتروپین Imidafenacin ایپراتروپیوم بروماید (+salbutamol ) ایزوپروپامید J-104,129 هیوسیامین مامبا مامبا Mazaticol مبورین Meladrazine مپنزولات متانتلین Methoctramine Methylatropine Methylhomatropine Methylscopolamine Metixene Muscarinic toxin 7 N-Ethyl-3-piperidyl benzilate N-Methyl-3-piperidyl benzilate Nefopam اکتاتروپین متیلبرماید (آنیزوتروپین متیل بروماید) اورفنادرین Otenzepad (AF-DX 116) Otilonium bromide اکساپیوم یدید Oxitropium bromide اکسیبوتینین اکسیفن سیکلیمین اکسیفنونیوم برمید PBID PD-102,807 PD-0298029 پنتینات پتیدین pFHHSiD Phenglutarimide فنیلتولوکسامین پیپنزولات برمید Piperidolate پیرنزپین Piroheptine پیزوتیفن پولدین پریدینول پریفینیوم برمید پروسیکلیدین پروفنامین پروپانتلین پروپیورین کینیدین Revefenacin روسیورین RU-47,213 SCH-57,790 SCH-72,788 SCH-217,443 هیوسین هیوسین ان بوتیل بروماید Silahexacyclium Sofpironium bromide سولیفناسین SSRIs (e.g., femoxetine , پاروکستین ) تلنزپین ترودیلین ضدافسردگیهای چهارحلقهای s (e.g., آموکساپین , ماپروتیلین , میانسرین , میرتازاپین ) تیمونیوم یدید Timepidium bromide تیوتروپیوم برمید Tiquizium bromide توفناسین تولترودین ضدافسردگیهای سهحلقهای s (e.g., آمیتریپتیلین (+perphenazine ), آمیتریپتیلیناکسید , بوتریپتیلین , سیدوکسپین , کلومیپرامین , دزپپرامین , desmethyldesipramine , دی بنزپین , دوسولپین , دوکسپین , ایمیپرامین , لوفپرامین , نیتروکسازپین , northiaden (desmethyldosulepin) , نورتریپتیلین , پروتریپتیلین , کینوپرامین , تریمیپرامین ) Tridihexethyl تری هگزیفنیدیل Trimebutine Tripitamine (tripitramine) Tropacine تروپاتپین تروپیکامید تروسپیوم کلرید ضدروانپریشی تیپیکال s (e.g., کلرپرومازین , کلرپروتیکسن , سیاممازین , لوکساپین , مزوریدازین , تیوریدازین ) Umeclidinium bromide (+vilanterol ) WIN-2299 گزانوملین Zamifenacin
پیشماده (و پیشداروها )
nAChR ها
آگونیستها (و PAM ها ) 5-HIAA 6-Chloronicotine A-84,543 A-366,833 A-582,941 A-867,744 ABT-202 ABT-418 ABT-560 ABT-894 استیلکولین Altinicline Anabasine Anatabine آناتوکسین-ای AR-R17779 بفنیوم هیدروکسی نفتوات بوتینولین بوتیریلکولین کارباکول کولین کوتنین سایتیزین دکامتونیوم Desformylflustrabromine Dianicline Dimethylphenylpiperazinium Epibatidine Epiboxidine اتانول (الکل) Ethoxysebacylcholine EVP-4473 EVP-6124 گالانتامین GTS-21 Ispronicline آیورمکتین JNJ-39393406 لوامیزول لوبلین (آلکالوئید) MEM-63,908 (RG-3487) Morantel نیکوتین (تنباکو ) NS-1738 PHA-543,613 PHA-709,829 PNU-120,596 PNU-282,987 Pozanicline پیرانتل Rivanicline RJR-2429 Sazetidine A SB-206553 Sebacylcholine SIB-1508Y SIB-1553A SSR-180,711 Suberyldicholine Suxamethonium (succinylcholine) Suxethonium (succinyldicholine) TC-1698 TC-1734 TC-1827 TC-2216 مکامیلآمین TC-5619 TC-6683 Tebanicline Tribendimidine تروپیسترون UB-165 وارنیکلین WAY-317,538 XY-4083 آنتاگونیستها (و NAM ها )
پیشماده (و پیشدارو )