آلیس مونرو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

آلیس مونرو
Alice Ann Laidlaw
مونرو در سال ۲۰۰۶
نام هنگام تولدآلیس آن مونرو
زادهٔ۱۰ ژوئیهٔ ۱۹۳۱
وینگهام، انتاریو، کانادا
درگذشت۱۳ مهٔ ۲۰۲۴ (۹۲ سال)
انتاریو، کانادا
ملیتکانادایی
محل تحصیلدانشگاه وسترن انتاریو
پیشهنویسنده داستان کوتاه
سبکداستان کوتاه، داستان ادبی
همسرجیمز مونرو (ا. ۱۹۵۱–ج. ۱۹۷۲)
جرالد فرملین (ا. ۱۹۷۶–۲۰۱۳)
فرزندان۴
جوایزجایزه گیلر (۲۰۰۴، ۱۹۹۸)
جایزه ادبی من بوکر (۲۰۰۹)
جایزه او. هنری (۲۰۱۲)
جایزه نوبل ادبیات (۲۰۱۳)

آلیس مونرو (انگلیسی: Alice Munro؛ ۱۰ ژوئیهٔ ۱۹۳۱ – ۱۳ مهٔ ۲۰۲۴) نویسنده کانادایی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۳ بود.[۲] کمیته نوبل مونرو را «استاد داستان کوتاه معاصر» توصیف کرد.[۳]

آلیس مونرو را یکی از تواناترین نویسندگان داستان کوتاه امروز می‌دانند. بسیاری بر این عقیده‌اند که مونرو جامعه کتابخوان آمریکای شمالی را با داستان کوتاه آشتی داد. البته خود او گفته بود هرگز قصد نداشته صرفاً نویسنده داستان کوتاه باشد؛ فکر می‌کرده و مثل همه رمان خواهد نوشت؛ ولی حالا دیگر می‌داند نگاهش به مسائل برای نوشتن رمان مناسب نیست. دوست دارد پایان داستان را در ذهنش مجسم کند و مطمئن باشد مثلاً تا کریسمس آن را تمام خواهد کرد و نمی‌داند نویسنده‌ها چطور روی پروژه‌های طولانی مثل رمان با پایان باز کار می‌کنند.

او نویسنده آثاری چون می‌خواستم چیزی بهت بگم، فرار، رؤیای مادرم، دست‌مایه‌ها و دورنمای کاسل‌راک است که به فارسی هم ترجمه شده‌اند.[۴] نخستین موفقیت او در سال ۱۹۶۸ با انتشار مجموعه داستان کوتاه رقص سایه‌های شاد بدست آمد.[۲]

زندگی و نویسندگی

[ویرایش]

آلیس آن مونرو در ۱۰ ژوئیه ۱۹۳۱ در وینگهام، انتاریو زاده شد. پدرش کشاورز و مادرش معلم مدرسه بود. او در دبیرستان شاگرد ممتاز شد و برای تحصیل در دانشگاه آنتاریوی غربی در لندن بورسیه گرفت.[۲] او نویسندگی را از نوجوانی شروع کرد و نخستین داستان خود به نام ابعاد یک سایه را در سال ۱۹۵۰ زمانیکه هنوز دانشجوی دانشگاه وسترن انتاریو بود منتشرشد.[۵] او در دانشگاه، نیمی از وقت خود را صرف مطالعه و نیم دیگر را صرف نگارش می‌کرد.[۲] او تا پیش از انتخاب نویسندگی به‌عنوان حرفه، مشاغلی چون پیشخدمتی و تصدی کتابخانه را تجربه کرده بود و حتی مدتی نیز در مزارع تنباکو مشغول به کار بود. با این حال او در سال ۱۹۵۱ دانشگاه را ترک کرد تا ازدواج کند. او سال ۱۹۶۳ به ویکتوریا نقل مکان کرد و کتابفروشی «کتاب مونرو» را افتتاح کرد که هنوز مشغول به کار است.

داستان‌های او در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ از شبکه سی‌بی‌سی پخش و در چندین نشریه ادواری کانادا منتشر شدند.[۲] فیلم دور از او (۲۰۰۶) بر پایه داستان خرس از کوه پایین آمد ساخته شده‌است. عشق و نفرت و جولیتا (۲۰۱۶) نیز بر پایه داستان‌های او ساخته‌اند.[۶][۷]

سبک نویسندگی

[ویرایش]

مونرو در داستان‌های اولیه خود به مضامینی چون بلوغ و کنار آمدن با خانواده می‌پرداخت. اما با گذر سن، توجه او به میان‌سالی و تنهایی بیشتر شد. زادگاه مونرو شهر کوچک وینگهام در ایالت انتاریو فضای بیشتر داستان‌های او را در بر می‌گیرد. داستان‌های مونرو معمولاً روندی آرام دارند. ولی حادثه‌ای در زیر این سطح آرام رخ می‌دهد که مونرو در طول داستان با ظرافت از آن رازگشایی می‌کند و در پایان خواننده را شگفت زده برجا می‌گذارد. او مضامین خود را از زندگی روزمره مردم انتخاب می‌کرد و نگاه ویژه‌ای به مسائل و جزئیات زندگی زنان داشت. اگرچه به مشکلات و دغدغه‌های دختران جوان علاقه داشت در کتاب‌های آخر خود به مسائل زنان میانسال و سالمند توجه بیشتری نشان می‌داد. خاطره در داستان‌های مونرو نقش مهمی داشت. او شخصیت‌های داستان‌های خود را عمیقاً می‌شناخت و دربارهٔ زندگی آنها فکر می‌کند و دیالوگ‌ها را با مهارت به کار می‌گرفت. صداقت در بیان، زبان شفاف و روان و دقت در جزئیات از ویژگی‌های داستان‌های او بودند. مارگارت اتوود دیگر نویسندهٔ کانادایی، آلیس مونرو را یکی از مقدسات ادبیات جهان نام داده بود. منتقدان و نویسندگان، سبک ساده و بی‌پیرایه و پیرنگ‌های چند لایه و شخصیت‌های ساده و دیالوگ‌های مناسبش را می‌ستودند.[۸]

ویژگی اصلی نثر مونرو تأکید او بر محل وقوع داستان و شخصیت‌های پیچیده زنان بودند. آثار او اغلب با آثار بزرگان ادبیات مقایسه شده و گفته می‌شود در آثار او، مانند آثار آنتون چخوف خط داستانی درجه دوم اهمیت را دارد و تقریباً اتفاق خاصی در داستان‌ها رخ نمی‌دهد و اغلب یک تلنگر موجب دگرگونی زندگی شخصیت‌ها می‌شود.

مونرو پس از دریافت جایزه ادبی تریلیوم برای مجموعه داستان زندگی عزیز اعلام کرد از دنیای نویسندگی خداحافظی می‌کند و گفت: «نه اینکه نوشتن را دوست نداشته باشم. اما به نظرم موقعی می‌رسد که حس می‌کنی به جایی رسیده‌ای که دیگر می‌خواهی به زندگی‌ات به شکل دیگری نگاه کنی؛ و شاید وقتی به سن من برسید دیگر دلتان نخواهد آنقدر تنها باشید که یک نویسنده تنها است. انگار حس کنی به پایان درستی در زندگی‌ات نرسیده‌ای و بخواهی بیشتر اجتماعی شوی.»[۵]

مونرو دربارهٔ شیوه نویسندگی خود گفته است: «اغلب پیش از شروع نوشتن داستانی، کلی با آن نشست و برخاست می‌کنم. وقتی به‌طور مرتب وقت نوشتن ندارم داستان‌ها مدام در ذهنم رژه می‌روند. تا جایی که وقتی می‌نشینم به نشستن کاملاً در آن غرق شده‌ام. این روزها این غرق شدن را با یادداشت برداشتن انجام می‌دهم. چندین و چند دفترچه یادداشت دارم که با خط خرچنگ قورباغه پر شده‌اند. همه چیز را در آن می‌نویسم. گاهی وقتی به این نسخه‌های اولیه نگاه می‌کنم با خودم می‌گویم واقعاً سودی هم دارند؟ می‌دانید من از آن نویسندگانی نیستم که از موهبت سرعت برخوردار هستند و سریع می‌نویسند.»

بیشتر داستان‌های مونرو برای اولین بار در نشریه معتبر نیویورکر منتشر شدند. داستان کتک‌های شاهانه که در سال ۱۹۷۷ در مجله نیویورکر چاپ شد بر گرفته از کتک‌هایی بود که در جوانی از پدرش خورده بود.[۲] او بعد از آن همواره برای این نشریه داستان می‌نوشت. آخرین داستانی که از مونرو در نیویورکر منتشر شد آموندسن بود که اوت سال ۲۰۱۲ چاپ شد. زندگی عزیز آخرین مجموعه داستان مونرو هم پاییز ۲۰۱۲ منتشر شد.

مونرو نویسنده مجموعه داستان‌هایی مانند رقص سایه‌های شاد، زندگی دختران و زنان، رازهای عیان، دوستان جوانی من، فکر کردی کی هستی؟، و فرار است. درمجموع از مونرو ۱۴ مجموعه داستان و پنج مجلد گزیده داستان منتشر شده است. از طرفی دختر او شیلا مونرو سال ۲۰۰۲ کتابی با عنوان زندگی‌های مادران و دختران: بزرگ شدن با آلیس مونرو را منتشر کرد و در آن از خاطرات کودکی خود با مادرش نوشت.[۵] ستایشگران از او نه‌تنها به‌عنوان الهام‌بخش ادبی، بلکه به‌عنوان یک راهنمای اخلاقی یاد می‌کردند.

جایزه نوبل ادبیات

[ویرایش]

در دهم اکتبر ۲۰۱۳ آکادمی سوئد اعلام کرد که جایزه نوبل ادبیات به این نویسنده کانادایی تعلق می‌گیرد.[۹] او که در زمان اعلام این خبر ۸۲ ساله بود یکصد و دهمین برنده جایزه ادبی نوبل، اولین کانادایی برنده این جایزه و سیزدهمین زنی بود که از ۱۹۰۱ تا کنون موفق به گرفتن این جایزه معتبر ادبی شد. پیش تر از این در یک دهه اخیر زنانی چون هرتا مولر و دوریس لسینگ این عنوان را از آن خود کرده‌بودند.

زندگی زنان در روستاها و شهرهای کانادا از درون‌مایه‌های آثار اوست. بسیاری از منتقدان ادبی آثار مونرو را با آنتون چخوف مقایسه‌می‌کنند.[۱۰]

جنجال زندگی شخصی

[ویرایش]

در سال ۲۰۲۴ دختر آلیس مونرو، آندریا اسکینر از راز مگویی در تورنتو استار سخن گفت که سال‌ها درباره آن سکوت کرده یا وادار شده بود سکوت کند؛ اینکه ناپدری‌اش در ۹ سالگی در سال ۱۹۹۲ از او سوءاستفاده جنسی کرده[۱۱] و وقتی مادرش دراین‌باره خبردار شد، انتخاب کرد که در هر صورت طرف همسرش را بگیرد.[۱۲] نویسنده کانادایی شیلا هتی در مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز که اندکی پس از مرگ او منتشر شد مطلبی با عنوانم مثل آلیس مونرو نمی‌نویسم، اما می‌خواهم مثل او زندگی کنم نوشت. حالا با افشاگری دختر مونرو خیلی‌ها سردرگم شده‌اند و نمی‌توانند این وجه از این نویسنده شهیر را باور کنند.

درگذشت

[ویرایش]

آلیس مونرو در ۱۳ مه ۲۰۲۴، در سن ۹۲ سالگی درگذشت.[۱۳]

آثار منتشر شده در ایران

[ویرایش]

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ A Conversation with Alice Munro. Bookbrowse. Retrieved on: 2 June 2009.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ رِیچال لوکر (۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳). «آلیس مونرو نویسنده کانادایی برنده نوبل ادبیات درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی.
  3. ↑ «نوبل ادبیات 2013 به «آلیس مونرو» رسید». ایسنا. ۱۸ مهر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳.
  4. ↑ «کدام کتاب‌های «آلیس مونرو» در ایران ترجمه شده‌اند؟». ایسنا. ۱۸ مهر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ «آلیس مونرو کیست؟ / دریافت نوبل ادبیات پس از خداحافظی با نویسندگی». www.khabaronline.ir. ۱۸ مهر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳.
  6. ↑ DePalma, Anthony (14 May 2024). "Alice Munro, Nobel Laureate and Master of the Short Story, Dies at 92". The New York Times. Archived from the original on 14 May 2024. Retrieved 14 May 2024.
  7. ↑ "Alice Munro, Nobel Prize-winning short-story 'master,' dies at 92". The Washington Post. 14 May 2024. Archived from the original on 15 May 2024. Retrieved 14 May 2024.
  8. ↑ «زندگینامه: آلیس مونرو». همشهری آنلاین. ۱۸ مهر ۱۳۹۲.
  9. ↑ «آلیس مونرو نویسنده کانادایی نوبل ادبیات ۲۰۱۳ را برد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۸ مهر ۱۳۹۲.
  10. ↑ Merkin، Daphne (۲۰۰۴-۱۰-۲۴). «Northern Exposures» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۵.
  11. ↑ Dundas, Deborah; Powell, Betsy (July 7, 2024). "In the home of Alice Munro, a dark secret lurked. Now, her children want the world to know". Toronto Star. Archived from the original on 8 July 2024. Retrieved 7 July 2024.
  12. ↑ Skinner, Andrea Robin. "My stepfather sexually abused me when I was a child. My mother, Alice Munro, chose to stay with him". Toronto Star. Archived from the original on 7 July 2024. Retrieved 7 July 2024.
  13. ↑ "Alice Munro, Canadian author who won Nobel Prize for Literature, dies at 92". The Globe and Mail (به انگلیسی). 2024-05-14. Retrieved 2024-05-14.

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آلیس مونرو موجود است.
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به آلیس مونرو در ویکی‌گفتاورد موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=آلیس_مونرو&oldid=40274054»