Yardımcı fiil - Vikipedi

Yardımcı fiil veya yardımcı eylem, isim soylu sözcüklerin ve bazen de fiilimsilerin (eylemsilerin) ardından gelerek bileşik fiil oluşturan sözcük. Türkçedeki başlıca yardımcı fiiller etmek, eylemek, olmak, kılmak ve yapmak'tır.^[1] Aşağıdaki örneklerde yardımcı fiil ile oluşturulmuş bileşik fiillerin altı çizilmiştir:

• Okul müdürü, dereceye giren öğrencileri tebrik etti.
• Bu bahaneyle sizleri de görmüş oldum.^[2]
• Bana bir şeyler söyleyecek oldu, söyleyemedi.^[2]
• Yıldızlar dem çekti güvercinler gibi başucumuzda / Ve yaktı perişan eyledi sine-i sâd-pâremizi - Attilâ İlhan
• İslam geleneğinde namaz kılan bir kimsenin önünden geçilmez.
• Fırının harlı ateşi yanaklarını pembe pembe yapmıştı." - N. Araz

Yazım[değiştir | kaynağı değiştir]

Yardımcı fiille kurulan bileşik fiillerin isim kısmında bir ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi varsa fiil bitişik yazılır:

• affetmek (af+etmek)
• seyretmek (seyir+etmek)
• meyletmek (meyil+etmek)
• kastetmek (kasıt+etmek)
• kaybetmek (kayıp+etmek)
• kaybolmak (kayıp+olmak)

Yardımcı fiil olarak kullanılan bazı sözcükler, esas fiil olarak da kullanılabilir. Bu kullanım yardımcı fiillerle karıştırılmamalıdır:

• Bu gece saat on iki civarı Adıyaman'da oluruz. ("olmak" fiili "ulaşmak" anlamında, tek başına kullanılmıştır ve yardımcı fiil değildir.)

Kurallı bileşik fiiller ve ek-fiiller[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı kaynaklarda fiil+fiil yapısındaki kurallı bileşik fiillerde kullanılan yeterlilik, süreklilik, tezlik ve yaklaşma fiilleri (-ver, -yaz, -bil vs.) ile isimlerden yüklem yapmaya yarayan ek-fiiller (idi, imiş, ise, -dir) de yardımcı fiil kabul edilir.^[3]

• gelebilmek
• düşüvermek
• Mersin'de havalar çok güzelmiş.

Yardımcı fiiller, "hayrete düşmek" gibi deyimleşmiş bileşik fiillerle ve "uçup gitmek" gibi ikili bileşik fiillerle karıştırılmamalıdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Auxiliary verb