French
DeutschVedalar - Vikipedi
| Makale serilerinden |
 |
Vedalar (Sanskritçe: वेद), Aryan din edebiyatının tamamını içine alan bir terimdir.[1] Hinduizm dinine inananlar için kutsaldırlar ve yine bu dine inananlar için açığa çıkmış bilgidirler.[1] Veda kelimesi bilgi manasına gelir ve İngilizce farkında olmak manasına gelen wit sözcüğüyle aynı kökene sahiptir.[1]
Birçok Hindu, Vedaların yaratılışın başından beri var olduğuna inanır. Vedaların en yeni bölümleri yaklaşık M.Ö. 500 senesi civarında ortaya çıkmışken, en eski metin (RigVeda) yaklaşık M.Ö. 1500 yıllarına aittir. Fakat birçok Hint bilimciye göre metinler yazılmadan önce uzunca bir süre devam eden bir sözel gelenek mevcuttu.
Vedalar 4 ana bölüme ayrılır:
- Samhitalar
- Brahmanalar
- Aranyakalar
- Upanişadlar
Samhita'lar genelde mantralardan oluşur ve 4 bölüme ayrılır:
Brahmanalarda dini törenlerin özellikleri ve sembolik manaları anlatılır, Aranyakalarda artık ritüelizm değil tamamen sembolik anlamlar açıklanmaya başlanır.
Aranyakalar ve özellikle "Veda'ların sonu" (Vedanta) olan Upanişadlar (M.Ö. 800- M.Ö. 400) daha felsefi ve mistik yapıdadır, anlaşılması mantralara göre çok daha kolay olduğundan "Vedaların en önemli bölümleri, zirvesi" kabul edilir ve Hint felsefesi konusunda en önemli kaynaklardan biridir.
Samhitalardan en değerlisi ve en eskisi olan Rig-Veda'da doğa güçlerinin kişileştirilmesi olan Tanrılara tazim için yazılmış 1017 ilahi vardır, her ilahi 10 kadar âyetten oluşur, bunların ayrı bir edebî vezni olduğu için yüksek sesle okunur, anlatımlar üzeri kapalı yoğun sembolizmle bezenmiştir ve anlaşılmasının oldukça zor olduğu kabul edilir, Rig-veda'da, hayatın anlamına, evrenin başlangıcına ilişkin felsefi çıkarımlar da bulunmaktadır:
"Önce ne varlık vardı ne de yokluk, ne hava vardı ne de ötedeki gökyüzü, neydi onu saran? Neredeydi? Kimin himayesindeydi?
Orada mıydı, derinliklerine ulaşılamaz engin Umman? Ölüm de yoktu o zaman, ölümsüzlük de. Geceye ya da gündüze ait olan herhangi bir belirti yoktu, Tek olan soluk olmadan soluyordu kendi iç gücüyle, bundan başka da hiçbir şey yoktu.
Karanlık vardı, her şeyi saran bir karanlık, ve her şey ayrışmamış haldeki Ummandı o zaman, boşluğun sakladığı o, gayrete geldi ve var oldu.
Başlangıçta ilahi aşk meydana geldi, Gönül’ün ilksel tohum hücresini oluşturdu, Rişiler gönüllerinde araştırma yaparak keşfettiler varlığın yokluktaki bağlantısını.
Belli belirsiz bir çizgi varlığı gayri varlıktan kesip ayırdı..." (Rig-Veda 10:129)
SamaVeda, melodiler vedasıdır. Kurban esnasında rahipler bu ilahileri okurlar.
YajurVeda'da, Kurban ile ilgili sözler ve dualar bulunmaktadır, bir kısmı nesir, bir kısmı da manzum olarak yazılmıştır. Kurban esnasında alçak sesle okunur.
AtharvaVeda, dinî ayin ve törenlerde okunan dua ve yakarışları ihtiva eder, 730 ilahiden oluşur. Kozmik, mistik parçalar ve büyü ile ilgili dualar vardır.
Eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir]
Hinduizmin birçok analisti, Hinduizmin tüm çağdaş dinlerin unsurlarını kucakladığını ve Hinduizmin Vedik Puranaları da dahil olmak üzere birçok kutsal kitabın Budizm, Jainizm ve Sihizm unsurlarını içerdiğini ve önemli miktarda Yunan ve Zerdüştlük gibi dini unsurları benimsediğini iddia ediyor.[2] Avesta. Ahura'dan Asura'ya, Deyab'dan Deva'ya, Ahura'dan Mazda'dan Monoteizme, Varuna, Vishnu ve Garuda, Agni Puja, Soma'dan Soma'ya, Cennet'ten Sudha'ya, Yasna'dan Yojna'ya veya Bhajan'a, Nariyasangha'dan Narasangsa'ya İndra'dan İndra'ya, Gandareva'dan Gandharva'ya, Vajra'ya, Vayu'ya, Mantra'ya, Yam, Ahuti, Humata'dan Sumati'ye, İndra'dan İndra'ya.[3][4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Knott, Kim (2016). Hinduism: a very short introduction (2. bas.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0198745549.
- ^ Swamy, Subramanian (2006). Hindus Under Siege: The Way Out (İngilizce). Har-Anand Publications. s. 45. ISBN 978-81-241-1207-6. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Muesse, Mark W. (2011). The Hindu Traditions: A Concise Introduction (İngilizce). Fortress Press. s. 30-38. ISBN 978-1-4514-1400-4. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Griswold, H. D.; Griswold, Hervey De Witt (1971). The Religion of the Ṛigveda. Motilal Banarsidass Publishe. s. 1-21. ISBN 978-81-208-0745-7. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
| Kaynaklar |  | |
|---|---|---|
| Destanlar | ||
| Tanrılar | ||
| Tanrıçalar | ||
| Binekler | ||
| Destanlardaki karakterler | ||
| İnsan olmayan ırklar | ||
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
| Hinduizm ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |