French
DeutschSheng Shicai - Vikipedi
| Sheng Shicai | |
|---|---|
 | |
| Sheng Shicai | |
| Çin Tarım ve Orman bakanı | |
| Görev süresi 29 Ağustos 1944 - 30 Temmuz 1945 | |
| Sincan askeri valisi | |
| Görev süresi 14 Nisan 1933 - 29 Ağustos 1944 | |
| Yerine geldiği | Jin Shuren |
| Sincan valisi | |
| Görev süresi 4 Nisan 1940 - 29 Ağustos 1944 | |
| Yerine geldiği | Li Rong |
| Yerine gelen | Wu Zhongxin |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 03 Aralık 1895 Kaiyuan, Çing Hanedanı |
| Ölüm | 13 Temmuz 1970 (74 yaşında) Taipei, Tayvan |
| Partisi |  Kuomintang |
| Bitirdiği okul | Japon İmparatorluk Ordusu Akademisi |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Çin |
| Hizmet yılları | 1919-1949 |
| Rütbesi | General |
| Birimi |  Ulusal Devrimci Ordu |
| Çatışma/savaşları | Kuzey Seferi Kumul İsyanı Sincan İslam Ayaklanması |
Sheng Shicai (Çince: 盛世才; pinyin: Shèng Shìcái; 3 Aralık 1895-13 Temmuz 1970), 1933-1944 yılları arasında Sincan eyaletini yöneten bir Çinli siyasetçi ve savaş ağası.
İktidara yükselişi, 1933'te Sincan'a askeri valisi olarak atandığında bir darbe ile başladı. Sincan üzerindeki egemenliği, Sovyetlerin ticaret tekeline ve kaynakların sömürülmesine izin veren ve Sincan'ın küçük bir bölümünü etkili bir şekilde Sovyet kukla devleti yapan Sovyetler Birliği ile yakın işbirliği ile işaretlenmiştir.
Sovyet dönemi, Sheng'in Milliyetçi Çin hükûmetine yaklaşmasıyla 1942'de sona erdi, ancak yine de eyalet üzerinde büyük bir gücü elinde tuttu. 1944'te görevden alındı ve merkezi hükûmetin Tarım ve Orman Bakanı olarak atandı. Kendisine karşı büyüyen düşmanlık, hükûmetin onu tekrar görevden almasına ve askeri bir göreve atanmasına neden oldu. Çin İç Savaşı'nın sonunda Sheng, Kuomintang'ın geri kalanıyla birlikte Çin anakarasından Tayvan'a kaçtı.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sheng Shicai, 3 Aralık 1895 tarihinde Mançurya'da bir Han Çinlisi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Japonya'nın başkenti Tokyo'da eğitim gördü, burada politik ekonomi okudu ve daha sonra Japon İmparatorluk Ordusu Akademisi'ne katıldı. Gençliğinde bir Marksist olan Sheng, 1919'da anti-emperyalist 4 Mayıs Hareketi'ne katıldı. Kuomintang'ın Beiyang hükûmetine karşı askerî harekâtı olan Kuzey Seferi'ne katıldı.
1929'da Sincan valisi Jin Shuren'in hizmetine çağrıldı ve burada Sınır Askeri Genelkurmay Başkanı ve Eyalet Askeri Koleji'nde Baş Eğitmen olarak görev yaptı. Kumul İsyanı devam ederken, Jin 12 Nisan 1933'te bir darbeyle devrildi ve Sheng, askeri vali olarak atandı. O zamandan beri, Ma Zhongying ve Zhang Peiyuan'ın en önemli olduğu rakiplerine karşı bir güç mücadelesine liderlik etti.[1] İlk tasfiye edilen darbe liderleri oldu ve onlar tarafından Eylül 1933'te Liu Wenlong sivil vali olarak atandı. Ma ve Zhang, Haziran 1934'te Sheng'in müdahaleye davet ettiği Sovyetler Birliği'nin yardımıyla askeri olarak yenildiler ve dönüşte kendilerini Sovyetler Birliği'ne tabi kıldılar.
Sincan'ın lideri olarak Sheng, Sovyetler'den esinlenen politikalarını Aralık 1934'te kabul ettiği Altı Büyük Politika programıyla uyguladı.[2] Yönetimi sırasında, Sincan'ın çeşitli milletlerinin ulusal ve dini eşitliğini ve kimliğini teşvik eden milliyet politikası ile belirlendi. Eyalet bir modernleşme sürecine tanık oldu, aynı zamanda ekonomik çıkarların Sovyet lehine ikincil hale getirildiğini de gördü. Sovyetler, Sincan'ın ticareti üzerinde tekele sahipti ve nadir bulunan malzeme ve petrolünü sömürüyordu. 1937'de, Sovyet Büyük Temizlik'ine paralel olarak Sheng, kendi başına bir tasfiye gerçekleştirdi, çoğu Uygur olan 100.000 kişiyi idam etti, ölümüne işkence etti ve hapse attı.[3]
Sovyetler Birliği'nin Nazi Almanyası ile savaşından rahatsız olmasıyla Sheng, Temmuz 1942'de Çin hükûmetine başvurdu ve Sovyet askeri ve teknik personelini sınır dışı etti. Bununla birlikte, Sincan üzerindeki etkin gücünü hala sürdürdü. Bu sırada Sovyetler Birliği Almanları durdurmayı başardı ve Japonlar, Sheng'in Kuomintang yetkililerini tutuklayarak ve 1944'te ikinci kez Sovyet müdahalesine başvurarak yeniden taraf değiştirmeye çalışmasına neden olan Çinlilere karşı kapsamlı bir saldırı başlattı. Ancak Sovyetler bu isteği görmezden geldi ve Çin hükûmeti tarafından görevden alınarak Ağustos 1944'te Tarım ve Orman Bakanı olarak atandı.
Sheng, Temmuz 1945'e kadar bakanlık görevini üstlendi ve daha sonra Hu Zongnan'ın danışmanı olarak çalıştı ve askeri bir görevde bulundu. Sheng, 1949'da Çin İç Savaşı'ndaki yenilginin ardından Kuomintang'ın geri kalanı ile birlikte Tayvan'a kaçtı. Tayvan'da, Sheng rahat bir emeklilikte yaşadı ve 13 Temmuz 1970 tarihinde Taipei'de bir askerî hastanede intraserebral kanama nedeniyle hayatını kaybetti.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Sheng Shicai ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Forbes, Andrew D. W. (1986). Warlords and Muslims in Chinese Central Asia: A Political History of Republican Sinkiang 1911–1949. Cambridge, İngiltere: Cambridge University Press. ISBN 9780521255141.
- ^ Chan, F. Gilbert (1983). "Sheng Shih-ts'ai's reform programs in Sinkiang: idealism or opportunism?". Journal of Modern History. Cilt 12. ss. 365-385.
- ^ Justin Jon Rudelson, Justin Ben-Adam Rudelson, Justin Ben-Adam (1997). Oasis Identities: Uyghur Nationalism Along China's Silk Road. s. 57. ISBN 9780231107860. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
