Schechter Mektubu - Vikipedi

Cambridge Belgesi olarak da bilinen Schechter Mektubu Kahire Genizası'nda Solomon Schechter tarafından keşfedildi.

Mektup[değiştir | kaynağı değiştir]

Schechter Mektubu, kim olduğu bilinmeyen bir Hazar tarafından yüksek mevkideki bir Yahudiye yazılmış bir tebligattır. Birçok kişi tarafından bu mektubun Konstantinopolis'li bir Hazarın Hasday bin Şaprut'a yazdığı mektup olduğuna inanılır. (bkz. Hazar Yazışmaları.)

Geniza koleksyonunda bulunan bu mektuplar Schechter tarafından 1898'de Cambridge Üniversitesi'ne bağışlandı. Ancak, kâğıtların çoğu okunamaz halde olup sadece iki blok metin bugüne kadar hayatta kalmayı başarmıştır.

Metinde din değiştirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Schechter Mektubu'nda Hazarların din değiştirme olayı Hazar Yazışmaları ve Kuzari'ye göre farklı anlatılır. Bu mektuba göre Farsların ve Ermenilerin zulmünde kaçan Yahudiler göçmen Hazarlar'a katıldılar ve zamanla asimile oldular. Ardından Sabriel isimli güçlü ve savaşçı bir lider Hazarların başına geçti. Sabriel, uzaktan da olsa Yahudi yerleşimcilerin torunlarından geliyordu ve karısı Serah'ın da onu ikna etmesiyle Yahudiliği seçti ve halk onu takip etti.

Mektupta buradan sonrasının büyük bir kısmı kayıptır ve sadece birkaç tane kâğıt parçası kalmıştır.

HLGW ve Romanus[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu mektuptan sağ çıkan bir başka bilgi ise Hazarya'ya yapılan istiladır. Hazarya, Bizans İmparatoru Romanus'un kışkırtmasıyla Novgorod Knezi prensi HLGW (büyük olasılıkla Oleg)'in akınına uğradı. Yahudilere zulmeden Romanus bunu Hazarların politikasına cevap olarak yapmak istemiş olabilir. Mektuba göre Hazar generali Pesah, Taman bölgesinde HLGW'i bozguna uğrattı. İdamla karşı karşıya kalan HLGW Konstantinapol'e saldırmayı kabul etti (bu savaş 941'de gerçekleşti). Savaşı kaybeden HLGW İran'a kaçtı ve orada öldü.

Metindeki imalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu Mektup uzun süredir varsayılan bilgilerle çelişen bazı bilgiler sunmaktadır. Bunlardan ilki, Hazarların dolaylı yoldan da olsa Yahudilerden geldiği ve Yahudi dünyasıyla tamamiyle entegre olduğu imasıdır.

Mektup'ta bazı Alanların Hazarlar din değiştirmeden evvel Yahudiliği icra ettiği belirtilmektedir ve bir dereceye kadar Alanların Hazarları düşmanlarından koruduğu anlatılır (52 ve 53. satırlar). Bu durum, Tudela'lı Benjamin'in Alanların Yahudilikleri ile ilgili verdiği bilgilerle paralellik göstermektedir.

Diğer bir bilgi ise Oleg ile ilgilidir. Rus İlk Vakayiname'ye göre Oleg 913'te öldü ve yerine 944'te öldürülene kadar İgor geçri. Senelerdir bilimadamları Schechter mektubundaki bilgileri hiçe saydılar fakat Constantin Zuckerman bu mektubun Rus kaynaklarıyla paralellik gösterdiğini belirtti ve bu bilgilere göre Oleg ile İgor arasında ihtilaf vardı ve sonunda Oleg kaybetti. Ayrıca Zuckerman'a göre inanılanın aksine Hazarlar Kiev'i 882'de değil 900'lerin başında kaybetmiştir. Yine Zuckerman'a göre, İgor Rurik'in oğlu değil onun soyundan gelen biridir dolayısıyla Oleg Rurik'in ardılı değildi.

Dış bağlantılar ve kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bibliography of Khazar Studies18 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kevin Alan Brook. The Jews of Khazaria. 2nd ed. Rowman & Littlefield Publishers, Inc, 2006.
• Dunlop, Douglas M. The History of the Jewish Khazars, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1954.
• Golb, Norman and Omeljan Pritsak. Khazarian Hebrew Documents of the Tenth Century. Ithaca: Cornell Univ. Press, 1982.
• Khazar Self Perception: A Study of the Schechter Text26 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Zuckerman, Constantin. "On the Date of the Khazar’s Conversion to Judaism and the Chronology of the Kings of the Rus Oleg and Igor." Revue des Etudes Byzantines 53 (1995): 237-270.