Paul Biya - Vikipedi

Paul Biya
Kamerun Devlet Başkanı
Görevde
Makama geliş 6 Kasım 1982
Başbakan	Bello Bouba Maigari Luc Ayang Sadou Hayatou Simon Achidi Achu Peter Mafany Musonge Ephraïm Inoni Philémon Yang Joseph Ngute
Yerine geldiği	Ahmadou Ahidjo
Kamerun Başbakanı
Görev süresi 30 Haziran 1975 - 6 Kasım 1982
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Bello Bouba Maigari
Kişisel bilgiler
Doğum	13 Şubat 1933 (91 yaşında) Mvomeka'a, Fransız Kamerunu (şimdi Kamerun)
Partisi	Kamerun Demokratik Halk Hareketi [en])
Evlilik(ler)	Jeanne-Irène Biya (1992 öncesi) Chantal Vigouroux (1994–günümüz)
Bitirdiği okul	Ulusal Yönetim Okulu, Paris Siyasi Araştırmalar Enstitüsü, Paris
Dini	Katolik

Paul Biya (doğum ismi: Paul Barthélemy) (d. 13 Şubat 1933), 7 yıllık başbakanlığından sonra, 6 Kasım 1982 tarihinden bu yana Kamerun devlet başkanıdır. Paul Biya Afrika'da en uzun süre görev yapan ulusal lider olmuştur.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Paul Biya 1961 yılında Paris'te ENA'da okudu ve diploma alarak mezun oldu.

Siyasi kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ocak 1960'taki bağımsızlık sonrası Kamerun'un resmî olarak devlet başkanı olan Ahmadou Ahidjo yönetimi altında ünlendi. Ocak 1964'te Millî Eğitim Bakanı Kabine Müdürü olduktan sonra Temmuz 1965 yılında Millî Eğitim Bakanlığı Genel Sekreteri oldu. Ocak 1968 yılında Cumhurbaşkanı Sivil Kabine Başkanı seçildi. 1972 yılında üniter bir devlet kurulması ardından 30 Haziran 1975'te Kamerun başbakanı oldu. Haziran 1979 yılında bir yasa ile cumhurbaşkanının anayasal halefi olarak belirlendi. Ahidjo beklenmedik bir şekilde 4 Kasım 1982'de istifasını açıkladı ve Paul Biya 6 Kasım'da Kamerun devlet başkanı oldu.

Biya, Güney Kamerunlu bir Hristiyan olduğu için halefi olarak Ahidjo gibi kuzeyden bir Müslüman tarafından seçilmiş olması şaşırtıcı kabul edildi. Biya, cumhurbaşkanı olduktan sonra Ahidjo başlangıçta iktidardaki Kamerun Milli Birliği'nin (CNU) Başkanı olarak kaldı. Biya CNU Merkez Komitesi ve Politbüro haline getirilmiş ve CNU ve Başkan Yardımcısı seçildi. 11 Aralık 1982'de Ahidjo'nun yokluğunda parti işlerinin yönetiminden sorumlu olarak seçildi. Biya ilk aylarda Ahidjo'ya sadakat göstermeye devam etti ve Ahidjo'da Biya'ya desteğini göstermeye devam etti ancak 1983 yılında ikisi arasında derin bir çatlak oluştu. Ahidjo, Fransa'ya sürgüne gitti ve oradan kamuoyu gücü ile Biya'yı suçlamaya başladı. Birçok yabancı liderlerin çabalarına rağmen uzlaşma olmadı. Ahidjo CNU başkanlığından istifa etti ve Biya 14 Eylül 1983 tarihinde yapılan olağanüstü toplantıda partinin başına geçti.

Kasım 1983'te Biya, sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 14 Ocak 1984 tarihinde yapılacağını duyurdu. Daha önce seçimler 1985'te planlanmıştı. Bu seçimde tek aday olarak oyların %99,98'ini kazandı. Şubat 1984'te Ahidjo iki kişiyle birlikte 1983'te darbe planında yer almaktan gıyaben yargılandı. Biya 6 Nisan 1984 tarihinde bir askerî darbe girişimini atlattı. Ölü sayısı tahminleri 71 ila (hükûmetin görüşüne göre) yaklaşık 1.000 arasında değişmektedir.

1985 yılında, partisi CNU'nun adı RDPC (Kamerun Demokratik Halk Hareketi [en]) olarak değiştirildi. Bundan sonra yapılan ilk seçimde, 24 Nisan 1988 tarihinde yeniden devlet başkanı seçildi.

Muhalefetin yaygın olarak dolandırıcılık yapıldığı iddiasına rağmen Biya, resmî oyların %70,9'ini alarak 11 Ekim 2004'te cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yedi yıllık görev süresi kazandı. Biya 3 Kasım'da yemin etti. 2004 yılında yeniden seçildikten sonra Biya, 2011 yılında yeniden başkan olabilmek için 1996 Anayasasında ikiden fazla seçilemez maddesini değiştirmek istedi. 2008 Yeni Yıl mesajında Biya, seçilme sayısını sınırlamak isteyen insanların anti-demokratik olduğunu söyleyerek, Anayasayı düzenlemesine destek verdi. Bununla birlikte, 10 Nisan 2008 tarihinde, Millet Meclisi görev sınırı kaldırmak için Anayasa değişikliği için oy kullandı. Oylama ezici çoğunlukla kabul edildi. Değişiklik ayrıca, görevi bıraktıktan sonra cumhurbaşkanı olarak yaptığı işlemler için yargı dokunulmazlığı da sağladı.

Biya sürekli olarak RDPC Ulusal başkanı olarak yeniden seçildi. 7 Temmuz 2001'de partinin ikinci olağanüstü kongresinde yeniden seçildi ve 21 Temmuz 2006 tarihinde üçüncü olağanüstü kongre oldu.

Paul Biya, 2011 seçimlerinde %78,^[1] 2018 seçimlerinde de %71.3 oy oranı^[2] ile Kamerun devlet başkanı seçilmiştir ve görevini 2025 yılındaki seçime kadar sürdürmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]