Panhelenik Sosyalist Hareket - Vikipedi

Panhelenik Sosyalist Hareket
KısaltmaPASOK
Genel başkanNikos Androulakis
Genel sekreterManolis Christodoulakis
KurucuAndreas Papandreu
Slogan(lar)Πρώτα ο Πολίτης (Önce Vatandaş)
Kuruluş tarihi3 Eylül 1974
Merkez22, Ippokratous St.,
106 80 Atina
Gençlik koluPASOK Gençlik
İdeolojiSosyal demokrasi
Ulusal üyelikZeytin Ağacı
Uluslararası üyelikSosyalist Enternasyonal
Avrupa üyeliğiSosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı
Parlamento
31 / 300
Avrupa Parlamentosu
1 / 21
Bölgeler
94 / 725
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Yunanistan

Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) (Yunanca: Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, Panellinío Sosialistikó Kínima ΠΑΣΟΚ), Yunanistan'da, 1974'te Andreas Papandreu tarafından kurulan siyasi parti.

Başlangıçta Yunanistan'ın Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyeliğine karşı çıkan ve ülkedeki ABD üslerinin kaldırılmasını savunan parti 1981'de iktidara geldikten sonra daha muhafazakâr bir çizgiye kaydı. Aynı yıl Yunanistan AB'ye girdi. 1983'te ABD üslerine ilişkin antlaşma yenilendi ve Yunanistan da tekrar NATO'da kaldı. Parti 1985 seçimlerinde biraz oy kaybettiyse de çoğunluğu sağlayarak iktidarını sürdürdü.Kıbrıs konusunda da başlangıçta uzlaşmaz bir tutum izlemişse de, sonradan bu politikasını 1988'de Papandreu ile Türkiye başbakanı Turgut Özal'ın İsviçre'nin Davos kentinde buluşmalarından sonra iki ülke arasındaki ilişkiler bir yumuşama dönemine girdi.

PASOK hükûmetinin Mart 1987'de kilisenin topraklarına el koyması kilise ve hükûmet arasındaki ilişkileri gerginleştirdi. 1989'da önde gelen siyasetçi, bürokrat ve askerlerin telefonlarının Papandreu'nun emriyle dinlediğinin ileri sürülmesi ve parti liderlerinin adının Koskotas yolsuzluğuna karışması PASOK'un durumunu sarstı. PASOK, yolsuzluk söylentilerinin de etkisiyle Haziran 1989'da yapılan seçimleri yitirdi. Hiçbir parti çoğunluğu sağlayamadığı için bu seçimlerin ardından geçici bir hükûmet kuruldu ve Aralık 1989'da yeniden seçimlere gidildi. Ama, bu seçimlerde de partilerden hiçbiri çoğunluğu sağlayamadı. PASOK'un da katıldığı geçici bir koalisyon hükûmeti kuruldu. Nisan 1990'daki seçimlerde kıl payı çoğunluğu Yeni Demokrasi Partisi elde etti. Ama Ekim 1993'te yapılan erken seçimlerde PASOK yeniden iktidara geldi.

1995'te Andreas Papandreu'nun bozulan sağlık durumu parti içindeki liderlik tartışmalarını başlattı. Ocak 1996'da Papandreu'nun siyasetten çekilmesinden sonra Kostas Simitis Papandreu'nun yakın arkadaşlarından Akis Çohacopulos'u yenerek PASOK liderliğine seçildi. PASOK başkanlığıyla beraber başbakanlığı da üstlenen Simitis görevi başlar başlamaz Türkiye'yle yaşanan Kardak Krizi'yle karşı karşıya kaldı. Bu dönemde Türkiye'ye karşı yumuşak bir tavır almak ve ABD'nin müdahalesine müteşekkir olması nedeniyle Yunan kamuoyu tarafından eleştirildi.

Eylül 1996'da yapılan erken seçimlerde, Kardak Krizi'ne rağmen yaşanan istikrarlı ekonomik büyüme PASOK'u % 41.5 oy oranıyla tekrar iktidara getirdi. 1997'de 2004 Yaz Olimpiyatları organizasyonunun Atina'ya kazandırılması ve Yunanistan'ın Avro Alanı'na sokulması gibi gelişmeler, Simitis'in Nisan 2000'de yapılan genel seçimlerde % 43.8'le tekrar iktidara gelmesini sağladı. 2004'te yapılacak Yaz Olimpiyatları'nda asayişin sağlanmasına yönelik operasyonlarda 17 Kasım Örgütü büyük ölçüde tasfiye edildi. Ocak 2004'te Kostas Simitis PASOK liderliğinden çekildiğini açıkladı ve görevini Andreas Papandreu'nun oğlu Yorgo Papandreu'ya bıraktı. Ancak Simitis döneminde PASOK'un orta ve alt sınıflardaki oy tabanının giderek erimesi, 7 Mart 2004'te yapılan seçimlerde uzun bir aradan sonra, Kostas Karamanlis liderliğindeki Yeni Demokrasi Partisi'nin gerisine düşmesine ve yıllardır sürdürdüğü iktidarını kaybetmesine neden oldu.

16 Eylül 2007'de yapılan ve Yeni Demokrasi'nin kazandığı parlamento seçimlerinde yüzde 38.1 ile 300 sandalyeli parlamentoda 102 koltuk kazandı. 11 Kasım 2007'de yapılan kongrede Yorgo Papandreu tekrar liderliğe seçildi. Parti 2009 erken seçimlerinde % 44.5'lik oy oranıyla yeniden iktidara geldi.

2012'de Yunanistan'daki ekonomik kriz sonucu oluşan ekonomik iktidarsızlığın etkisiyle kamuoyunun baskısı sonucu Yorgo Papandreu Başbakanlık görevinden istifa etti. Yerine Avrupa Merkez Bankası başkan yardımcısı Ekonomist Lukas Papadimos hükûmeti kurma görevini aldı. Bu hükûmeti PASOK dışarıdan destekledi.

Başbakanlıktan istifasından sonra Yorgo Papandreu Parti liderliğinden de istifa etti. 18 Mart 2012'de Evangelos Venizelos Maliye Bakanlığı'ndan istifa ederek tek aday olarak girdiği parti başkanlık seçimlerinde parti tabanının desteği ile PASOK'un dördüncü genel başkanı seçildi.

Mayıs 2012'de yapılan erken seçimlerde oy oranı %13'e düştü ve 41 milletvekili çıkardı. Hükûmetin kurulamaması sonucu Haziran ayında yapılan seçimlerde yine %13 oy aldı ve 33 milletvekili çıkardı.

Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

# Lider Resim Görev Süresi Başbakan
1 Andreas Papandreu 3 Eylül 1974 23 Haziran 1996 1981–1989
1993–1996
2 Kostas Simitis 30 Haziran 1996 8 Şubat 2004 1996–2004
3 Yorgo Papandreu 8 Şubat 2004 18 Mart 2012 2009–2011
4 Evangelos Venizelos 18 Mart 2012 14 Haziran 2015
5 Fofi Gennimata 14 Haziran 2015 Görevde

Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunan Parlamentosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Yunan Parlamentosu Sıra Hükûmet! rowspan="2"| Lider
Oy % ± Sandalye +/−
1974 666,413 13.6% Yeni
12 / 300
artış12 #3 Muhalefet Andreas Papandreu
1977 1,300,025 25.3% artış11.7
93 / 300
artış81 #2 Muhalefet Andreas Papandreu
1981 2,726,309 48.1% artış22.8
172 / 300
artış79 #1 Çoğunluk Hükûmeti Andreas Papandreu
1985 2,916,735 45.8% azalış2.3
161 / 300
azalış11 #1 Çoğunluk Hükûmeti Andreas Papandreu
06/1989 2,551,518 39.1% azalış6.7
125 / 300
azalış36 #2 Muhalefet Andreas Papandreu
11/1989 2,724,334 40.7% artış1.6
128 / 300
artış3 #2 Ulusal Birlik Hükûmeti
ND-PASOK-SYN
Andreas Papandreu
1990 2,543,042 38.6% azalış2.1
123 / 300
azalış5 #2 Muhalefet Andreas Papandreu
1993 3,235,017 46.9% artış8.3
170 / 300
artış47 #1 Çoğunluk Hükûmeti Andreas Papandreu
1996 2,814,779 41.5% azalış5.4
162 / 300
azalış8 #1 Çoğunluk Hükûmeti Kostas Simitis
2000 3,007,596 43.8% artış2.3
158 / 300
azalış4 #1 Çoğunluk Hükûmeti Kostas Simitis
2004 3,003,988 40.5% azalış3.3
117 / 300
azalış41 #2 Muhalefet Yorgo Papandreu
2007 2,727,279 38.1% azalış2.4
102 / 300
azalış15 #2 Muhalefet Yorgo Papandreu
2009 3,012,373 43.9% artış5.8
160 / 300
artış58 #1 Çoğunluk Hükûmeti Yorgo Papandreu
05/2012 833,452 13.2% azalış30.7
41 / 300
azalış119 #3 Geçici Hükûmet
ND-PASOK
Evangelos Venizelos
06/2012 756,024 12.3% azalış0.9
33 / 300
azalış8 #3 Koalisyon Hükûmeti
ND-PASOK-DIMAR
Evangelos Venizelos
01/2015 289,482 4.7% azalış7.6
13 / 300
azalış20 #7 Muhalefet Evangelos Venizelos
09/2015 341,312 6,3% artış1.6
16 / 300
artış4 #4 Muhalefet Fofi Gennimata
2019 457,519 8.1% artış1.8
19 / 300
artış3 #3 Muhalefet Fofi Gennimata

Avrupa Parlamentosu[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Parlamentosu
Seçim Oy % ± Sandalye +/− Sıra Lider
1981 2,278,030 40.1% Yeni
10 / 24
artış10 #1 Andreas Papandreu
1984 2,476,491 41.6% artış1.5
10 / 24
±0 #1 Andreas Papandreu
1989 2,352,271 35.9% azalış5.7
9 / 24
azalış1 #2 Andreas Papandreu
1994 2,458,619 37.6% artış1.7
10 / 25
artış1 #1 Andreas Papandreu
1999 2,115,844 32.9% azalış4.7
9 / 25
azalış1 #2 Kostas Simitis
2004 2,083,327 34.0% artış1.1
8 / 24
azalış1 #2 Yorgo Papandreu
2009 1,878,859 36.6% artış2.6
8 / 22
±0 #1 Yorgo Papandreu
2014 458,403 8.0% azalış28.6
2 / 21
azalış6 #4 Evangelos Venizelos
2019 436,726 7.7% azalış0.3
2 / 21
azalış6 #3 Fofi Gennimata

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]