Nacel - Vikipedi

Nacel, uçak gövdesinden ayrı olan ve motor, yakıt ya da donanım gibi ekipmanlar taşıyan bir kaplama. II. Dünya Savaşı dönemindeki P-38 Lightning gibi bazı uçaklarda uçağın kokpiti temelde geleneksel bir gövdenin işlevini dolduran bir motor kabında da yer alabilir . Kaplama tipik olarak aerodinamik olarak şekillendirilir.^[1]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Birçok havacılık terimi gibi kelime Fransızca'dan gelmektedir ve küçük tekne anlamındadır.^[2]

Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nazi Almanyası tarafından geliştirilen Arado Ar 234, motorları nacellere monte edilmiş ilk operasyonel jet uçaklarından biriydi. Uçağın geliştirilmesi sırasında dört jet motoru, önce her biri kendi iniş takımı tekerleğini içeren dört ayrı nacelde, daha sonraki versiyonlarda ise her biri iki motor içeren iki nacelde yer almaktaydı. Son yıllarda, General Electric ve NASA, ticari uçakların motor gürültüsünü azaltmak amacıyla test platformu olarak bir Boeing 777 kullanarak zig zag şekilli arka kenarlara sahip naceller geliştirdi.^[3] Boeing daha sonra bu nacel şeklini 787 Dreamliner modelinde kullanmak için geliştirdi.^[4]

Uygulamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğunlukla çok motorlu uçakların motorları, kanat altında asılı ve motor gövdesi olarak da adlandırılan nacellerde yer almaktadır. Ancak bunun istisnaları vardır; Eurofighter Typhoon gibi avcı uçakları tipik olarak gövdeye monte edilmiş motorlara sahiptir. Ayrıca, De Havilland Comet ve uçan kanat tipi uçaklar gibi bazı uçakların motorları kanatlarının içine entegre edilmiştir. Motorlar münferit nacellere monte edilebilir veya Boeing B-52 Stratofortress (sağdaki resimde) gibi daha büyük uçaklarda tek bir nacele monte edilmiş iki motora sahip olabilir. Naceller, yakıt ve silahlar gibi harcanabilir kaynakları tutmak için tamamen veya kısmen uçaktan ayrılabilir hale getirilebilir. Naceller aynı zamanda Boeing E-3 Sentry'de gövde üzerine monte edilmiş radar radomu gibi uçak gövdesinin içine sığmayacak kadar büyük donanımları taşımak için kullanılabilir.

Diğer kullanımlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Edward Turner, terimi Triumph Speed Twin, Thunderbird ve Tiger 100 motosikletlerinin far ve gösterge paneli etrafındaki alanı düzenlemek için 1949'da tanıtılan stili tanımlamak için kullanmıştır.^{[5] [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2011)">alıntı gerekli</span> ]}
• Yatay eksenli rüzgar türbini (HAWT) üzerindeki jeneratör ve şanzıman "kabuğu" ile rotator şaftı yuvarsı nacel olarak adlandırılır.^[6]
• Star Trek serisindeki uzay araçlarında warp motorları genellikle nacellerde yer alır.

Tasarımla ilgili konular[değiştir | kaynağı değiştir]

Uçağa monte edilen herhangi bir nacel ile ilgili temel tasarım sorunu aerodinamiktir. Tek kanatlı uçaklarda kanatlara bağlı nacell^{[ <span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2011)">alıntı gerekli</span> ]}er neredeyse her zaman kandın altına monte edilir, çünkü bu bir uçak kanadının "yüksek basınç" tarafıdır. Bu, kanat altındaki hava akışının kanadın üstündeki "düşük basınç" tarafına göre daha yavaş ve dolayısıyla engellere daha az duyarlı olduğu anlamına gelir. Parazit sürüklemeyi mümkün olduğunca düşük tutmak için naceller genellikle ince dikmeler üzerine monte edilir. İnce dikmeler, motor için gereken ekipmanın uçağa dar bir alandan bağlanmasını ve yakıt hattı ile motor kontrollerinin bu dar alandan geçmesini gerektirir.^[1] En iyi aerodinamik verimlilik, nacellerin asimetrik olmasını gerekir; ancak uçak tasarımcıları uçağın her iki tarafı için iki ayrı parça seti üretilmesiyle ilişkili operatör bakım maliyetlerini azaltmak için asimetrik elemanları minimumda tutmaya çalışır. Naceller, uçağın seyir esnasındaki hücum açısını telafi etmek amacıyla genellikle yatay düzlemin biraz aşağısına bakacak şekilde monte edilir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]