French
DeutschMacaristan Ulusal Ayaklanması - Vikipedi
| Macaristan Ulusal Ayaklanması | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Dünya Savaşı | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
.svg){kind=small} Direnişçiler |  Nazi Almanyası Macaristan Krallığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
Janos Kiss  Jeno Nagy | Otto Skorzeny Ok Haç Partisi | ||||||||
Macaristan Ulusal Ayaklanması, Macaristan'ı işgal eden Nazi Almanyası'nı ülkeden kovmak ve onların hükûmete atadığı Ok Haç Partisi rejimi devirerek demokratik Macaristan'ı kurmaktır.
Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk Alman karşıtı gösteri 1941 yılının sonbaharında Macaristan'da gerçekleşti. Daha sonra 1942 Mart tarihinde, 1848-1849 yılları arasında gerçekleşen bağımsızlık ayaklanmasının yıl dönümünde 8.000 kişilik bir kalabalık Budapeşte'de ki Sándor Petőfi anıtının önünde "bağımsız demokratik Macaristan" talebiyle toplandı. Bu sıralarda Macaristan Komünist Partisi, yeraltında gazete ve broşür basmaya başladı. Bu faaliyetleri engellemek için Macar hükûmeti, 500 komünist eylemciyi idam etti. Aynı zamanda partinin liderleri olan Ferenc Rуzsa ve Zуtan Schцnherz idam edildi.
Macaristan Komünist Partisi tek değildi. Yanında Macaristan Sosyal Demokrasi Partisi ve milliyetçi Smallholders Partisi de vardı. Bu üç parti 1943 yılında Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında ortak bildiriye imza attılar. Bildiride ülkenin II. Dünya Savaşı'ndan çıkarılması ön görülüyordu.
Macar hükûmeti, İngiliz ve Amerikalılar ile gizli görüşmeler başlattı. Bunun sebebi hem Macar Ordusunun yok olması ve savaşı Müttefik Devletlerin kazanmaya başlamasıdır. Ancak kısa zaman içerisinde bu görüşme anlaşıldı ve Hitler Macaristan'ı işgal etme kararı aldı. Mart 1944'te Macaristan işgal edildi. Macar kralı Horthy tutuklanıp ev hapsine atıldı. Devletin başına koyu bir Nazi hükûmeti kuruldu. Ancak Macar halkı bu işgalden memnun değildi
Ayaklanma[değiştir | kaynağı değiştir]
O dönemlerde Gestapo, muhalif partilerin liderlerini ya tutuklamış ya da öldürmüştü. Liderlerinden yoksun olan muhalif partiler Macaristan Komünist Parti'nin öncülüğünde işgalden 2 ay sonra (Mayıs 1944) Macar Cephesi'ni (Magyar Homlokzat) kurdu. Kurulan cephe yapmış oldukları çağırıda; işgalci Alman Ordusu'nu ülkeden kovmak ve savaştan sonra yeni bir demokratik Macaristan oluşturulmasıdır.
Macar Cephesi, nihai olarak ülkeyi kurtarmak amacıyla harekete geçme kararı aldı. Yapılacak ayaklanma sırasında ülke topraklarına gelen Kızıl Ordu ile birlikte ülkeyi kurtarılacaktı. Kasım ayında başlayan ayaklanma başarıya ulaşamadı. Çatışmalar daha sonra Alman askeri tesislere karşı saldırı şeklini aldı. Ayaklanma sonrası hem Macar hükûmeti hem de Almanlar partizanlara karşı intikam başlattı. Ulusal Hesaplaşma Ofisi (Nemzeti Számonkérő Szék) yargılama işlemlerini yaptı. Ayaklanmanın askeri liderleri Korgeneral Janos Kiss ve Albay Jeno Nagy idam edildi. Ayaklanmaya katılan William Tartsay, Bajcsy-Zsilinszky gibi askerlerde idam edilenlerin arasındadır. Paul Almasy, Szálasi, Révay Kalman ve Nicholas Makay hapis cezasına çaptırıldı.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Múlt-kor történelmi portál23 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Múlt-kor történelmi portál23 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
