Müttefiklerin İtalya'yı işgali - Vikipedi

Müttefiklerin İtalya'yı işgali, II. Dünya Savaşı'ndaki İtalya Cephesinde 3 Eylül 1943 tarihinde Müttefik Devletler tarafından gerçekleştirilen amfibik harekâttır. İşgal harekâtı başarıyla gerçekleştirilen Husky Harekâtı'nın ardından yapılmıştır. Harekât, komutanlığını Mareşal Harold Alexander'ın yaptığı 15. Ordu Grubu tarafından icrâ edilmiştir.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

1943 yılı Mayıs ayındaki Kuzey Afrika'da gerçekleştirilen Meşale Harekâtının zaferle sonlanmasından önce Müttefikler arasında sonraki askeri adımın nasıl olacağına dair bir uzlaşı mevcut değildi. İngiltere ve özellikle Başbakan Winston Churchill Avrupa kıtasına yapılacak bir çıkartmanın Balkanlar'da olması gerektiğini savunmaktaydı. Nazilerin saldırısının büyük çoğunluğuyla tek başına mücadele etmek zorunda kalmış olan Sovyetler Birliği derhal Avrupa'da ikinci bir cephenin açılmasını istemekteydi. ABD ise özellikle Wehrmacht'ın Avrupa'nın kuzey batısındaki ana gövdesiyle hızla temas edip ortadan kaldırma peşindeydi. Sonunda özellikle ABD ve İngiltere komuta heyetleri arasında varılan uzlaşmada belirleyici savaşın Fransa'nın özgürleştirilmesi sırasında ve sonrasında verileceği belirtilirken, bu harekât için hazırlık yapılırken görece daha az kuvvetle İtalya'nın işgal edileceği karar altına alındı. Bu harekât sayesinde İtalya'nın savaş dışına çıkartılması planlanırken, özellikle İngiliz donanmasının Akdeniz'deki hakimiyetinin tam olması hedeflenmiştir.Kendi topraklarını savunmak zorunda kalan İtalyan Ordusu Balkanlar ve Fransa'dan çekilmek durumunda kalacak, yerine geçecek Nazi birliklerinin Doğu Cephesinden çekilmek durumunda olması da Sovyet Kızıl Ordusunun işine gelecektir.

İşgal harekâtı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kod adı Avalanche Harekâtı olan Salerno çıkartmaları 9 Eylül 1943 günü yürürlüğe konmuştur. Çıkartmanın genel sorumluluğu ABD Beşinci Ordusu komutanı General Mark W. Clark'daydı. Çıkartmanın temel amacı Napoli Limanının ele geçirilmesi, dolayısıyla lojistik sorunlarının çözülmesi ve kentin güneyinde kalan Mihver kuvvetlerinin güneude sıkışıp savaş dışı kalmasıydı. Çıkartma bölgesinden savunma birliklerinin çekilmesi için 3 Eylül 1943 günü İngiliz XIII. Kolordusu Baytown Harekâtı kapsamında İtalya'yı işgal harekâtına başlar, amfibi çıkartma görece zayıf bir direnişle karşılaşır. Buradaki İtalyan askerleri neredeyse hiç çatışmaya girmeden teslim olur.

Ancak bölgedeki Nazi komutanı Albert Kesselring ve kurmay heyeti Calabria bölgesindeki çıkartmanın ana çıkartma olmadığını düşünmüş ve Salerno bölgesine, hatta daha kuzey bölgelere yığınak yapılması emrini vermiştir. Dolayısıyla Mütteik planları amacına ulaşmamıştır. 3 Eylül itibarıyla Alman kuvvetleri Müttefik çıkartma bölgesinin 40 km uzağında tahkim edilmiş mevzilerde hazır vaziyettedir. Bu kuvvetlere verilen emir 6 Eylüle kadar bu hattı tutttuktan sonra 130 km geride Castrovillari bölgesindeki diğer birliklerin yanına çekilmeleri yönündedir. 4 Eylül günü düşmanla temas sağlayan İngiliz birlikleri özellikle yıkılmış köprüler, barikatlar ve mayınlar yüzünden yavaş ilerlemektedir. Ayrıca bölgenin coğrafi yapısı da hızlı ilerlemeye olanak sağlamadığı için ordunun ilerleyişi istihkâm birliklerinin yolları açma hızına bağlı kalıyordu. Bu sırada Kesselring asıl çıkartmanın yapılacağı bölgeye yığınak yapmaya devam ediyordu. Bölgeye gelen birlikler arasında 16. Piyade Tümeni, 14. Panzer Kolordusu ve 1. Paraşütçü-Panzer Tümeni Hermann Göring sayılabilir.

8 Eylül günü İtalya ve Müttefikler arasında ateşkes önce ABD Generali Dwight D. Eisenhower sonra da İtalyan Mareşal Pietro Badoglio tarafından kamuoyuna açıklanmıştır. İtalyanların teslim olmasına karşı önlemlerini almış olan Naziler Achse Harekâtını başlatarak önemli İtalyan mevzilerini ele geçirir ve İtalyan askerlerini silahsızlandırır.

Salerno'ya gerçekleştirilen Müttefik çıkartmaları düşmana sürpriz yapılması için deniz topçusu ve hava desteği olmaksızın başlatılmıştır. Ancak Naziler çıakrtma bölgesini doğru öngördükleri için bu plan da suya düşmüş, çıkartma birlikleri çok iyi tahkim edilmiş savunmayla yüzyüze kalmıştır. Almanların sıkı direnişine rağmen kıyıya çıkmayı başaran Müttefik kuvvetleri yavaş ilerlese de ikinci günün ardından saahilden 6–7 km içerilere ulaşmayı başarmıştır. Ancak buna rağmen Naziler 12-14 Eylül arasında kalktıkları karşı-saldırıda başarılı olmuş ve neredeyse Müttefik birliklerini tamamen denize atmanın eşiğine gelmiştir. Cephe hattını daraltarak deniz topçusunun desteğini alan birlikler ancak kıyıda tutunabilmiş, sonrasında gelen destek sayesinde ilerleyiş devam etmiştir.

Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ekim günü Napoli Müttefiklerin ele geçer. Ancak şimdi karşılarında her birisi birbirinden müstahkem çok sayıda direniş hattı çıkmıştır. Taktik değiştiren Naziler bölgedeki coğrafi konumun da verdiği avantajla başarıyla savunma savaşı yapmakta, düşmanın ilerleyişini diledikleri kadar oyalayabilmektedir. Müttefikler Monte Cassino bölgesine ancak 1944 yılı Mayıs ayında ulaşabilmiş ve çok değerli kuvvetlerini kaybetmiştir.^[1]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Salerno isyanı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]