French
DeutschKars Muharebesi - Vikipedi
| Kars Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
 Türk Ordusu'nun Kars'ı geri alması üzerine Ermeni göçü | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti |  Ankara Hükûmeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Daniel Bek Pirumian (esir) Christophor Araratov (esir) Shaghubadian (esir) Vekilian (esir) Babajanov (esir) Ter Arakyalian (esir) | Kâzım Karabekir Paşa Rüştü Bey Osman Nuri Bey Halid Bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| 8.000-10.000[1] | 7.700[1] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| +200 ölü asker, çok sayıda esir[1] | 9 ölü ve 47 yaralı asker[1] | ||||||
Kars Muharebesi, 30 Ekim 1920'de Ankara Hükûmeti ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında yapılan savaştır. Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu'nun Kars'ı geri almasıyla sonuçlanmıştır.
Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]
Keşiflerden ve alınan haberlere göre, Ermeni birliklerinin sayıca üstün oldukları anlaşıldı. Ermeniler, Kars'ı kale gibi savunmak yerine mevcut istihkâmlardan yararlanarak bir sahra savaşı vermeye karar verdiler.[1]
Ermeniler sağlam mevzilerde bulunmaları ve sayıca üstün olmalarına rağmen, Türk birliklerinin moralleri yüksekti. Kâzım Karabekir ise elindeki zayıf kuvvetlerle Kars'ı doğudan kuşatmak ile cesurca bir karar verdi.[1] Karabekir, 21 Ekim 1920'de gönderdiği bir şifresinde "Igdır mıntıkasına iki alayın geldiği yönünde" haberler yayarak Ermenilerin dikkatini yanlış yöne çekmeye çalıştı. 12. Tümen Borlukdağı-Hacıhalil köyü hattını ve 9. Kafkas Tümeni Yahniler-Vezinköy hattını tutmak üzere harekât başladı. 30 Ekim'de yapılan genel taarruz ile Ermenilerin bir kısmı Vezinköy'ün kuzeydoğusuna çekildi ve bir kısmı da Kars yönünde kaçtı ve Kars zaptedildi.[1]
Ermeni birlikleri yüksek kayıplar verdiler. Türk tarafında ise zayiat düşüktü. Kars'tan kuzeye ve kuzeydoğuya giden yollar 9. Kafkas Tümeni tarafından daha uzun süreli tutulsaydı, Ermenilerin hemen hepsi esir olabilirdi. Ermeniler Kars'ı boşaltıp Gümrü istikametinde çekildiler. 31 Ekim'de Kâzım Karabekir Kars'ı ele geçirmesi dolayısıyla ferikliğe (Korgeneral) terfi edildi.[1]
Muharebe sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Kars muharebesi sonrası Ermeni birliklerin tamamen etkisiz hale getirilebilmesi ve alınacak silah ve cephanenin Batı cephesinde gerekli olduğu için harekâtın aralıksız devam etmesi gerektiği savunuldu.[1] Harekâtın uzatılması için, Kars-Erivan yönü veya Kars-Gümrü yönü ileri sürüldü. Birinci seçenek hemen ve kesin bir darbe gösterebilirdi fakat bu yönde yolların bozuk olması gıda maddelerinin gönderilmesinde zorluk çıkarabilirdi.[1] İkinci seçenekte ise sonuç gecikse bile harekât emin sonuca ulaşabilirdi. Erkân-ı Harbiye Başkanlığı Kâzım Karabekir'e onay verdi ve böylece Doğu Cephesi birlikleri 5 Kasım 1920'de Kars'tan ileriye doğru harekete geçti.[1]