Köprü Faciası - Vikipedi

Köprü Faciası
Osmanlı-Eflak savaşları
Köprü Faciası
Tarih 27 Ekim 1595 Bölge Yergöğü, Eflak, Romanya Sonuç Kesin Eflak zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Eflak Prensliği
Komutanlar ve liderler
Koca Sinan Paşa	Mihai Viteazul
Güçler
50-60.000 asker	25-30.000 asker
Kayıplar
5-10.000 ölü	Hafif

Köprü Faciası, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı sırasındaki Osmanlı-Eflak mücadelesinde evre.

Koca Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1595 yılındaki Eflak Seferi dönüşünde Yergöğü civarında kurulan köprüyü geçerken Eflak Voyvodası Mihai Viteazul komutasındaki Eflak-Erdel ordusu karşısında 27-30 Ekim'de ağır bir yenilgiye uğradı.

Muharebe sırasında ağır kayıplara uğrayan Akıncı ocağı fiilen tarihe karıştı.

Muharebe öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın başlamasından kısa süre sonra isyan eden Eflak Prensliği'ne karşı Sadrazam Koca Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1595 yazında sefere çıktı. 20 Ağustos'ta Yergöğü üzerineden Tuna'yı geçen ordu, 23 Ağustos'ta Călugăreni Muharebesi'nde zor duruma düştüyse de karşı taarruzla Eflak ordusunu geri çekilmeye zorladı. 28 Ağustos'ta Bükreş'e giren Osmanlı ordusu, buraya ahşap bir kale inşa ettikten sonra 18 Eylül'de Eflak Prensliği'nin başkenti Tırgoviște'yi işgal etti ve buraya da bir kale kurdu.

Bununla birlikte, Erdel Kralı Sigismund Bathori'nin komutasındaki askerlerin de gelmesiyle 30-40.000 asker ve 53 topluk bir güce ulaşan Eflak-Erdel ordusu karşı hücuma geçerek 17 Ekim'de Tırgoviște'yi kuşattı. Osmanlı ordusu toplanmak için Bükreş'e çekildiğinde 18 Ekim'de Eflak-Erdel ordusu Tırgoviște'yi ele geçirdi.

Bu son gelişmeler (askerlerin çoğunun dönüş yolundaki) Osmanlı ordusundaki düzensizliği arttırdı. Bükreş'teki yoklamada bu gerçeği fark eden Koca Sinan Paşa önce Yergöğü'ne, oradan da Tuna aşılarak Rusçuk'a çekilme emrini verdi. Bükreş kalesindeki topları ve cephaneyi de Eflak-Erdel ordusunun eline geçmemesini teminen çıkarttı ve kaleyi yıktırdı. Ordunun çekilişini emniyete almak üzere Bükreş'te artçı birlik bırakarak Yergöğü'ne doğru ilerledi. Sokolluzade Hasan Paşa toplar ve cephaneyle bir gün sonra, Bükreş'teki artçı birlik de dört gün sonra ana orduya katıldı.

Yergöğü kalesi civarına gelen ordu Koca Sinan Paşa'nın emriyle üç gün burada konakladı. Sinan Paşa, köprüden Tuna'nın karşı yakasına geçişi yasakladı ve köprü başına emin ve kâtip atayarak iki gün boyunca pençik vergisi topladı. Bu süreçte, askerlerin yanında 10.000'den fazla araba, hayvan ve binlerce esir olması nedeniyle köprünün başında büyük bir yığılma meydana geldi.^[1] Bu nedenle, askerlerden bazıları arabalarla Tuna boyunca ilerleyerek Ziştovi, Rahova ve Niğbolu'dan gemilerle karşıya geçti.

Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]

Eflak-Erdel ordusunun Yergöğü'ne yaklaştığı haberi köprü başına yığılmış Osmanlı ordusundaki düzensizliği daha da artırdı. Koca Sinan Paşa 26-27 Ekim gecesi Kapıkulu askerini köprüden Rusçuk yakasına geçirtti. Büyük topları (Şahi darbzenler) ve cephaneyi de gece naklettirdi. Yüksek sayıda asker de köprü sırası beklemeden gemilerle karşı kıyıya geçti. Koca Sinan Paşa da sabah namazını kıldıktan sonra bir şaykayla Tuna üzerindeki adaya çıktı. Bununla birlikte, askerin büyük bölümü, ağırlıklar, esirler ve yük hayvanları Yergöğü tarafında kaldı.

Koca Sinan Paşa'nın ayrılmasından sonra geride kalan askerlerden bazıları Yörgöğü kalesine sığınırken, geri kalanlar ise köprüye hücum etti. Zaten dar olan köprünün başında, yük hayvanları ve askerler büyük bir izdiham yarattı ve bir kısım asker Tuna'ya düşerek boğuldu. Karavul (karakol) görevi verilen Sokolluzade Hasan Paşa lomutasındaki birlikler Eflak-Erdel ordusunun öncüleriyle yapılan çatışmada dağılınca, Hasan Paşa güçlükle bir şaykaya bindirilerek adaya geçirildi.

Ardından Eflak-Erdel ordusunun tamamamı bölgeye geldi ve tüfekli piyadeler karşıya geçmeyi bekleyen Osmanlı askerlerine taarruz etti. Eşzamanlı olarak da Erdel topçusu köprüyü dağıttı. Akıncılar, cerehorlar ve yörükler muharebe düzeni alarak direnmeye çalıştılarsa da birçoğu öldü. Satırcı Mehmed Paşa'nın adadan başlattığı top ateşi de yetersiz kaldı. Akıncı Ocağı o gün, tarih sahnesinden çekilmelerine yolaçacak ağır bir darbe yedi.

Osmanlı ordusundan geride kalanları neredeyse imha eden Erdel-Eflâk ordusu, ardından Yergöğü'nü kuşattı ve Silvio Piccolomini’nin komutasındaki İtalyan topçuların (Toskana Büyük Dükalığı'ndan) becerisiyle 27 Ekim'de bu kaleyi de ele geçirdi.

Muharebe sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]