Gıda güvencesi - Vikipedi

Gıda güvenliği ile karıştırılmamalıdır.

Gıda güvencesi, gıdanın bulunabilmesinin ve bireylerin buna erişebilme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Uygun fiyat sadece bir faktördür. Gıda güvencesizliğinin binlerce yıl öncesinde bile bir endişe kaynağı olduğuna dair kanıtlar vardır. Antik Çin ve Antik Mısır'daki merkezi otoritelerin yiyecekleri kıtlık zamanlarında depolardan serbest bıraktığı biliniyor. 1974'te Dünya Gıda Konferansı'nda, “gıda güvencesi” terimi, arzı vurgulayarak tanımlandı. Gıda güvencesinin "gıda tüketiminin istikrarlı bir şekilde genişlemesini karşılayabilmek ve üretim ve fiyatlardaki dalgalanmaları dengeleyebilmek için dünya gıda kaynaklarından, her zaman, yeterli, besleyici, çeşitli, dengeli ve makul temel gıda maddelerinin bulunabilirliği olduğunu" söylediler.[1] Daha sonra yapılan tanımlara “talep ve erişim” konularını eklendi. 1996 Dünya Gıda Zirvesi'nin son raporu, gıda güvencesinin "tüm insanlar her zaman, aktif ve sağlıklı bir yaşam için diyet ihtiyaçlarını ve gıda tercihlerini karşılamak için yeterli, güvenli ve besleyici gıdalara fiziksel ve ekonomik erişime sahip olduklarında" var olduğunu belirtir.[2][3]

Hanehalkı gıda güvencesi, tüm üyeler her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için yeterli yiyeceğe erişebildiği zaman mevcuttur.[4] Gıda güvencesi olan bireyler açlık içinde veya açlık korkusuyla yaşamazlar.[5] Öte yandan, gıda güvencesizliği, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından, "beslenme açısından yeterli ve güvenli gıdaların sınırlı veya belirsiz mevcudiyeti veya sosyal olarak kabul edilebilir şekillerde kabul edilebilir yiyecekler elde etme konusunda sınırlı veya belirsiz bir kabiliyet durumu" olarak tanımlanmaktadır.[6] Gıda güvencesi, kuraklıklar, nakliye aksamaları, yakıt sıkıntısı, ekonomik istikrarsızlık ve savaşlar gibi çeşitli risk faktörleri nedeniyle gelecekteki kritik gıda tedarikinin bozulmalarına veya kullanılamamasına karşı bir dayanıklılık ölçüsü içermektedir.[7] 2011-2013 yılları arasında, tahminen 842 milyon insan kronik açlık çekti.[8] Birleşmiş Milletler'in Gıda ve Tarım Örgütü veya FAO, gıda güvencesinin dört temelini mevcudiyet, erişim, faydalanma ve istikrar olarak tanımlamıştır.[9] Birleşmiş Milletler (BM) 1948’de İnsan Hakları Bildirgesi’nde[5] Gıda Hakkı'nı kabul etti ve o zamandan beri tüm diğer haklardan yararlanabilmek için hayati önem taşıdığını söyledi.[10]

1996 Dünya Gıda Güvenliği Zirvesi, “gıdanın siyasi ve ekonomik baskı aracı olarak kullanılmaması gerektiğini” ilan etti.[3]

Ölçüm[değiştir | kaynağı değiştir]

Gıda güvencesi, hane halkı bütçesinde bulunan kişi başına günlük kalori alım miktarı ile ölçülebilir.[11][12] Genel olarak, gıda güvencesi göstergelerinin ve ölçümlerinin amacı, gıda güvencesinin ana bileşenlerinin bir kısmını veya tamamını gıda mevcudiyeti, erişilebilirlik ve faydalanma/yeterlilik açısından yakalamaktır. Mevcudiyet (üretim ve tedarik) ve faydalanma/yeterlilik (besin değer durumu/antropometrik ölçüm) tahmin edilmesi daha kolay ve dolayısıyla daha popüler olmakla birlikte, erişilebilirlik (yeterli miktarda ve kalitede gıda elde etme kabiliyeti) büyük ölçüde belirsiz kalmaktadır.[13] Hane halkı gıda erişilebilirliğini etkileyen faktörler genellikle bağlama özgüdür.[14]

Cornell ve Tufts Üniversitesi ve Africare ve Dünya Vizyonu ile işbirliği içerisinde USAID tarafından finanse edilen Gıda ve Beslenme Teknik Yardım Projesi (FANTA) projesi tarafından geliştirilen bazı önemli örneklerle, gıda güvencesinin erişim bileşenini yakalamak için çeşitli ölçümler geliştirilmiştir.[14][15][16][17] Bunlar şunları içerir:

  • Hanehalkı Gıda Güvencesizliği Erişim Ölçeği (HFIAS)- bir önceki ay hanedeki gıda güvencesizliği derecesini (erişilmezlik) sürekli olarak ölçer
  • Hanehalkı Diyet Çeşitliliği Ölçeği (HDDS) - belirli bir referans dönemi boyunca tüketilen farklı yiyecek gruplarının sayısını ölçer (24 saat/48 saat/7 gün).
  • Hanehalkı Açlık Ölçeği (HHS) - anket yoluyla elde edilen ve bir ölçekte özetlenen bir dizi öngörülebilir reaksiyona dayanarak, hane halkı gıda mahrumiyeti deneyimini ölçer.
  • Başa Çıkma Stratejileri Endeksi (CSI) - hanehalkı davranışlarını değerlendirir ve hane halkının gıda kıtlığı ile nasıl başa çıktığına ilişkin çeşitli yerleşik davranışlara dayanarak bunları derecelendirir. Bu araştırmanın metodolojisi, tek bir soru üzerine veri toplamaya dayanmaktadır: "Yeterince yiyeceğiniz yoksa ve yiyecek almak için yeterli paranız yoksa ne yaparsınız?"[18][19][20]

ABD'deki gıda güvencesizliği, Nüfus Sayım Bürosu'nun Mevcut Nüfus Anketi'ndeki sorularla ölçülüyor. Sorulan sorular şu konulara odaklanır: hane halkı bütçesinin yeterli gıda almak için yetersiz olduğu; hane halkı tarafından yetişkinler ve çocuklar tarafından tüketilen yemeğin miktarında veya kalitesindeki yetersizlik; yetişkinler ve çocuklar için düşük gıda alımı veya düşük gıda alımının sonuçları.[21] USDA tarafından yaptırılan bir ABD Ulusal Bilimler Akademisi çalışması, bu ölçümü ve “gıda güvencesizliği”nin açlıkla ilişkisini eleştirdi ve “açlığın gıda güvencesi ölçeğinin en uç noktası olarak tanımlanıp tanımlanmadığı açık değil” diye ekledi.[22]

FAO, Dünya Gıda Programı ve Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu Dünyada Gıda Güvencesizliği Durumu raporu üretmek için işbirliği yapıyor. 2012 baskısında, FAO tarafından yapılan, gıda güvencesizliği oranlarını ölçmek için kullanılan yetersiz beslenme göstergesinin yaygınlığına yönelik iyileştirmeler açıklanmıştır. Yeni özellikler arasında, her bir ülke için gözden geçirilmiş minimum beslenme enerji gereksinimleri, dünya nüfusu verilerindeki güncellemeler ve her ülke için perakende dağıtımındaki gıda kaybı tahminleri yer alıyor. Göstergeyi etkileyen faktörler arasında beslenme enerji arzı, gıda üretimi, gıda fiyatları, gıda harcamaları ve gıda sistemi değişkenliği yer almaktadır.[23] Gıda güvencesizliğinin aşamaları, gıda güvenceli durumlardan tam ölçekli kıtlık arasında değişmektedir.[24] Yeni bir hakemli dergi olan Gıda Güvencesi: Gıda Üretiminin Bilimi, Sosyolojisi ve Ekonomisi ve Gıdaya Erişim 2009 yılında yayınlanmaya başladı.[25]

Değerler[değiştir | kaynağı değiştir]

2010–12 döneminde yetersiz beslenmeden etkilenen insan sayısı (bölgelere göre, milyon)[26]

Yetersiz beslenme göstergesinin prevalansı (PoU) ile FAO, 2010-2012 yılları arasında yaklaşık 870 milyon kişinin kronik olarak yetersiz beslendiğini bildirdi. Bu, küresel nüfusun % 12,5'ini veya 8 kişiden 1'ini temsil ediyor. 2018 yılında, gıda güvencesizliği yaygınlığı ilk kez ekonomik kriz öncesi (2007) olan yüzde 11,1 seviyesine geriledi.[27] 852 milyon insanın (nüfusun yaklaşık %15'i) kronik olarak yetersiz beslendiği gelişmekte olan ülkelerde daha yüksek oranlar ortaya çıkmaktadır. Raporda, Asya ve Latin Amerika’nın, 2015 yılına kadar yetersiz beslenme yaygınlığını yarıya indirme odaklı Binyıl Kalkınma Hedefine ulaşma yolunda ilerleyerek, beslenme yetersizliği oranlarında düşüşler sağladığı kaydedildi.[23] BM, yaklaşık 2 milyar insanın yeterli miktarda vitamin ve mineral tüketmediğini belirtti.[28][29]

Gıda güvencesizliği örnekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıtlıklar dünya tarihinde sıkça görülüyor. Bazıları milyonlarca insanın ölümüne sebep oldu ve geniş bir alanın nüfusunu önemli ölçüde azalttı. En yaygın nedenler kuraklık ve savaş olmakla birlikte tarihteki en büyük kıtlıklara ekonomi politikası neden olmuştur.

2017 yılında, sel ve diğer iklim şokları, birçoğu halihazırda çatışma ve siyasi kargaşadan muzdarip Afganistan, Nepal, Pakistan, Bangladeş, Sri Lanka ve Yemen'deki 21 milyondan fazla insanın gıda krizine girmesine ve 10 milyondan fazla insanın acil seviyedeki durumlarda bulunmasına neden olmuştur.[30]

Daha fazla bilgi: Yaşanılan kıtlıklar listesi

Ülkelere göre gıda güvencesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Açlıktan muzdarip nüfus yüzdesi, Dünya Gıda Programı, 2013

Afganistan[değiştir | kaynağı değiştir]

Afganistan'da hanelerin yaklaşık % 35'i gıda güvencesizdir. 5 yaşın altındaki çocuklarda düşük kilo, bodurluk ve aşırı zayıflık yaygınlığı da çok yüksektir.[31]

Meksika[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Meksika'da gıda güvencesi

Gıda güvencesizliği, tarihi boyunca Meksika için bir sorun olmuştur. Her ne kadar gıda mevcudiyeti sorun olmasa da, gıdanın erişilebilirliğindeki ciddi eksiklikler güvencesizliğe katkıda bulunmaktadır. 2003 ve 2005 arasında, toplam Meksika gıda arzı, Meksika nüfusunun gereksinimlerini karşılamak için yeterli olan günlük kişi başına minimum 1.850 kilokalorinin çok üzerinde, kişi başına günde ortalama 3.270 kilokaloriydi. Bununla birlikte, her Meksika eyaletindeki nüfusun en az yüzde 10'u yetersiz gıda erişiminden muzdariptir. Dokuz eyalette, nüfusun yüzde 25-35'i gıda güvenceli olmayan hanelerde yaşıyor. Yedi Meksika eyaletindeki nüfusun yüzde 10'undan fazlası Ciddi Gıda Güvencesizliği kategorisine girmektedir.[32]

Gıdaya erişilememe sorunu, kronik çocuk yetersiz beslenmesi ve ayrıca çocuklarda, ergenlerde ve ailede görülen obezite ile katlanmaktadır.[33]

Meksika, tarımı daha da kötüleştirebilecek kuraklığa karşı savunmasızdır.[34]

Singapur[değiştir | kaynağı değiştir]

2019'da Singapur, yapraklı sebzelerin sadece % 13'ünü, yumurtalarının % 24'ünü ve balıklarının % 9'unu üretmeyi başardı. 1965 yılında sebze talebinin % 60'ını, kümes hayvanlarının % 80'ini ve yumurtalarının % 100'ünü hala daha üretebiliyordu. 2019 yılında hidroponik çiftlikler ve akuakültür çiftlikleri aracılığıyla gıda güvencesizliği'ni önemli ölçüde azaltmayı amaçlayan "30 x 30" programını başlattığını duyurdu.[35][36]

Amerika Birleşik Devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla bilgi: ABD'de açlık
ABD'de gıda güvencesizliği hakkında bilgi görseli

Birleşik Devletler Tarım Bakanlığı, gıda güvencesizliğini "beslenme açısından yeterli ve güvenli gıdaların sınırlı veya belirsiz olarak bulunabilirliği veya kabul edilebilir gıdaları sosyal olarak kabul edilebilir yollarla elde etmek için sınırlı veya belirsiz bir yetenek" olarak tanımlamaktadır.[37] Gıda güvencesi USDA tarafından "tüm insanlar tarafından her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için yeterli gıdaya erişim" olarak tanımlanmaktadır.[38]

Ulusal Gıda Güvencesi Anketleri, ABD'de gıda güvencesini ölçmek için USDA tarafından kullanılan ana etüt aracıdır. Katılımcıların anket sorularına verdikleri cevaplara dayanarak, hane halkının USDA tarafından tanımlanan gıda güvencesi sürekliliğine yerleştirilmesi mümkündür. Bu sürekliliğin dört kategorisi vardır: yüksek gıda güvencesi, marjinal gıda güvencesi, düşük gıda güvencesi ve çok düşük gıda güvencesi.[37] Gıda güvencesinin sürekliliği, tüm üyelerin besleyici gıdalara sürekli olarak erişimi olan hanelerden, en az bir veya daha fazla üyenin ekonomik nedenlerden ötürü düzenli olarak gıdasız kaldığı hanelere kadar uzanmaktadır.[39] Ekonomik Araştırma Servisi rapor numarası 155 (ERS-155), ABD'deki hanelerin yüzde 14,5'inin (17,6 milyon) 2012'nin bir noktasında gıda güvensiz olduğunu tahmin ediyor.

2016, 2017 ve 2018 boyunca:[40][41][42]

  • ABD'de yaşayan hanehalklarının yüzde 11,1'i (14,3 milyon) 2018 yılı boyunca bir süre gıda güvenceli değildi.
  • Çocuklu hanelerin yüzde 6,8'inde, 2018'de sadece yetişkinler gıda konusunda güvencesizdi.
  • 2018 yılında çocuklu ailelerin (2,7 milyon hane) yüzde 7,1'inde hem çocuklar hem de yetişkinler gıda konusunda güvencesizdi.
  • ABD'de yaşayan hanehalklarının yüzde 11,8'i (15,0 milyon) 2017 yılı boyunca bir süre gıda güvencesizdi.
  • ABD'deki hanelerin yüzde 7,4'ü (9,4 milyon) 2016 yılında düşük gıda güvencesine sahipti.
  • ABD'de hane halklarının yüzde 4,9'u (6,1 milyon) 2016 yılında bir süre çok düşük gıda güvencesine sahipti.
  • Hem çocuklar hem de yetişkinler, çocuklu hanelerin (3,1 milyon hane) yüzde 8,0'inde gıda güvencesizdi.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Afrika'nın ikinci büyük ülkesidir ve gıda güvencesizliği ile uğraşmaktadır. Bol miktarda doğal kaynaklara sahip olmalarına rağmen, gerekli gıdalara erişememektedirler, bu da Kongo halkının günlük yaşamını zorlaştırmaktadır. Yetersiz beslenme çocuklar arasında yüksektir, bu da yeteneklerini etkiler. Kırsal alanda yaşayan çocuklar, kentsel alanda yaşayan çocuklardan daha fazla etkilenmektedir.[43] Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde, hanelerin yaklaşık % 33'ü gıda güvencesizdir; doğu illerinde bu oran % 60'tır.[44] Bir çalışma, gıda güvensizliğinin korelasyonunu göstermiştir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki risk altındaki HIV yetişkinlerini olumsuz etkilemektedir.[44]

2007-2008 yıllarında tahıl fiyatları arttı ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki insanlar sivil kargaşa yaşadı. Ayaklanmalar ve protestolar oldu. Ülkede açlık sık görülür, ancak bazen aşırı derecededir ve birçok aile her gün yemek yiyemez.[45] Vahşi hayvan eti ticareti, gıda güvencesi eğilimini ölçmek için kullanıldı. Eğilim, kentsel ve kırsal alanlarda tüketim miktarını göstermektedir. Kentsel alanlar, diğer et türlerini karşılayamadıkları için çoğunlukla vahşi hayvan eti tüketmektedir.[46]

Geleceği Besle[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılında, Birleşik Devletler hükûmeti Geleceği Besle İnisiyatifi'ni başlattı.[47] Girişimin, uzun vadeli hedeflerine ulaşmak için, hükümetler, bağışçı örgütler, özel sektör ve sivil topluma sürekli destek çağrısında bulunan, ülke liderliğindeki öncelikler temelinde çalışması bekleniyor.

Dünya Gıda Güvencesi Zirvesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1996 yılında Roma'da düzenlenen Dünya Gıda Güvencesi Zirvesi, açlıkla mücadele konusunda küresel bir taahhüdü yenilemeyi amaçladı. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) zirve çağrısını, yetersiz beslenme ve tarımın gelecekteki gıda ihtiyaçlarını karşılama kapasitesi konusunda artan endişeye yanıt olarak yaptı. Konferans iki önemli belge hazırladı: Dünya Gıda Güvencesi Roma Bildirgesi ve Dünya Gıda Zirvesi Eylem Planı.[3][48]

Roma Bildirgesi, Birleşmiş Milletler üyelerinin 2015 yılına kadar Dünya'daki kronik olarak yetersiz beslenen insan sayısını yarıya indirmek için çalışması çağrısında bulundu. Eylem Planı, hükûmet ve sivil toplum örgütleri için bireysel, hanesel, ulusal, bölgesel ve küresel düzeylerde gıda güvencesini sağlamak için bir dizi hedef belirlemiştir.

16-18 Kasım 2009 tarihleri arasında FAO'nun Roma'daki merkezinde Gıda Güvencesi ile ilgili bir başka Dünya Zirvesi daha düzenlendi.[49] Zirve kararı, FAO Konseyi tarafından Haziran 2009'da FAO Genel Müdürü Dr Jacques Diouf'un önerisiyle alındı. Bu zirveye devlet ve hükûmet başkanları katıldı.

Gıda güvencesinin temelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Gıda üretiminde büyüme, nüfus artışından daha fazla olmuştur. Kişi başına düşen gıda miktarı 1961'den beri arttı. Veri kaynağı: Gıda ve Tarım Örgütü.
Kişi Başına Dünya Gıda Arzının (kalori tabanlı) büyümesi

DSÖ, gıda güvencesini belirleyen üç boyut olduğunu belirtmektedir: gıda bulunabilirliği, gıda erişimi ve gıda kullanımı ve kötüye kullanımı.[50] FAO dördüncü bir boyut ekliyor: gıda güvencesinin ilk üç boyutunun zaman içindeki istikrarı.[5] 2009 yılında, Dünya Gıda Güvenliği Zirvesi "gıda güvencesinin dört temel boyutunun bulunabilirlik, erişilebilirlik, kullanılabilirlik ve istikrar olduğunu" belirtti.[9][51]

Mevcudiyet[değiştir | kaynağı değiştir]

Gıda bulunabilirliği, üretim, dağıtım ve alış veriş yoluyla gıda tedariki ile ilgilidir.[52] Gıda üretimi, arazi mülkiyeti ve kullanımı; toprak yönetimi; ekin seçimi, yetiştirme ve yönetimi; hayvancılık ıslahı ve yönetimi; ve hasat dahil çeşitli faktörler tarafından belirlenir.[53] Ekin üretimi yağış ve sıcaklık değişikliklerinden etkilenebilir.[52] Yiyecekleri yetiştirmek için toprak, su ve enerji kullanımı genellikle gıda üretimini etkileyebilecek diğer kullanımlarla rekabet eder.[54] Tarım için kullanılan arazi, kentleşme için kullanılabilir veya sürdürülebilir olmayan tarımsal uygulamalardan dolayı çölleşme, tuzlanma ve toprak erozyonu nedeniyle kaybedilebilir.[54] Bir ülkenin gıda güvencesini sağlayabilmesi için bitkisel üretim zorunlu değildir. Japonya ve Singapur örneklerinde görüldüğü gibi, ülkelerin gıda güvencelerini sağlamaya yönelik mahsul üretmek için gerekli doğal kaynaklara sahip olmaları zorunlu değildir.[55][56][57]

Yiyecekler farklı bölgelere veya uluslara dağıtılmalıdır.[57] Gıda dağıtımı gıdaların depolanmasını, işlenmesini, taşınmasını, paketlenmesini ve pazarlanmasını içerir.[53] Çiftliklerde gıda zinciri altyapısı ve depolama teknolojileri de dağıtım sürecinde boşa harcanan gıda miktarını etkileyebilir.[54] Zayıf ulaşım altyapısı, su ve gübre tedarikinin yanı sıra gıdaları ulusal ve küresel pazarlara taşıma fiyatını artırabilir.[54] Dünyada, az sayıda kişi veya hane sürekli olarak gıda özerkliğine sahiptir. Bu, yiyecek almak için takas, alış veriş veya nakit ekonomisine ihtiyaç yaratır.[52] Gıda alış verişi, gıda güvencesini etkileyebilecek etkili ticaret sistemleri ve piyasa kurumlarını gerektirir.[58] Kişi başına dünya gıda kaynakları, herkese gıda güvencesi sağlamak için fazlasıyla yeterlidir ve bu nedenle gıdaya erişim gıda güvencesini sağlamada daha büyük bir engeldir.[57]

Erişim[değiştir | kaynağı değiştir]

Keçiler, küresel gıda güvencesine yönelik çözümün önemli bir parçasıdır, çünkü oldukça az bakım gerektirirler ve yetiştirilmesi ve güdümü kolaydır.

Gıdaya erişim, gıdaların karşılanabilirliği ve tahsisi ile bireylerin ve hane halklarının tercihlerini ifade eder.[52] BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi, açlık ve yetersiz beslenmenin nedenlerinin genellikle gıda kıtlığı olmadığını, genellikle yoksulluk nedeniyle mevcut gıdalara erişilememesi olduğunu kaydetti.[10] Yoksulluk gıdaya erişimi sınırlayabilir ve ayrıca bir bireyin veya hane halkının gıda fiyatlarındaki artışlara karşı savunmasızlığını artırabilir.[58] Erişim, hanehalkının geçerli fiyatlarla yiyecek satın almak için yeterli gelire veya kendi yiyeceklerini yetiştirmek için yeterli arazi ve diğer kaynaklara sahip olup olmamasına bağlıdır.[59] Yeterli kaynağa sahip hanehalkları istikrarsız hasat ve yerel gıda kıtlıklarının üstesinden gelebilir ve yiyeceklere erişimini sürdürebilir.[57]

Gıdaya iki farklı erişim türü vardır: bir hanenin insan ve maddi kaynaklarını kullanarak gıda ürettiği doğrudan erişim ve bir hanenin başka yerde üretilen gıdaları satın aldığı ekonomik erişim.[53] Konum, yiyeceğe erişimi ve bir ailenin hangi erişim türünden faydalanacağını etkileyebilir.[59] Gelir, toprak, emek ürünleri, miraslar ve hediyeler de dahil olmak üzere bir hanenin varlıkları, bir hanenin gıdaya erişimini belirleyebilir.[53] Bununla birlikte, yeterli yiyeceğe erişim yeteneği, yiyecek satın almaya yol açmayabilir. Çünkü diğer malzemeler ve hizmetlerin alınmasından sonra yiyecek için kaynak kalmayabilir.[58] Hanehalkı üyelerinin demografik özellikleri ve eğitim düzeyleri ile hanehalkı reisinin cinsiyeti, satın alınan gıda türünü etkileyen hane halkının tercihlerini belirler.[59] Bir hane halkının yeterli ve besleyici gıdaya erişimi, tüm hane halkı üyelerinin yeterli gıda alımını sağlayamayabilir, çünkü ev içi gıda tahsisi, hane halkının her bir üyesinin gereksinimlerini yeterince karşılayamayabilir.[58] USDA, gıdaya erişimin, örneğin acil durum gıda kaynaklarına başvurmak, çöpleri karıştırmak, çalmak veya diğer başa çıkma stratejileri olmaksızın sosyal olarak kabul edilebilir yollarla sağlanması gerektiğini de sözlerine ekledi.[4]

Faydalanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Gıda güvencesinin bir sonraki ayağı gıdadan faydalanmadır.[57] Bir hanehalkı tarafından gıda elde edildikten sonra, hane halkı üyelerine ulaşan gıda miktarını ve kalitesini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Gıda güvencesini sağlamak için, alınan gıda güvenli olmalı ve her bireyin fizyolojik gereksinimlerini karşılamaya yetmelidir.[58] Gıda güvenliği faydalanmayı etkiler ve toplumdaki ve evdeki yiyeceklerin hazırlanması, işlenmesi ve pişirilmesinden etkilenebilir.[52][53] Yiyeceklerin kültürel tercihleri karşılayıp karşılamadığı, psikolojik ve sosyal refah açısından faydalanmak için önemlidir.[60] Sağlık hizmetlerine erişim, gıdadan faydalanmanın bir başka belirleyicisidir, çünkü bireylerin sağlığı, gıdanın nasıl metabolize edildiğini kontrol eder.[53] Örneğin, bağırsak parazitleri besinleri vücuttan alabilir ve gıdadan faydalanmayı azaltabilir.[57] Sanitasyon ayrıca gıdadan faydalanmayı etkileyebilecek hastalıkların oluşumunu ve yayılmasını azaltabilir.[53][61] Beslenme ve gıda hazırlama ile ilgili eğitim, gıdadan faydalanmayı etkileyebilir ve gıda ile ilgili bu boyutu geliştirebilir.[57]

İstikrar[değiştir | kaynağı değiştir]

Gıda istikrarı, uzun zaman boyunca yiyecek elde edebilme yeteneğini ifade eder. Gıda güvencesizliği geçici, mevsimsel veya kronik olabilir.[53] Geçici gıda güvencesizliğinde, gıda belirli sürelerde mevcut olmayabilir.[58] Gıda üretimi düzeyinde, doğal afetler ve kuraklık, mahsulün bozulmasına ve gıda bulunabilirliğinin azalmasına neden olur. Sivil çatışmalar gıdaya erişimi de azaltabilir.[58] Gıda fiyatlarında ani artışlara neden olan piyasalardaki istikrarsızlık, geçici gıda güvencesizliğine neden olabilir. Geçici olarak gıda güvencesizliğine neden olabilecek diğer faktörler, hastalıktan kaynaklanabilecek iş veya üretkenlik kaybıdır. Mevsimsel gıda güvencesizliği, gıda üretiminde ki düzenli yetiştirme mevsimleri paternlerinden kaynaklanabilir.[53]

Kronik (veya kalıcı) gıda güvencesizliği, uzun süreli, kalıcı yeterli gıda eksikliği olarak tanımlanır.[58] Bu durumda, haneler sürekli olarak tüm üyelerin ihtiyaçlarını karşılamak için yiyecek alamama riski altındadır. Geçici gıda güvencesinin tekrar ortaya çıkması, haneleri kronik gıda güvencesizliğine karşı daha savunmasız hale getirebileceğinden, kronik ve geçici gıda güvencesizliği birbiriyle bağlantılıdır.[53]

Gıda güvencesizliğinin etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıtlık ve açlık, gıda güvencesizliğine dayanır. Kronik gıda güvencesizliği, kıtlık ve açlığa karşı yüksek derecede kırılganlığa dönüşür; gıda güvencesinin sağlanması bu kırılganlığın ortadan kaldırılmasını gerektirir.[24]

Bodurluk ve kronik beslenme yetersizlikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Yetersiz beslenme
Düşük kalori ve protein alımı semptomları olan çocuklar ve 1960'ların sonunda bir Nijerya yetimhanesinde hemşire görevlisi

Birçok ülke devam eden gıda kıtlığı ve dağıtım sorunları yaşamaktadır. Bunlar, önemli sayıda insan arasında kronik ve sıklıkla yaygın açlıkla sonuçlanır. İnsan popülasyonu, tıbbi olarak bodur büyüme veya bodurluk olarak bilinen vücut boyutunun azaltılmasıyla kronik açlık ve yetersiz beslenme'ye yanıt verebilir.[kaynak belirtilmeli] Bu süreç, anne yetersiz beslenirse rahimde başlar ve yaklaşık olarak yaşamın yaklaşık üçüncü yılına kadar devam eder. Daha yüksek bebek ve çocuk ölümlerine yol açar, ancak kıtlık döneminden çok daha düşük oranlarda olur.[kaynak belirtilmeli] Bir kez bodurluk meydana geldiğinde, yaklaşık iki yaşından sonra daha iyi besin alımı hasarı geriye çeviremez. Bodurluğun kendisi, çocuğun doğduğu yerde vücut boyutunu yetişkinler için mevcut kalorilerle hizalayan bir başa çıkma mekanizması olarak görülebilir.[kaynak belirtilmeli] Vücut büyüklüğünü düşük enerjiye (kalori) adapte etmenin bir yolu olarak sınırlamak, sağlığı üç şekilde olumsuz yönde etkiler:[kaynak belirtilmeli]

  • Yetişkinlik döneminde hayati organların erken bozulması. Örneğin, 50 yaşındaki bir kişi kalp yetmezliğinden ölebilir, çünkü kalbi erken gelişim sırasında yapısal kusurlara maruz kalmıştır;
  • Bodur bireyler, bodurluk geçirmeyenlerden daha yüksek hastalık ve rahatsızlık oranına maruz kalırlar;
  • Erken çocukluk döneminde şiddetli yetersiz beslenme sıklıkla bilişsel gelişimde hatalara yol açar.[62] Bu nedenle, şiddetli yetersiz beslenmeye maruz kalmayan ve bunu deneyimleyen çocuklar arasında bir eşitsizlik yaratır.

Depresyon, kaygı ve uyku bozuklukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yakın zamanda yapılan kapsamlı bir sistematik derlemeye göre, 50'den fazla çalışma gıda güvensizliğinin yüksek depresyon, anksiyete ve uyku bozuklukları riski ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu göstermiştir.[63] Depresyon ve anksiyete için, gıda güvenli olmayan bireyler, gıda güvencesine sahip bireylere kıyasla neredeyse 3 kat risk artışına sahiptir.

Gıda güvencesinin sağlanmasında karşılaşılan zorluklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Küresel su krizi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Su kaynakları politikası
Sulama kanalları Mısır'ın kuru çöl alanlarını tarıma açtı.

Zaten çok sayıda küçük ülkede ağır tahıl ithalatını teşvik eden su yetersizliği, yakında Çin veya Hindistan gibi daha büyük ülkelerde de aynısını yapabilir.[64][65] Yeraltı su seviyeleri, yaygın güçlü dizel ve elektrikli pompalar kullanımı nedeniyle birçok ülkede düşüyor. Etkilenen diğer ülkeler arasında Pakistan, Afganistan ve İran yer alıyor. Bu sonuçta su kıtlığına ve tahıl hasadında kesintilere yol açacaktır. Akiferlerinin aşırı pompalanmasıyla bile, Çin'de bir tahıl açığı oluşuyor.[66] Bu gerçekleştiğinde, hemen hemen kesinlikle tahıl fiyatlarını yukarı çekecek. Yüzyılın ortalarına kadar dünya çapında doğması öngörülen 3 milyar insanın çoğu halihazırda su kıtlığı yaşayan ülkelerde doğacak. Çin ve Hindistan'dan sonra, büyük su açıkları olan ikinci bir küçük ülke grubu var - Afganistan, Cezayir, Mısır, İran, Meksika ve Pakistan. Bunlardan dördü zaten tahıllarının büyük bir kısmını ithal ediyor. Sadece Pakistan kendi kendine yeterli olmaya devam ediyor. Ancak yılda 4 milyon artan nüfusu ile, yakında dünya tahıl pazarına dönecektir.[67]

Bölgesel olarak, Sahra Altı Afrika dünyadaki herhangi bir yere göre en fazla su stresli ülkesine sahiptir. Afrika'da yaşayan yaklaşık 800 milyon insandan 300 milyonu su stresli bir ortamda yaşıyor.[68] 2030 yılına kadar Afrika'da 75 milyon ila 250 milyon insanın yüksek su stresi olan bölgelerde yaşayacağı tahmin ediliyor. Koşullar gittikçe daha yaşanmaz hale geldikçe, bu durum muhtemelen 24 milyon ila 700 milyon insanın yer değiştirmesine sebep olacaktır.[68] Afrika'nın çoğunluğu tarımsal bir yaşam tarzına bağımlı kaldığından ve Afrika'nın kırsalındaki tüm ailelerin yüzde 80 ila 90'ı kendi yiyeceklerini üretmeye bağlı olduğundan, su kıtlığı gıda güvencesi kaybına dönüşmektedir.[69]

1990'larda Dünya Bankası tarafından başlatılan milyonlarca dolarlık yatırımlar çölü tekrar kazandı ve dünyanın en kurak yerlerinden biri olan Peru'daki Ica Vadisi'ni dünyanın en büyük kuşkonmaz tedarikçisine dönüştürdü. Bununla birlikte, sürekli sulama, dünyadaki en hızlı akifer tükenme oranlarından biri olan, bazı yerlerde yılda sekiz metre kadar yeraltı su seviyesinde hızlı bir düşüşe neden olmuştur. Küçük çiftçilerin ve yerel halkın kuyuları kurumaya başlıyor ve vadideki ana şehir için su kaynağı tehdit altında. Mahsul olarak, kuşkonmaz yerel halka iş sağladı, ancak paranın çoğu alıcılara, özellikle de İngilizlere gidiyor. Bir 2010 yılı raporunda, sektörün sürdürülebilir olmadığı sonucuna varılmış ve rapor Dünya Bankası da dahil olmak üzere yatırımcıları, kararlarının yoksul ülkelerin su kaynakları üzerindeki etkilerinden dolayı uygun sorumluluk almamakla suçlamıştır.[70] Suyu Ica Nehri'ni besleyen kollardan kuşkonmaz tarlalarına yöneltmek, yerli toplulukların marjinal düzeyde hayvancılıkla uğraştıkları Huancavelica dağ bölgesinde bir su kıtlığına yol açtı.[71]

Arazi bozunumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Arazi bozunumu ve Çölleşme

Yoğun tarım genellikle toprak verimliliğinin tükenmesi ve tarımsal verimin azalması gibi bir kısır döngüye yol açar.[72] Dünyadaki tarım arazilerinin yaklaşık yüzde 40'ı ciddi şekilde bozulmuştur.[73] UNU'nun (Birleşmiş Milletler Üniversitesi) Gana merkezli Afrika Doğal Kaynaklar Enstitüsü'ne göre, mevcut toprak bozulma eğilimleri devam ederse, Afrika 2025 yılına kadar nüfusunun sadece yüzde 25'ini besleyebilir duruma gelecektir.[74]

İklim değişikliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: İklim değişikliği ve tarım

Kuraklık ve sel gibi aşırı olayların, iklim değişikliği ve küresel ısınma dünyayı etkisi altına aldıkça artacağı tahmin ediliyor.[75] Bir gecede meydana gelen sellerden kademeli olarak kötüleşen kuraklıklara kadar, hepsinin tarım sektörü üzerinde çeşitli etkileri olacaktır. İklim ve Kalkınma Bilgi Ağı raporu "Tarım Sektörlerindeki Aşırı İklim Olaylarını ve Felaketleri Yönetmek: IPCC SREX Raporundan Alınan Dersler"e göre, bu etkiler değişen verimlilik ve geçim yolları paternlerini, ekonomik kayıpları ve altyapı, pazarlar ve gıda güvencesi üzerinde olan etkileri içerecektir. Gelecekte gıda güvencesi, tarım sistemlerini aşırı olaylara uyarlama becerimizle bağlantılı olacaktır. Değişen bir meteorolojik modele örnek olarak sıcaklık artışları gösterilebilir. İklim değişikliği nedeniyle sıcaklıklar arttıkça, ısı hasarı nedeniyle gıda tedarikinde azalma riski vardır.[76]

Himalaya nehirlerinin drenaj havzasında yaklaşık 2,4 milyar insan yaşıyor.[77] Hindistan, Çin, Pakistan, Afganistan, Bangladeş, Nepal ve Myanmar gelecek on yıllarda sel baskınları ve takiben şiddetli kuraklıklar yaşayabilir.[78] Sadece Hindistan'da Ganj, 500 milyondan fazla insana içme ve tarım için su sağlamaktadır.[79][80] Suyun çoğunu Rocky Dağları ve Sierra Nevada gibi dağ sıralarındaki buzullardan alan Kuzey Amerika'nın batı kıyısı da etkilenecektir.[81] Buzullar gelişmekte olan ülkelerin sahip olduğu tek endişe değildir; iklim değişikliği ilerledikçe deniz seviyesinin yükseldiği ve tarım için mevcut arazi miktarının azaldığı bildirilmektedir.[82][83]

Dünya Gıda Ticaret Modeline göre, dünyanın diğer bölgelerinde büyük bir etki, özellikle gelişmekte olan dünyanın çoğunun bulunduğu düşük enlem bölgelerinde düşük verim olacaktır. Bununla birlikte hububat fiyatı artacak, gelişmekte olan ülkeler tahıl yetiştirmeye çalışacak. Bu nedenle, her % 2-2,5'lik bir fiyat artışı, aç insan sayısını % 1 artıracaktır.[kaynak belirtilmeli] Düşük mahsul verimi, düşük enlemlerde ve tropik bölgelerde çiftçilerin karşılaştığı sorunlardan sadece biridir. Çiftçilerin ekinlerini ektikleri büyüme mevsimlerinin zamanlaması ve uzunluğu, toprak sıcaklığı ve nem koşullarındaki bilinmeyen değişiklikler nedeniyle USDA'ya göre dramatik bir şekilde değişecektir.[84]

Gıda güvencesi ve iklim değişikliği hakkında düşünmenin bir başka yolu, Ontario Kanada'daki Guelph Üniversitesi'nde çalışan bir coğrafyacı olan Evan Fraser'dan geliyor. Yaklaşımı gıda sistemlerinin iklim değişikliğine karşı kırılganlığını araştırmaktır ve iklim değişikliğine karşı kırılganlığı, nispeten küçük çevresel sorunların gıda güvencesi üzerinde büyük etkilere neden olduğu durumlar olarak tanımlar. Bunun örnekleri arasında, mantar hastalığının patates tarlalarına yayılması için ideal koşullar yaratan yağmurlu bir yılın neden olduğu İrlanda Patates Kıtlığı veya 1980'lerin başındaki Etiyopya Kıtlığı sayılabilir.[85] Bu gibi durumlarda üç faktör yaygındır ve bu üç faktör, gıda güvencesinin iklim değişikliğine karşı savunmasız olabileceği durumları tanımlamak için tanı amaçlı bir “araç kiti” görevi görür. Bu faktörler: (1) uzmanlaşmış agro-ekosistemler; (2) tarım dışında geçim seçenekleri çok az olan haneler; (3) resmi kurumların insanları korumak için yeterli güvenlik ağları sağlamadığı durumlar.[85] "Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü (IFPRI), iklim değişikliğinin çocuklar için beslenme üzerindeki olumsuz etkisini 2050 yılına kadar dengelemek için tarımsal yatırımlara yılda 7,1–7,3 milyar ABD doları ilave edilmesi gerektiğini tahmin ediyor."[86]

Tarımsal hastalıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hayvancılık veya mahsulleri etkileyen hastalıkların, özellikle de beklenmedik durum planları yoksa, gıda bulunabilirliği üzerinde yıkıcı etkileri olabilir. Örneğin, % 100'e varan mahsul kayıplarına neden olabilen bir buğday hastalığı soyu olan Ug99, Afrika ve Ortadoğu'daki birçok ülkede buğday tarlalarında mevcuttur.[87][88]

Buğdayın yabani akrabalarının genetik çeşitliliği, modern çeşitlerin hastalığa karşı daha dirençli olmasını sağlamak için kullanılabilir. Köken merkezlerinde yabani buğday bitkileri hastalığa karşı direnç açısından taranır, daha sonra genetik bilgileri incelenir ve son olarak yabani bitkilerden modern çeşitlere dayanıklı genlerin aktarılması için yabani bitkiler ve modern bitkiler melezlenir.[89][90]

Yiyecek ve yakıt karşılaştırması[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Yiyecek ve yakıt karşılaştırması

Tarım arazileri ve diğer tarımsal kaynaklar uzun zamandır pamuk, keten ve kauçuk gibi endüstriyel malzemeler; tütün ve afyon gibi ilaç mahsulleri ve yakacak odun gibi biyoyakıtların üretiminde uzun zamandır kullanılmaktadır. 21. yüzyılda, bu ürünlere ek olarak biyoyakıt bitkileri üretimi artmıştır. Bununla birlikte, ticari olarak enerjiden gıda üretmek için, düşük su kullanımı ve küçük ekolojik ayakizine sahip doğal gaz ve elektrik enerjisinden gıda gibi teknolojiler de geliştirilmektedir.[91][92][93][94]

Siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Siyasi yolsuzluk

Nobel Ödülü kazanan iktisatçı Amartya Sen “apolitik bir gıda sorunu diye bir şey olmadığını” gözlemledi.[95] Kuraklık ve diğer doğal olarak meydana gelen olaylar kıtlık koşullarını tetikleyebilse de, şiddetini belirleyen ve çoğu zaman bir kıtlığın oluşup oluşmayacağını belirleyen devlet eylemi veya eylemsizliğidir. 20. yüzyılda, kendi ülkelerinin gıda güvencesini zayıflatan Sovyetler Birliği'nde Kolektifleştirme veya Çin Halk Cumhuriyeti'nde Büyük Atılım gibi hükûmet örnekleri vardır. Kitlesel açlık, Almanya'nın ablukası, Atlantik Savaşı ve I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın ablukası ve Nazi Almanyası tarafından çıkarılan açlık planında olduğu gibi gibi sık sık bir savaş silahıdır.

Hükümetler bazen yandaşçılık ve iltimas üzerine inşa edilmiş dar bir destek tabanına sahiptir. Fred Cuny 1999'da bu koşullar altında şunları belirtti: "Yiyeceklerin bir ülkedeki dağılımı politik bir konudur. Çoğu ülkede hükümetler kentsel alanlara öncelik verir, çünkü en etkili ve güçlü aileler ve işletmeler genellikle buralarda bulunur. Hükümetler sıklıkla geçinecek kadar gelirleri olan çiftçileri ve genel olarak kırsal alanları ihmal ediyor. Bölge ne kadar uzak ve az gelişmiş olursa, hükümetin ihtiyaçlarını etkin bir şekilde karşılama olasılığı o kadar az olacaktır. Birçok tarım politikası, özellikle tarımsal emtia fiyatlandırması, kırsal alanlara karşı ayrımcılık yapmaktadır. Hükümetler, temel tahıl fiyatlarını sıklıkla yapay olarak o kadar düşük seviyelerde tutarlar ki; geçinecek kadar kazanan üreticiler üretimlerini geliştirmek üzere yatırım yapmak için yeterli sermaye biriktiremezler. Böylece, güvencesiz durumlarından çıkmaları etkili bir şekilde engellenir."[96]

Sosyalist hükümetler, yiyecekleri politik bir silah olarak kullandılar ve kendi kurallarına karşı çıkan alanlara yiyecek tedarikini reddederken, taraftarları ödüllendirdiler.[97] Bu koşullar altında gıda, destek alınacak bir para birimi haline gelir ve kıtlık, muhalefete karşı etkili bir silah haline gelir.[98]

Yandaşcılığa güçlü bir eğilimi olan bir hükümet, hasat iyi olsa bile gıda güvencesini zayıflatabilir. Hukukun üstünlüğü mevcut olmadığında veya özel mülkiyet mevcut olmadığında, çiftçilerin üretkenliklerini artırmak için teşvik edici bir şey bulunmaz. Bir çiftlik komşu çiftliklerden belirgin şekilde daha üretken hale gelirse, hükümetle bağlantıları iyi olan kişilerin hedefi olabilir. Çiftçiler fark edilme ve muhtemelen topraklarını kaybetme riski yerine, sıradanlıkların algılanan güvenliğinden memnun olabilirler.[kaynak belirtilmeli]

Gıda egemenliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Gıda egemenliği olarak bilinen yaklaşım, çokuluslu şirketlerin iş uygulamalarını bir yeni sömürgecilik biçimi olarak görmektedir. Çokuluslu şirketlerin, özellikle tropik bölgelerde yoksul ülkelerin tarım kaynaklarını satın alabilecek mali kaynaklara sahip olduğunu iddia ediyor. Ayrıca, bu kaynakları tropik bölgeler dışındaki sanayileşmiş ülkelere satış için özel bitki üretimine dönüştürmek için politik nüfuzları var. Bu süreçte daha verimli toprakları fakirlerin ellerinden alacaklardır.[71] Bu görüşe göre, geçinecek kadar kazanan çiftçiler, üretkenlik açısından çok uluslu şirketlerin hiç ilgisini çekmeyecek kadar marjinal olan arazileri yetiştirmeye bırakılmaktadır. Aynı şekilde, gıda egemenliği, toplulukların kendi üretim araçlarını tanımlayabilmeleri ve gıdanın temel bir insan hakkı olduğu prensiplerine dayanır. Şimdi çok uluslu şirketler gelişmekte olan ülkelere tarım teknolojilerini dayatırken, gelişmiş tohumlar, kimyasal gübreler ve böcek ilaçlarını içeren teknolojilerle, bitkisel üretim giderek artan bir şekilde analiz edilmiş ve tartışılan bir konu haline gelmiştir.

Gıda israfı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Gıda israfı

Gıda atıkları, ekonomik değişkenler izin verdiğinde alternatif insan tüketimi için yönlendirilebilir. Tüketilebilecek durumdaki gıdaların israfı, büyük gıda gruplarının bile dikkatini çekmektedir. Örneğin, düşük gıda fiyatları nedeniyle, basitçe şekilsiz havuçları atmak tipik olarak, bunları işlemek için gerekli ekstra işçilik veya makinelere para harcamaktan daha uygun maliyetlidir. Bununla birlikte, Hollanda'daki bir meyve suyu fabrikası, daha önce reddedilen havuçları verimli bir şekilde yönlendirmek ve kullanmak için bir süreç geliştirdi ve ana şirketi bu yeniliği Büyük Britanya'daki tesislere genişletiyor.[99]

Son yıllarda, Fransa kısmen gıda israfına değinerek gıda güvencesizliği ile mücadele etmek için çalışmıştır; 2013'ten bu yana ülke, marketlerin satılmamış gıda maddelerini atmasını yasaklayan ve bunun yerine yiyecekleri belirlenmiş yardım kuruluşlarına bağışlanmasını öngören yasalar kabul etti.[100] Bununla birlikte, Economist'in Küresel Gıda Güvencesi Endeksi'ne göre, ABD'de ülke genelinde gıda atıklarının daha yüksek tahminlerine rağmen, genel gıda güvencesizliği Fransa'da ABD'den daha ciddi olmaya devam ediyor.[100]

Maine, Farmington'daki Büyük Franklin Gıda Konseyi gibi yerel çabalar, özellikle bölge sakinleri kendi gıda israfları ile kendi topluluklarında yiyecek güvencesizliğinin yan yana gelmesine dikkat ettiklerinde doğrudan bölgesel gıda güvencesine yardımcı olabilir.[101]

Gıda güvencesinde riskler[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla bilgi: 2007–2008 dünya gıda fiyat krizi ve Gıda fiyatları

Nüfus artışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla bilgi: Dünya nüfusu
Etiyopya'da bir aile planlaması afişi. Çok fazla çocuk sahibi olmanın bazı olumsuz etkilerini gösterir.

Mevcut BM tahminleri, gelecekte nüfusun sürekli olarak artacağını (ancak nüfus artış hızında sabit bir düşüş) gösterirken, küresel nüfusun 2050'de 9,8 milyar ve 2100'de 11,2 milyar seviyesine ulaşması bekleniyor.[102] BM Nüfus Bölümü tarafından 2150 yılına ilişkin tahminler 3,2 ile 24,8 milyar arasında değişmektedir;[103] matematiksel modelleme daha düşük tahmini desteklemektedir.[104] Bazı analistler, çevre, küresel gıda kaynakları ve enerji kaynakları üzerindeki artan baskıları vurgulayarak daha fazla dünya nüfusu büyümesinin sürdürülebilirliğini sorguladılar. Gelecekte ekstra milyarları beslemek için çözümler üzerinde çalışılıyor ve belgeleniyor.[105] Gezegendeki her yedi kişiden biri aç uyuyor ve her gün 25.000 kişi yetersiz beslenme ve açlıkla ilgili hastalıklardan ölmektedir.

Fosil yakıt bağımlılığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarımsal üretim artarken, bir mahsul üretmek için enerji tüketimi de daha büyük bir oranda artmış, böylece üretilen mahsullerin enerji girdisine oranı zaman içinde azalmıştır. Yeşil Devrim teknikleri ayrıca, petrol ürünleri olan kimyasal gübreler, pestisitler ve herbisitlere dayanmaktadır ve bu da tarımı petrole giderek daha fazla bağımlı hale getirmektedir.

1950 ve 1984 arasında, Yeşil Devrim tarımı dünya genelinde dönüştürdükçe, dünya tahıl üretimi % 250 arttı. Yeşil Devrim için enerji, gübre (doğal gaz), böcek ilacı (petrol) ve hidrokarbon yakıtlı sulama şeklinde fosil yakıtlar tarafından sağlandı.[106]

Cornell Üniversitesi'nde ekoloji ve tarım profesörü David Pimentel ve Ulusal Gıda ve Beslenme Araştırma Enstitüsü'nde (NRIFN) kıdemli araştırmacı Mario Giampietro, "Gıda, Toprak, Nüfus ve ABD Ekonomisi" çalışmalarında, sürdürülebilir ekonomi için maksimum 210 milyonluk bir ABD nüfusunu öngörüyor. Çalışma, sürdürülebilir bir ekonomi ve afetten kaçınmak için ABD'nin nüfusunu en az üçte bir oranında azaltması gerektiğini ve dünya nüfusunun üçte iki oranında azaltılması gerektiğini söylüyor.[107] Çalışmanın yazarları, söz konusu tarımsal krizin sadece 2020'den sonra bizi etkilemeye başlayacağına ve 2050'ye kadar kritik olmayacağına inanmaktadır. Küresel petrol üretiminin yaklaşmakta olan zirvesi, Kuzey Amerika doğal gaz üretiminin zirvesi ile birlikte bu tarım krizini beklenenden çok daha çabuk getirecektir.[108] Jeolog Dale Allen Pfeiffer önümüzdeki on yılların, daha önce hiç yaşamadığınız gibi küresel bir seviyede rahatlama olmadan giderek artan gıda fiyatlarını ve kitlesel açlık görebileceğini iddia ediyor.[109]

Küresel gıda arzında homojenlik[değiştir | kaynağı değiştir]

Az sayıda ana ürün, ör. Soya, son 50 yılda dünya nüfusu tarafından tüketilen gıda enerjisi, protein, yağ ve gıda ağırlığında artan bir pay oluşturdu.[110]

1961'den bu yana, dünya çapında insan diyetleri, temel gıda ürünlerinin tüketiminde daha çeşitli hale geldi. Diyetler yerel veya bölgesel olarak önemli mahsullerin tüketiminde büyük bir düşüş ile küresel olarak daha homojen hale gelmiştir.[110] 1961 ve 2009 yılları arasında farklı ülkelerde yenen gıdalar arasındaki farklar % 68 azaldı. Modern "küresel standart" diyet, nispeten az sayıda temel gıda ürünlerinin giderek daha büyük bir yüzdesini içermektedir. Dünya insan nüfusuna sağladıkları toplam gıda enerjisi, protein, yağ ve gıda ağırlığında payları önemli ölçüde artmıştır. Bunlar: buğday, pirinç, şeker, mısır, soya fasulyesi (+ % 284[111]), palmiye yağı (+ % 173[111]) ve ayçiçeği (+ % 246[111]). Ülkeler, yerel veya bölgesel olarak önemli mahsullerin daha büyük oranlarını tüketmekteyken, buğday, ülkelerin % 97'sinden fazlasında bir temel haline gelmiş, diğer küresel temel gıda ürünleri dünya çapında benzer bir hakimiyet sergilemiştir. Diğer ürünler de aynı dönemde keskin bir düşüş gösterdi. Bunlar: çavdar, yam, tatlı patates (− % 45[111]), manyok (− % 38[111]), hindistancevizi, sorgum (− % 52[111]) ve darı (− % 45 [111]).[110][111][112] İnsan diyetindeki bu tür bitki çeşitliliği değişikliği, gıda güvencesi üzerindeki karışık etkilerle ilişkilidir, bazı bölgelerde yetersiz beslenmeyi önler, ancak makro besinlerin aşırı tüketiminin neden olduğu diyetle ilgili hastalıklara katkıda bulunur.[110]

Fiyat belirleme[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Nisan 2008'de, dünyanın en büyük pirinç ihracatçılarından biri olan Tayland, pirinç için fiyat belirleyici bir kartel haline gelme potansiyeli olan Pirinç İhracatçı Ülkeler Örgütü'nün kurulduğunu duyurdu. Pirinç fiyatını kontrol etmek için bir organizasyon oluşturmak üzere 21 pirinç ihraç eden ülkenin organize edilmesi projesidir. Grup ağırlıklı olarak Tayland, Vietnam, Kamboçya, Laos ve Myanmar'dan oluşuyor. Örgüt, "sadece bireysel bir ülkede değil, aynı zamanda bölgedeki ve dünyadaki gıda kıtlıklarını gidermek için gıda istikrarının sağlanmasına katkıda bulunmak" amacına hizmet etmeye çalışmaktadır. Bununla birlikte, bu organizasyonun OPEC'in petrol yönetim mekanizmasına benzeyen etkili bir pirinç fiyat sabitleme karteli rolüne hizmet edip etmeyeceği hala tartışmalıdır. Ekonomik analistler ve tüccarlar, hükümetlerin birbirleriyle işbirliği yapamamaları ve çiftçilerin üretimini kontrol edememesi nedeniyle projenin hiçbir yere gidemeyeceğini söyledi. Ayrıca, katılan ülkeler bunun gıda güvencesini kötüleştirebileceğine dair endişelerini dile getirdiler.[113][114][115][116]

Arazi kullanım değişikliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin'in gıda güvencesi için en az 120 milyon hektar ekilebilir araziye ihtiyacı vardır. Çin, 15 milyon hektar fazlası olduğunu rapor etti. Buna karşılık, yaklaşık 4 milyon hektarın kentsel kullanıma dönüşümü ve 3 milyon hektarın kirlenmiş arazisi de rapor edilmiştir.[117] Bir araştırma, Çin'in ekilebilir arazisinin % 2,5'inin, gıdaları zarar vermeksizin yetiştirmek için çok kirli olduğunu buldu.[118] Avrupa'da tarımsal toprağın dönüşümü net bir potansiyel kaybı ima ediyordu, ancak ekilebilir topraklar alanındaki hızlı kayıp ekonomik olarak anlamsız gibi görünüyor çünkü AB artık iç gıda arzına bağımlı olarak algılanıyor. 2000-2006 döneminde Avrupa Birliği, ekili arazinin % 0,27'sini ve ekin üretme potansiyelinin % 0,26'sını kaybetmiştir. Aynı zamanda tarım arazilerinin kaybı, altı yıl içinde bitkisel üretim potansiyelinin % 1,57'sini kaybeden Hollanda'da en yüksek seviyededir. Rakamlar Kıbrıs (% 0.84), İrlanda (% 0.77) ve İspanya (% 0.49) için oldukça endişe vericidir.[119] İtalya'da Emilia-Romagna ovasında (ERP), 15.000 hektar tarımsal toprağın dönüşümü (2003-2008 dönemi), ERP nüfusunun % 14'ünün (425.000 kişi) ihtiyaç duyduğu kalorilere denk olan yıllık 109.000 Mg buğday kaybı anlamına geliyordu. Buğday üretimindeki bu tür bir kayıp Emilia-Romagna bölgesinin gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) sadece % 0,02'sidir, ki bu aslında finansal açıdan küçük bir etkidir. Buna ek olarak, yeni arazi kullanımından elde edilen gelir, kentleşme veya madencilik durumunda olduğu gibi, genellikle tarım tarafından garanti edilen gelirden çok daha yüksektir.[120]

Küresel felaket riskleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla bilgi: Küresel felaket riskleri

Antropojenik sera gazı emisyonları küresel iklimin istikrarını azalttığından,[121] ani iklim değişikliği daha yoğun hale gelebilir.[122] Yaklaşık 1 km'den daha büyük çaplı bir asteroid veya kuyruklu yıldız'ın çarpması güneşi küresel olarak engelleme potansiyeline sahiptir,[123] ve bu da kış etkisi yaratabilir. Troposferdeki parçacıklar hızla yağacaktır, ancak stratosferdeki parçacıklar, özellikle sülfat, yıllarca orada kalabilir.[123] Benzer şekilde, süper yanardağ patlaması, güneş fotosentezinden kaynaklanan tarımsal üretim potansiyelini azaltarak volkanik kış'a neden olur. Yaklaşık 70.000 yıl önce Toba süper volkanik patlaması neredeyse insanların yok olmasına neden olmuş olabilir[123] (bk. Toba felaket teorisi). Yine, özellikle sülfat parçacıkları güneşi yıllarca engelleyebilir. Güneşin engellenmesi doğal nedenlerle sınırlı değildir, çünkü nükleer kış da mümkündür, bu da yaygın nükleer savaş ve yaklaşık 10 yıl boyunca orada kalacak, stratosfere kurum bırakan, şehirlerin yakılmasını içeren senaryo için kullanılır.[124] Kurumun güneş ışınımını emerek ürettiği yüksek stratosferik sıcaklıklar, bölgesel bir nükleer çatışma için bile neredeyse dünya genelinde ozon deliği koşulları yaratacaktır.[125]

Yeterince güçlü bir jeomanyetik fırtına dünyanın geniş bölgelerinde ani elektrik kesintilerine neden olabilir. Endüstriyel tarım giderek artan bir şekilde elektriğe sürekli erişime bağlı olduğundan, örneğin hassas zamanlama gereken hayvancılıkta, jeomanyetik fırtına gıda üretimi üzerinde potansiyel olarak yıkıcı etkilere neden olabilir.[126]

ABD'de tarımsal sübvansiyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazla bilgi: ABD'nin tarım politikası

Tarımsal sübvansiyonlar çiftçilere ve tarımsal işletmelere gelirlerini desteklemek, mallarının arzını yönetmek ve bu malların maliyetini ve arzını etkilemek için ödenir.[127] Amerika Birleşik Devletleri'nde, hükümetin sübvansiyon yaptığı başlıca ürünler obezite sorununa katkıda bulunur; 1995 yılından bu yana, 300 milyar dolar abur cubur yaratmak için kullanılan ürünlere gitti.[128]

Vergi mükellefleri, işlenmiş gıdalar ve hükûmet tarafından teşvik edilmeyen yağlı gıdaların temel bileşenleri olan mısır ve soyayı büyük ölçüde sübvanse etmektedir.[128] Bunlar ayrıca besi hayvanlarını şişmanlatmak için de kullanılır. Tarım alanlarının yarısı mısır ve soyaya ayrılır ve geri kalanı buğdaydır. Soya ve mısır yüksek früktozlu mısır şurubu gibi tatlandırıcılarda bulunabilir.[128] 2013'ten önceki 18 yıl boyunca 19 milyar doların üzerinde, çiftçileri ekin yetiştirmeye teşvik etmek için harcandı.[128] Sonuçta meyve ve sebzelerin fiyatını yaklaşık % 40 oranında arttı ve süt ve diğer hayvansal ürünlerin fiyatı düştü. Meyve ve sebze yetiştiriciliği için çok az toprak kullanılır.[129]

Yıllardır Amerikan tarımının temel direği olan mısır şimdi esas olarak etanol, yüksek fruktozlu mısır şurubu ve biyo bazlı plastikler için kullanılmaktadır.[130] Mısırın yaklaşık yüzde 40'ı etanol için kullanılır ve % 36'sı hayvan yemi olarak kullanılır.[130] Küçük bir mısır fraksiyonu bir gıda kaynağı olarak kullanılır ve bu fraksiyonun çoğu, işlenmiş, sağlıksız abur cuburların ana maddesi olan yüksek fruktozlu mısır şurubu için kullanılır.[130]

En çok sübvansiyonlu yiyecekleri yiyenlerin, en az sübvansiyonlu yiyecekleri yiyenlere kıyasla obez olma riski % 37 daha yüksekti.[131] Bu, azınlık topluluklarının finansal sınırlamalar nedeniyle obezite risklerine daha yatkın olduğu endişesini doğurmaktadır. Sübvansiyonlar, bu emtiaların, diyet yönergelerinde önerilen diğerlerine göre halka daha ucuz olmasına neden olur.

Donald Trump, partizan direnişini ile karşılaşan, tarım sektöründe devletin ihtiyari harcamalarında % 21'lik bir indirim önerdi.[132] Bu bütçe önerisi, Başkan Obama'dan daha az da olsa, Kadınlar, Bebekler ve Çocuklar için Özel Takviye Beslenme Programı harcamalarını da azaltacaktır.[132]

Çocuk ve gıda güvencesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bengal kıtlığı, 1943. Japonların Burma'yı işgali, Hindistan'ın ana pirinç ithalatını kesti.[133]

29 Nisan 2008'de bir UNICEF İngiltere raporu, dünyanın en yoksul ve en savunmasız çocuklarının iklim değişikliği tarafından en sert şekilde etkilendiğini tespit etti. "İklimimiz, Çocuklarımız, Sorumluluğumuz: Dünya Çocukları İçin İklim Değişikliğinin Etkileri" raporu, özellikle Afrika ve Asya'da temiz su ve gıda kaynaklarına erişimin daha zor hale geleceğini söylüyor.[134]

Birleşik Devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD Tarım Bakanlığı'na göre, karşılaştırıldığında, dünyanın en büyük gıda üreticisi ülkelerinden birinde, Amerika Birleşik Devletleri'nde, 17 milyon çocuk da dahil olmak üzere yaklaşık altı kişiden biri "gıda güvencesiz"dir.[135] "Çocuklar için Uygulamalı Araştırmalar Dergisi"nde 2012 yılında yapılan bir araştırma, gıda güvencesi oranlarının ırk, sınıf ve eğitime göre önemli ölçüde değiştiğini bulmuştur. Hem anaokulunda hem de üçüncü sınıfta, çocukların % 8'i gıda güvencesiz olarak sınıflandırılmıştır, ancak beyaz çocukların sadece % 5'i gıda güvencesizken, siyah ve İspanyol çocukların % 12 ve % 15'i gıda güvencesizdir. Üçüncü sınıfta, siyah çocukların % 13'ü ve İspanyol çocukların % 11'i, beyaz çocukların ise % 5'i gıda güvencesizdi.[136][137]

Gıda güvencesinde bölgesel farklılıklar da vardır. Gıda güvencesizliğinin ölçülmesi zor olsa da, Maine'deki ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin % 45'i ücretsiz veya düşük fiyatlı okul yemeği almaya hak kazanır; bazı ölçümlere göre Maine, New England eyaletlerinin gıda güvencesi en düşük olanı ilan edildi.[138] Ulaşım zorlukları ve mesafe, kırsal alanlarda gıda yardımı arayan ailelerin önündeki engellerdir. Sosyal damgalama bir diğer önemli husustur ve çocuklar için okul içi programları hassas bir şekilde uygulamak, başarı ve başarısızlık arasındaki farkı yaratabilir. Örneğin, "Full Plates, Full Potential"ın kurucu ortağı John Woods, utangaç öğrencilerin, çalıştığı bir okulda dağıtılan ücretsiz kahvaltılardan uzaklaştıklarını öğrendiğinde, oradaki bütün öğrencilere ücretsiz kahvaltı sağlamak için düzenlemeler yaptı.[139][140]

Çocuk beslenme programları ile ilgili 2015 Kongre Bütçe Ofisi raporuna göre, gıda güvencesiz çocukların okul beslenme programlarına gıda güvenceli ailelerden gelen çocuklara göre daha fazla katılması muhtemeldir.[141] Ulusal Okul Öğle Yemeği Programı ve Okul Kahvaltı Programı gibi okul beslenme programları, 1900'lerin ortalarındaki başlangıcından bu yana milyonlarca çocuğun daha sağlıklı öğle ve kahvaltı yemeklerine erişmesini sağlamıştır. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, NSLP 300 milyondan fazla öğrenciye hizmet vermişken, SBP her gün yaklaşık 10 milyon öğrenciye hizmet vermiştir.[142] Bununla birlikte, çok fazla nitelikli öğrenci, sadece gerekli evrakları sunmadığı için hala bu avantajlardan yararlanamamaktadır.[143] Birçok çalışma okul beslenme programlarının öğrencilerin sağlıklı yemeklere erişmesini sağlamada önemli bir rol oynadığını bildirmiştir. NLSP tarafından sağlanan okul öğle yemeklerini yiyen öğrenciler, kendi öğle yemeklerine göre daha yüksek diyet kalitesi gösterdi.[144] Dahası, USDA okul yemeklerinde standartları geliştirdi ve bu da sonuçta çocukların yiyecek seçimi ve yeme alışkanlıkları üzerinde olumlu etkilere yol açtı.[145]

Gıda güvencesi arayışında sayısız ortaklık ortaya çıkmıştır. Özellikle çocuklara yiyecek sağlamak için bir dizi federal beslenme programı vardır. Bunlar arasında Yaz Yemek Servis Programı, Özel Süt Programı (SMP) ve Çocuk ve Yetişkin Bakım Gıda Programı (CACFP) bulunur ve toplum ve devlet kuruluşları genellikle bu programlarla ağ oluşturur. Bangor, Maine'deki Yaz Gıda Programı, Bangor Konut İdaresi tarafından yürütülmekte ve Good Shepherd Food Bank tarafından desteklenmektedir.[138] Buna karşılık, örneğin, Waterville Maine'nin Thomas Koleji, Good Shepherd için bağış toplamayan organizasyonlar arasındadır.[146] Aileleri Ek Beslenme Yardım Programı (SNAP) veya Kadınlar, Bebekler ve Çocuklar (WIC) Programına katılmaya hak kazanan çocuklar da gıda yardımı alabilirler. Sadece WIC, % 75'i çocuk ve bebek olan yaklaşık 7,6 milyon katılımcıya hizmet verdi.[147]

Bu programlar tarafından hizmet verilen büyük nüfuslara rağmen, Muhafazakârlar bu programları, finansal desteğin kesilmesi için, düzenli olarak hedeflemiştir.[148] Muhafazakârların okul beslenme programlarına yönelik iddiaları arasında yiyecek israfı korkusu ve uygulamalarda dolandırıcılık sayılabilir. 23 Ocak 2017'de H.R.610, Muhafazakârların Temsilcisi Steve King tarafından Meclise tanıtıldı. Tasarı, Tarım Bakanlığı Gıda ve Beslenme Servisi tarafından belirlenen ve okulları yemek servislerinde daha besleyici ve çeşitli gıdalar sunmalarını zorunlu kılan bir kuralın kaldırılmasını öngörür.[149] İki ay sonra, Trump yönetimi WIC'den 2 milyar dolarlık bir kesinti öneren bir 2018 önbütçesi yayınladı.[150]

Çocuklarda gıda güvencesizliği, gelişimsel bozukluklara ve zayıflamış fiziksel, düşünsel ve duygusal gelişim gibi uzun vadeli sonuçlara yol açabilir.[151]

Gıda güvencesizliği, besleyici gıdaların bulunmadığı veya uygun fiyatlı olmadığı mahallelerde yaşayan insanlar için obezite ile de ilgilidir.[152]

Cinsiyet ve gıda güvencesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Cinsiyet ve gıda güvencesi
Kenya Dağı bölgesinde çalışan bir Kenyalı kadın çiftçi

Cinsiyet eşitsizliği hem gıda güvencesizliğine yol açar hem de bunun bir sonucudur. Tahminlere göre, kızlar ve kadınlar dünyadaki kronik açlığın % 60'ını oluşturuyor. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nde yer alan kadınlar için eşit yemek hakkı sağlanması konusunda çok az ilerleme kaydedilmiştir.[153][154] Kadınlar hem eğitim hem de istihdam fırsatlarında ve pazarlık güçlerinin daha düşük olduğu hanelerde ayrımcılık ile karşı karşıyadır. Kadın istihdamı, yalnızca işgücü içerisinde toplumsal cinsiyet eşitliğini ilerletmek için değil, aynı zamanda yüksek doğum oranları ve net göç için daha az baskı anlamına geldiği için sürdürülebilir bir gelecek sağlamak için de gereklidir.[155] Öte yandan, cinsiyet eşitliği, yetersiz beslenme ve açlık gibi problemleri sona erdirmek için bir araç olarak tanımlanmaktadır.[156]

Kadınlar aile içinde gıda hazırlama ve çocuk bakımından sorumlu olma eğilimindedir ve gelirlerini gıda ve çocuklarının ihtiyaçları için harcama olasılığı daha yüksektir.[157] Kadınlar gıda üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve pazarlamasında da önemli bir rol oynamaktadır. Genellikle ücretsiz aile işçisi olarak çalışırlar, geçimlik tarımla uğraşırlar ve Latin Amerika'da % 20'den Doğu ve Güneydoğu Asya ve Sahra Altı Afrika'da % 50'ye kadar değişen oranlarda gelişmekte olan ülkelerdeki tarımsal işgücünün yaklaşık % 43'ünü temsil ederler. Ancak, kadınlar toprak, kredi, teknoloji, finans ve diğer hizmetlere erişim konusunda ayrımcılıkla karşı karşıyadır. Ampirik çalışmalar, kadınların erkeklerle aynı üretim kaynaklarına erişimi olsa, kadınların verimlerini % 20-30 oranında artırabileceğini ve gelişmekte olan ülkelerdeki toplam tarımsal üretimi % 2.5 ila 4 oranında artırabileceğini göstermektedir. Bunlar kaba tahminler olmakla birlikte, cinsiyet farkının azaltılmasının tarımsal verimlilik üzerinde önemli bir yararı olacaktır.[158] Gıda güvencesinin toplumsal cinsiyetle ilgili yönleri, gıda güvencesinin dört temel boyutunda görülebilir: Gıda ve Tarım Örgütü tarafından tanımlanan mevcudiyet, erişim, faydalanma ve istikrar.[159]

Açlıktan etkilenen insan sayısı son derece yüksektir, kızlar ve kadınlar üzerinde muazzam etkiler vardır.[160] Bu eğilimin ortadan kaldırılmasının hükümetler ve uluslararası kurumlar için en öncelikli konu olduğu düşüncesi var.[160] Çünkü gıda güvencesizliği eşitlik, haklar ve sosyal adalet ile ilgili bir konudur.[160] Kapitalizm ve Yerli toprakların araştırılması gibi faktörler, azınlıklar ve çeşitli ülkelerde en çok ezilen insanlar için gıda güvencesizliğine katkıda bulunur.[160] Kızlar ve kadınlar, gıda sistemlerini yöneten eşitsiz küresel ekonomik süreçler ve iklim değişikliği gibi küresel eğilimler tarafından en çok baskı altında bulunan gruptur ve kurumlar kadınları para kazanmak için dezavantaj ve yoksulluk pozisyonlarına yerleştirmeye ve gıda sistemini sermayeleştirmeye devam ederler.[160] Devlet, fiyatlarını sadece ayrıcalıklı kişilerin karşılayabileceği miktarlara yükselterek gıdaları kesintiye uğrattığında, ikisi de hem bundan yararlanır hem de gıda piyasası üzerinden alt sınıf/marjinalize edilmiş insanları kontrol edebilirler.[160]

Genetiği değiştirilmiş ürünlerin kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Küresel gıda güvencesini sağlamak için en yeni tekniklerden biri Genetiği değiştirilmiş ürünler kullanılmasıdır. Bu mahsullerin genomu, bitkinin belirli koşullar altında çeşitli bölgelerde yetiştirilmesini engelleyebilecek bir veya daha fazla yönüne hitap etmek üzere değiştirilebilir. Bu değişikliklerin birçoğu, su krizi, arazi bozulması ve sürekli değişen iklim de dahil olmak üzere yukarıda daha önce bahsedilen zorlukları ele alabilir. Tarım ve hayvancılıkta Yeşil Devrim, verimi artırmak için yüksek verimli çeşitler yaratarak geleneksel melezleme kullanımını yaygınlaştırdı. Genellikle, gelişmiş ülkelerde ortaya çıkmış olan bir avuç melez ırk, yerel iklime ve hastalıklara dayanıklı yüksek verimli soylar oluşturmak için gelişmekte olan dünyanın geri kalanındaki yerel çeşitlerle melezlendi.

Gelişmekte olan ülkelerde genetik mühendisliği yapılmış ürünlerle ekilen alan, sanayi ülkelerindeki ekilen alanı hızla yakalamaktadır. Uluslararası Tarımsal Biyoteknoloji Uygulamalarının Satın Alınması Hizmetine (ISAAA) göre, GM ürünleri 2005 yılında 21 ülkede yaklaşık 8,5 milyon çiftçi tarafından yetiştirildi; rakam 2004 yılında, 17 ülkede 8.25 milyon çiftçiydi.

GDO ürünlerine muhalefet[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı bilim insanları, her derde deva olarak biyoteknolojinin güvenliğini sorguluyor; Agroekologlar Miguel Altieri ve Peter Rosset, biyoteknolojinin gıda güvencesini sağlamayacağı, çevreyi koruyamayacağı veya yoksulluğu azaltmayacağı on neden sıraladılar. Nedenler şunları içerir:

  • Belirli bir ülkede açlığın yaygınlığı ile nüfus arasında ilişki yoktur.
  • Tarımsal biyoteknolojideki yeniliklerin çoğu ihtiyaç odaklı olmaktan ziyade kar odaklı olmuştur
  • Ekolojik teori, transgenik ürünlerle yapılan büyük ölçekli peyzaj homojenizasyonunun, halihazırda monokültür tarımıyla ilişkili ekolojik sorunları daha da kötüleştireceğini öngörüyor
  • Ve ihtiyaç duyulan gıdanın çoğu, mevcut agroekolojik teknolojiler kullanılarak dünyanın dört bir yanındaki küçük çiftçiler tarafından üretilebiliyor.

Önceki denemelerden elde edilen kanıtlara dayanarak, bir tür GM mahsulünün bir bölgeden diğerine aktarılabilirliği muhtemelen yoktur. Örneğin, Yeşil Devrim'de, Asya'da başarılı olduğu kanıtlanan genetiği değiştirilmiş ürünler, Afrika bölgelerinde denendiğinde başarısız olmuştur.[161] Belirli bir bölgede belirli bir mahsulün yetiştirilmesine ilişkin özel gereksinimler hakkında daha fazla araştırma yapılmalıdır.

Ayrıca, GM bitkilerinin temelindeki bilim ve uygun yetiştirme uygulamaları hakkında hükümetlere, çiftçilere ve topluma verilen eğitimde ciddi bir eksiklik vardır. Çoğu yardım programında, çiftçilere çok az açıklama yapılarak tohumlar verilir ve kendilerine sunulan kaynaklara ve hatta ürünlerin dağıtımını yasaklayan yasalara çok az dikkat edilir. Hükümetlere genellikle büyüyen GDO'lu ürünlerin ekonomik ve sağlıkla ilgili etkileri hakkında önerilerde bulunulmaz ve daha sonra kendi başlarına karar vermek için bırakılırlar.

Ayrıca, GDO bitkilerinin temelindeki bilim ve uygun yetiştirme uygulamalar hakkında hükümetlere, çiftçilere ve topluma verilen eğitimde ciddi bir eksiklik vardır. Çoğu yardım programında, çiftçilere çok az açıklama yapılarak tohumlar verilir ve kendilerine sunulan kaynaklara ve hatta ürünlerin dağıtımını yasaklayan yasalara çok az dikkat edilir. Hükümetler genellikle büyüyen GDO'lu ürünlerle birlikte gelen ekonomik ve sağlık sonuçları konusunda tavsiye edilmezler ve daha sonra kendi başlarına karar vermek için bırakılırlar. Bu ürünlerle ilgili çok az bilgiye sahip oldukları için, genellikle onlara izin vermekten kaçınırlar veya kullanımlarını düzenlemek için gereken zaman ve çabayı göstermezler. Daha sonra bu ürünlerden tüketecek topluluğun üyeleri de bu modifikasyonların ne anlama geldiği konusunda karanlıkta bırakılır ve genellikle 'doğal olmayan' kökenlerinden korkarlar. Bu, mahsulleri düzgün bir şekilde yetiştirememenin yanı sıra bilinmeyen uygulamalara güçlü bir muhalefetle sonuçlandı.[162]

Haziran 2016'da yayınlanan bir çalışmada, GDO olmayan meslektaşlarından daha yüksek A vitamini seviyeleri üretmek için ilk olarak 1990'larda geliştirilen Altın Pirinç'in uygulama durumu değerlendirildi. Bu pirinç türü, üçüncü dünya ülkelerindeki yetersiz beslenen kadın ve çocukların A Vitamini alım seviyelerini kolayca iyileştirebilecekleri şekilde tasarlanmıştır. A vitamini eksikliğinin genel bir sonucu olan körlükte bu şekilde önlenmiş olur. Altın Pirinç üretimi Filipinler'de merkezileştirildi, ancak üretimi harekete geçirmek için aşılması gereken için birçok engel vardı. Çalışma, projenin programın çok gerisinde olduğunu ve beklentileri karşılamadığını gösterdi. Altın Pirinç ile ilgili araştırmalar hala devam etmesine rağmen, ülke, o bölgede çok yaygın olan A Vitamini eksikliği sorununu çözmek için GDO dışı diğer girişimlerle ilerlemiştir.[163][164]

Birçok GDO karşıtı aktivist, GDO'lu bitkilerin kullanımının bitkiler arasında biyolojik çeşitliliği azalttığını savunuyor. Hayvancılık biyoçeşitliliği, tarımın modernizasyonu ve daha üretken ana ırklara odaklanma tehdidi altındadır. Bu nedenle, ülkeler ve sivil toplum örgütleri tarafından hayvan genetik kaynaklarını dondurarak saklama gibi stratejiler yoluyla hayvan biyolojik çeşitliliğini koruma çabaları gösterilmiştir.[165][166]

GDO'lu ürünlere destek[değiştir | kaynağı değiştir]

Birçok GDO başarı öyküsü, başta ABD, Çin ve Avrupa'daki çeşitli ülkeler gibi gelişmiş ülkelerde bulunmaktadır. Yaygın GDO'lu ürünler, hepsi Kuzey ve Güney Amerika'da ve Asya bölgelerinde yetiştirilen pamuk, mısır ve soya fasulyesini içerir.[167] Örneğin, modifiye edilmiş pamuk mahsulleri, zararlılara karşı dirençli olacak, daha aşırı sıcak, soğuk veya kuraklıkta büyüyebilecek ve tekstil üretiminde kullanılmak üzere daha uzun, daha güçlü lifler üretebilecek şekilde değiştirilmiştir.[168]

Özellikle Hindistan'da ve Asya'daki diğer ülkelerde temel gıda maddesi olan pirincin en büyük tehditlerinden biri, bitkinin tüm bölgelerinde lezyonların oluşmasına neden olan bir mantar enfeksiyonu olan Magnaporthe grisea hastalığıdır.[169] Genetiği değiştirilmiş bir pirinç türü, Magnaporthe grisea hastalığına karşı dirençli olacak, çiftçilerin mahsul verimini büyük ölçüde artıracak ve pirincin herkes için daha erişilebilir olmasını sağlayacak şekilde geliştirilmiştir.[170] Bazı diğer mahsuller, bitki başına daha yüksek verim üretecek veya büyümek için daha az toprağa ihtiyaç duyacakları şekilde değiştirilmiştir. İkincisi, az miktarda ekilebilir arazilere sahip aşırı iklimlerde yardımcı olabilir ve aynı zamanda ormansızlaşmayı azaltır, çünkü ekin alanlarına yer açmak için daha az ağaç kesilmesi gerekir.[171] Diğerleri ise böcek ilacı veya mantar ilacı kullanımını gerektirmeyecek şekilde değiştirilmiştir. GDO kulanımı aynı zamanda, bu tür pestisitlerle ilişkili çeşitli sağlık sorunlarına yöneliktir ve bu ürünlerin yetiştirildiği alandaki biyolojik çeşitliliği iyileştirmek için de işe yarayabilir.[172]

Borlaug'un "Son dünya açlığını bitirmek: biyoteknoloji vaadi ve bilim karşıtı bağnazlık tehdidi" başlıklı 2000 yayınının bir incelemesinde, yazarlar Borlaug'un uyarılarının 2010'da hala geçerli olduğunu savundu,[173][174]

Dr. Borlaug GDO ürünlerinin bugünün ekmeklik buğdayı kadar doğal ve güvenli olduğunu söyledi. Ayrıca ziraat bilimcilerine, bu bilim karşıtı kalabalığına karşı durmalarının ve yetkilileri, küresel gıda güvencesizliğinin bu yeni teknoloji olmadan ortadan kalkmayacağını ve bu gerçeği göz ardı etmenin küresel gıda güvencesizliğinin gelecekteki çözümlerini daha zor hale getireceği konusunda uyarmalarının ahlaki yükümlülükleri olduğunu ekledi.

— Rozwadowski and Kagale

GDO Risk Değerlendirmesi ve Kanıt İletişimi (GRACE) programı tarafından 2007-2013 yılları arasında AB aracılığıyla yürütülen araştırmalar, GDO'lu ürünlerin birçok kullanımına odaklanmış ve bunların insan, hayvan ve çevre sağlığı üzerindeki etkilerinin birçok yönünü değerlendirmiştir.

GDO'lu gıdaların yemek için güvenli olduğu ve çevresel risk oluşturmadığı sonucuna varılan bilimsel kanıtlar geniştir. Uluslararası Bilim Adamları Konseyinin (2003) yaklaşık 50 bilimsel temelli incelemeyi analiz eden bulguları, "halihazırda mevcut olan genetik olarak değiştirilmiş gıdaların yemek için güvenli olduğu" ve "şu anda mevcut olan özellik/tür kombinasyonlarından kaynaklanan zararlı çevresel etkilere dair bir kanıt olmadığı" sonucuna varmıştır.[175] Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), bir yıl sonra biyoteknolojinin gelişmekte olan dünyaya yayılmasını tavsiye etmenin yanı sıra aynı fikir birliğini destekledi.[176] Benzer şekilde, Kraliyet Derneği (2003) ve İngiliz Tabipler Birliği (2004) genetik olarak değiştirilmiş gıdaları tüketmenin sağlık üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını bulmuştur.[177][178] Bu bulgular, 400'den fazla araştırma ekibi tarafından yürütülen 81 bilimsel çalışmanın bir özeti olan, Avrupa Birliği Araştırma Direktörlüğü tarafından yürütülen daha önceki çalışmaların “geleneksel bitki yetiştiriciliğinin olağan belirsizliklerinin ötesinde, insan sağlığı veya çevre için yeni riskler göstermediği” sonucunu destekledi.[179] Aynı şekilde, Avrupa Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Nuffield Bioethics Konseyi (1999), genetik olarak değiştirilmiş gıdaların sağlık riski oluşturduğunu bulamamıştır.[180][181]

Yaklaşımlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarımsal üretkenliği arttırmak için sıvı gübre serpme makinesi kullanılır.

Birleşmiş Milletler tarafından[değiştir | kaynağı değiştir]

BM Binyıl Kalkınma Hedefleri dünyada gıda güvencesini sağlamaya yönelik girişimlerden biridir. İlk Binyıl Kalkınma Hedefi, BM'nin 2015 yılına kadar "aşırı açlık ve yoksulluğu ortadan kaldırması" olduğunu belirtiyor.[182] BM Gıda Hakkı Özel Sözcüsü Olivier De Schutter, gıda güvencesi sorunlarına çok boyutlu bir yaklaşımı savunuyor. Bu yaklaşım, gıdanın fiziksel bulunabilirliğini vurgular; insanların yiyeceklere erişim için sahip olması gereken sosyal, ekonomik ve fiziksel faktörler; ve gıdanın besin, güvenlik ve kültürel uygunluğu veya yeterliliği.[183]

Gıda ve Tarım Örgütü tarafından[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, "Dünyada Gıda Güvensizliği Durumu 2003"te, açlık düzeylerini azaltabilen ülkelerin özellikle tarım sektörlerinde hızlı ekonomik büyümeye sahip olduklarını belirtti. Bu ülkeler aynı zamanda daha yavaş nüfus artışı, daha düşük HIV oranları ve İnsani Gelişme Endeksi'nde daha yüksek sıralamaya sahip olmaları ile karakterize edildi.[184] O zaman, FAO'nun düşüncesi, tarım ve nüfus artışını ele almanın, gıda güvencesini sağlamak için hayati öneme sahip olduğuydu. Dünyada Gıda Güvensizliği Durumu 2012'de FAO, gıda güvencesini sağlamak için ekonomik büyüme ve tarımsal büyüme odaklanmasını yineledi ve yoksullara ve "besin değerine duyarlı" büyüme odaklanmasını ekledi. Örneğin, ekonomik büyüme hükümetler tarafından yoksul ve aç nüfusa fayda sağlayacak kamu hizmetleri sağlamak amacıyla kullanılmalıdır. FAO, kadınlar da dahil olmak üzere küçük çiftlik sahiplerini, yoksullara istihdam yaratmak için tarımsal büyümeye dahil edilmesi gereken gruplar olarak belirtmiştir. Ekonomik ve tarımsal büyümenin "besin değerine duyarlı" olması için, yoksullar için, çeşitli diyetlere erişimin yanı sıra güvenli bir su temini ve sağlık hizmetlerine erişimin geliştirilmesi için kaynaklardan faydalanılmalıdır.[23]

FAO, gıda güvencesizliği ile mücadele için sürdürülebilir kalkınma ve kısa vadeli açlık giderimini birleştiren "ikiz yol" yaklaşımını önerdi. Kalkınma yaklaşımları, kırsal pazarlara ve kırsal altyapıya yatırım yapmayı içerir.[5] Genel olarak FAO, yoksullara fayda sağlayacak uzun vadeli ekonomik büyümeyi teşvik eden kamu politikalarının ve programlarının kullanılmasını önermektedir. Kısa süreli gıda güvencesi elde etmek için tohumlar, gübre veya hizmetlere erişim için kuponlar tarımsal üretimi teşvik edebilir. Koşullu veya koşulsuz yiyecek veya nakit transferlerinin kullanılması FAO'nun kayda aldığı bir diğer yaklaşımdı. Koşullu transferler okul beslenme programlarını içerebilirken, koşulsuz transferler genel gıda dağıtımı, acil gıda yardımı veya nakit transferlerini içerebilir. Üçüncü yaklaşım, hanehalklarının satın alma gücünü artırmak için sübvansiyonların güvenlik ağları olarak kullanılmasıdır. FAO, "yaklaşımların insan hakları temelli olması, yoksulları hedeflemesi, cinsiyet eşitliğini desteklemesi, uzun vadeli "resillience"i artırması ve yoksulluktan sürdürülebilir kurtuluşa olanak sağlaması" gerektiğini belirtti.[23]

FAO, bazı ülkelerin gıda güvencesizliği ile mücadelede ve yetersiz beslenmeden muzdarip insanların sayısını azaltmada başarılı olduklarını kaydetti. Bangladeş, Binyıl Kalkınma Hedeflerinden açlıkla ilgili hedefe ulaşmış bir ülke örneğidir. FAO, gıda güvencesinde artışa neden olan 1990'lardaki hızlı ekonomik büyümeye tarımsal üretkenlik ve makroekonomik istikrardaki büyümenin neden olduğunu bildirdi. Sulama sistemleri altyapı geliştirme programları ile kurulmuştur. İki program, HarvestPlus ve Altın Pirinç Projesi, mikro besin eksikliğini azaltmak için biyo-zenginleştirilmiş ürünler sağladı.[8]

Dünya Gıda Günü FAO'nun 1945'te kurulduğu tarih şerefine 16 Ekim olarak belirlendi. Bu günde FAO, Roma genel merkezinde ve dünyada çeşitli etkinliklere ve BM yetkilileriyle seminerlere ev sahipliği yapar.[28]

Dünya Gıda Programı tarafından[değiştir | kaynağı değiştir]

Açlıkla Savaş:Dünyayı Yürü kampanyası Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı girişimidir.

Dünya Gıda Programı (WFP), Birleşmiş Milletler'in, gıda yardımını gıda güvencesini teşvik etmek ve açlık ve yoksulluğu ortadan kaldırmak için kullanan bir ajansıdır. WFP, özellikle mültecilere ve gıda acil durumları yaşayan diğer kişilere gıda yardımı sağlamaktadır.[185] WFP programının bir örneği, katılımcıların yiyecek karşılığında yeni altyapı üzerinde çalıştığı veya gıda güvencesini artıracak yeni beceriler öğrendiği "Varlıklar için Gıda" programıdır.[186] WFP ve Kenya Hükümeti, toplulukların şoklara karşı direncini artırma umuduyla "Varlıklar için Gıda" programına ortak olmuştur.[187]

Gıda güvencesini sağlamak ve açlığa son vermek için küresel ortaklıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2012'de, dünyanın gıda yardımı ile ilgili yasal olarak bağlayıcı ilk uluslararası sözleşmesi olan Gıda Yardım Sözleşmesi imzalandı. Mayıs 2012 Kopenhag Konsensüsü, açlık ve yetersiz beslenme ile mücadele çabalarının, yardım harcamalarının etkinliğini en üst düzeye çıkarmak isteyen politikacılar ve özel sektör hayırseverleri için ilk öncelik olması gerektiğini önerdi. Bunu sıtma ve AIDS ile mücadele gibi diğer önceliklerin önüne koydular.[188]

Açlık ve yoksulluğu azaltmak için temel küresel politika, yakın zamanda onaylanan "Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri"dir. Özellikle Hedef 2: Sıfır Açlık, 2030 yılına kadar açlığı sona erdirmek, gıda güvencesini sağlamak ve beslenmeyi iyileştirmek ve sürdürülebilir tarımı teşvik etmek için küresel olarak kabul edilmiş spesifik amaçlar belirler.[189] Bazı kuruluşlar, 2025 yılına kadar, sadece 10 yıl içinde bu sonuca ulaşmak için daha iddialı bir hedef olan girişimler oluşturdu:

  • 2013 yılında Caritas International, 2025 yılına kadar sistemik açlığı sona erdirmeyi amaçlayan Caritas çapında bir girişim başlattı. "The One human family", herkes için gıda kampanyası, farkındalık yaratmaya, Caritas programlarının etkisini iyileştirmeye ve Gıda Hakkı'nın uygulanmasını savunmaya odaklanıyor.[190]
  • Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü tarafından BM örgütlerinin, STK'ların ve özel vakıfların katılımıyla yürütülen Compact2025, önümüzdeki 10 yıl içinde 2025 yılına kadar açlık ve yetersiz beslenmeyi sona erdirmeyi hedeflemekte ve politikacılara ve diğer karar vericilere kanıta dayalı tavsiyeler geliştirip yaymaktadır.[191][192][193] Shenggen Fan ve Paul Polman'ın Çin, Vietnam, Brezilya'dan gelen deneyimleri analiz eden bir raporda açlığın 2025 yılına kadar sona erebileceği iddiasına dayanıyor ve 2025 yılına kadar açlığın ve yetersiz beslenmenin ortadan kaldırılmasının mümkün olduğu sonucuna varıyor.[194]
  • Haziran 2015'te Avrupa Birliği ve Bill & Melinda Gates Vakfı özellikle çocuklarda yetersiz beslenme ile mücadele için bir ortaklık başlattı. Program başlangıçta Bangladeş, Burundi, Etiyopya, Kenya, Laos ve Nijer'de uygulanacak ve bu ülkelerin etkili ulusal beslenme politikaları geliştirebilmeleri için beslenme hakkında bilgi ve analiz kalitesini arttırmalarına yardımcı olacaktır.[195]
  • BM Gıda ve Tarım Örgütü, Afrika Birliği'nin 2025 yılına kadar Afrika'daki açlığı sona erdirmeyi amaçlayan CAADP programı çerçevesinde hareket edecek bir ortaklık yarattı. Gıda üretiminin iyileştirilmesi, sosyal korumanın güçlendirilmesi ve Gıda Hakkı'nın ulusal mevzuata entegrasyonu dahil olmak üzere farklı müdahaleleri içermektedir.[196]

Birleşik Devletler Uluslararası Kalkınma Ajansı tarafından[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID), kırsal gelirin arttırılması ve gıda güvencesizliğinin azaltılması için anahtar olabilecek, tarımsal üretkenliğin artırılması için birkaç önemli adım öneriyor.[197]

  • Tarım bilimi ve teknolojisini artırmak. Mevcut tarımsal verim büyüyen popülasyonları beslemek için yetersizdir. Sonunda, artan tarımsal verimlilik ekonomik büyümeyi tetikler.
  • Mülkiyet haklarının güvence altına alınması ve finansmana erişim
  • Kamu kurumlarında "hesap verebilirlik ve şeffaflık ve hukukun üstünlüğü" ilkelerine dayanan" çatışma önleme ve çözüm mekanizmaları ile demokrasi ve yönetişim, toplumun savunmasız üyelerini azaltmak için temeldir.

1960'lardan beri ABD, gıda satın almak için geliri olmayan tüketicileri doğrudan hedeflemek için bir yemek kuponu programı (şu anda Tamamlayıcı Beslenme Yardım Programı olarak adlandırılıyor) uyguluyor. Stanford Üniversitesi Freeman Spogli Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Kıdemli Üyesi olan Tim Josling'e göre, yemek kuponları veya satın alma gücünün doğrudan tüketicilere dağıtılmasına yönelik diğer dağıtım yöntemleri, gıda güvencesizliği ile mücadelede dikkate alınan uluslararası programlarda yer alabilir.[198]

Kırsal kesimdeki yoksullara fayda sağlamak için tarımsal verimliliğin geliştirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Lilongwe (Malavi) eteklerinde bir çiftçi ekim için tarlayı hazırlarken.

Tarımsal verimlilik, açlık, yoksulluk ve sürdürülebilirlik arasında güçlü ve doğrudan ilişkiler vardır. Dünyadaki yoksulların dörtte üçü kırsal alanlarda yaşıyor ve geçimini tarımdan sağlıyor. Bu alanlarda açlık ve çocuk yetersiz beslenmesi kentsel alanlara göre daha fazladır. Bu nedenle, küçük ölçekli çiftçilere yönelik tarımsal verimlilikteki gelişmeler ilk önce kırsal kesimdeki yoksullara fayda sağlayacaktır. Küresel nüfus dokuz milyara yaklaştığından, gıda ve yem mahsulü talebinin önümüzdeki 50 yıl içinde iki katına çıkması muhtemeldir. Yeterli gıda yetiştirmek, insanların aşağıdaki gibi değişiklikler yapmasını gerektirir: insanların yağmurla beslenen tarım'a bağımlı olduğu alanlarda verimliliği arttırmak; toprak verimlilik yönetiminin iyileştirilmesi; ekili alanların genişletilmesi; sulama yatırımları; ülkeler arasında tarım ticareti yapmak; ve diyetleri etkileyerek ve hasat sonrası kayıpları azaltarak brüt gıda talebini azaltmak.

Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü (IWMI) tarafından yönetilen büyük bir çalışma olan, Tarımda Su Yönetiminin Kapsamlı Değerlendirmesi'ne göre, yağmur suyunu ve toprak nemini daha etkili bir şekilde yönetmek ve tamamlayıcı ve küçük ölçekli sulama kullanmak, en fazla sayıda fakir insana yardım etmenin anahtarıdır. Yağış ve akışın daha iyi yerel yönetimi yoluyla yeni tatlı su kaynaklarını getirmek için, saha düzeyinde toprak ve suyu kontrol etmenin ötesine geçecek, yağmurla beslenen tarımın iyileştirilmesine yönelik yeni bir su yatırımları ve politikaları çağrısı yaptı.[199] Artan tarımsal üretkenlik, çiftçilerin daha fazla gıda yetiştirmelerini sağlar, bu da daha iyi diyetlere ve dengeli bir oyun alanı sunan piyasa koşullarında daha yüksek çiftlik gelirlerine dönüşür. Daha fazla parayla, çiftçilerin üretimi çeşitlendirmesi ve daha değerli ürünleri yetiştirmesi daha olasıdır, bu da sadece kendilerine değil, bir bütün olarak ekonomiye de fayda sağlar.[182]

Acil gıda programı ile toplum destekli tarım arasında bir ittifak yararlı olabilir, çünkü bazı ülkelerdeki gıda kuponları çiftçi pazarlarında ve gıdaların daha az işlendiği ve yerel olarak yetiştirildiği yerlerde kullanılamaz.[200] Yabani gıda bitkilerinin toplanması, tropik ülkelerde yoksulluğun azaltılmasında rol oynayabilecek etkili bir alternatif geçim yöntemi gibi görünmektedir.[201]

Büyük ölçekli gıda stoklama[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllık minimum küresel buğday depolaması yaklaşık iki aydır.[202] Küresel felaket riskleri'nin neden olabileceği ciddi gıda güvencesi sorunlarına karşı koymak için yıllarca yetebilecek gıda depolama önerilmiştir.[203] Bu, bölgesel çatışma ve kuraklık gibi daha küçük ölçekli sorunları iyileştirebilmesine rağmen, gıda fiyatlarını yükselterek mevcut gıda güvencesizliğini artıracaktır.

Tarım sigortaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sigorta, maruz kalan bireylerin risklerini yaymak için kaynakları bir araya getirmelerini sağlayan bir finansal araçtır. Bunu, zarara uğrayan sigortalıları tazmin edecek bir sigorta fonuna prim katkısında bulunarak yaparlar. Bu prosedür, bireyin riskini, çok sayıdaki fon katkısında bulunanlar arasında yayarak, azaltır. Sigorta, birçok kişi ve varlığı tek veya birden fazla tehlikeye karşı koruyabilir ve sigortalı tarafları için, ani ve dramatik gelir veya varlık kaybına karşı tampon görevi görebilir.

Tarım ürünü sigortası, doğal afetler nedeniyle mahsullerinin kaybına karşı kendilerini korumak için tarım üreticileri tarafından satın alınır. İki tür sigorta mevcuttur:[204] talep bazlı sigortalar ve endeks bazlı sigortalar. Özellikle, gıda güvencesi sorunlarıyla karşı karşıya olan fakir ülkelerde, endeks bazlı sigortalar, sigortalı olan varlıkla orantılı olan küresel olarak mevcut uydu görüntülerinden türetilebilen endeksler de dahil olmak üzere bazı avantajlar sunmaktadır. Bu endeksler düşük maliyetle satılabilir ve sigorta ürünleri, talebe dayalı sigortalar tarafından sunulmayan yeni pazarlar açar.

Endeks tabanlı sigortanın bir avantajı, potansiyel olarak daha düşük maliyetle teslim edilebilmesidir. Talebe dayalı sigorta alımını engelleyen önemli bir engel, muhtemel poliçe sahiplerini aramak, sözleşmeleri müzakere etmek ve yönetmek, kayıpları doğrulamak ve ödemeleri belirlemek için yüksek işlem maliyetidir. Endeks sigortası, zarar doğrulama adımını ortadan kaldırarak önemli bir işlem maliyetini azaltır. Endekse dayalı sigortanın ikinci bir avantajı, bireysel kayıplardan ziyade bir endeksin okunmasına dayalı bir tazminat ödemesi nedeniyle, klasik talep tabanlı sigortada yaygın olan sahtekarlık, ahlaki tehlike ve olumsuz seçimin çoğunu ortadan kaldırmasıdır. Endeks sigortasının diğer bir avantajı, standartlaştırılmış ve tartışmaya açık olmayan bir endekse dayalı ödeme yapmasından dolayı hızlı bir tazminat ödemesine izin vermesidir. Tazminat ödemesi otomatik hale getirilerek işlem maliyetleri daha da azaltılabilir.

Temel risk, endeks bazlı sigortanın önemli bir dezavantajıdır. Bireyin zarara uğrayıp ödeme alamadığı veya zarara uğramadan ödeme aldığı durumlar olabilir. Temel risk, sigortalı grubun ortalama kaybını tahmin eden endeks ile sigortalı varlıkların bir kişi tarafından kaybedilmesi arasındaki ilişkinin gücünün doğrudan bir sonucudur. Bu ilişki ne kadar zayıfsa temel risk o kadar yüksek olur. Yüksek temel riski, potansiyel müşterilerin sigorta satın alma istekliliğini zayıflatır. Böylece sigorta şirketlerini temel riski en aza indirecek sigortalar tasarlamaya zorlar.

Gıda Adalet Hareketi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Gıda Adalet Hareketi

Gıda Adalet Hareketi, gıda güvencesi konusuyla ilgili benzersiz ve çok yönlü bir hareket olarak görülmüştür. Çevresel adalet, gelişmiş beslenme ve sağlık ve aktivizm ile bağlantılı sosyal-ekonomik ve politik sorunlar hakkında bir hareket olarak tanımlanmıştır. Bugün, giderek artan sayıda birey ve azınlık grubu, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde, açlıktaki algılanan artış ve gıda güvencesizliğinin başta Siyah ve Latin toplulukları olmak üzere birçok azınlık topluluğundaki artan etkisi nedeniyle Gıda Adaletini kucaklamaktadır.[205]

Bazı kuruluşlar Gıda Adaleti Davasını savunmuş veya Gıda Adaleti alanını büyük ölçüde etkilemiştir. Immoaklee İşçileri Koalisyonu'nun Gıda adalet alanı ile ilgili en önemli başarısı, nesiller boyu sömürülmüş domates endüstrisi tarım işçilerinin ücretini arttıran ve çalışma koşullarını iyileştiren Adil Gıda Programı'nın uygulanmasında rol oynamış olmasıdır. Bu başarı, 30.000'den fazla işçiye daha fazla gelir ve kendileri ve aileleri için daha iyi ve daha sağlıklı gıdalara erişim olanağı sağladı. Gıda adaleti alanındaki bir başka kuruluş da, sağlıklı gıdaya ihtiyaç duyan ailelere, ona erişme konusunda yardımcı olma misyonunu benimsemiş, aynı zamanda Amerika'daki çiftçilerin geçim kaynaklarını artıran ve yerel ekonomilerin büyümesini sağlayan Fair Food Network'tür. Oran B. Hesterman tarafından başlatılan "Adil Gıda Ağı", düşük gelirli ve azınlık topluluklarının daha sağlıklı gıdalara erişmesine yardımcı olmak için "Double Up Food Bucks" programı gibi çeşitli proje ve girişimlere 200 milyon doların üzerinde yatırım yaptı.[206]

Arılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Arılar ve diğer tozlaşmayı sağlayan böcekler şu anda dünya çapında 2 milyar küçük çiftçinin gıda üretimini geliştirerek dünya nüfusu için gıda güvencesinin sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Araştırmalar, eğer tozlaşma küçük ve çeşitli çiftliklerde iyi yönetilirse ve diğer tüm faktörler eşitse, mahsul veriminin yüzde 24 gibi önemli bir medyan ile artabileceğini göstermektedir.[207]

Tozlaştırıcı hayvanların meyve durumunu ve besin içeriğini nasıl olumlu etkilediği hala keşfedilmektedir.[208]

Eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir]

(2015 (2015) itibarıyla), gıda güvencesi kavramı çoğunlukla gıdaların kalitesi ve besin değeri yerine gıda kalorilerine odaklanmıştır. Besin değeri güvencesi kavramı zamanla gelişti. 1995 yılında, "tüm hane halkı üyeleri için her zaman protein, enerji, vitamin ve mineraller açısından yeterli beslenme durumu" olarak tanımlanmıştır.[209]:16

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Trade Reforms and Food Security: Conceptualizing the Linkages. FAO, UN. 2003. 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  2. ^ Raj Patel (20 Kasım 2013). "Raj Patel: 'Food sovereignty' is next big idea". Financial Times. 10 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2014.  (kayıt gerekli)
  3. ^ a b c Food and Agriculture Organization (November 1996). "Rome Declaration on Food Security and World Food Summit Plan of Action". 8 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2013. 
  4. ^ a b "Food Security in the United States: Measuring Household Food Security". USDA. 22 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2008. 
  5. ^ a b c d FAO Agricultural and Development Economics Division (Haziran 2006). "Food Security" (PDF), 2. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  6. ^ Gary Bickel; Mark Nord; Cristofer Price; William Hamilton; John Cook (2000). "Guide to Measuring Household Food Security" (PDF). USDA Food and Nutrition Service. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013. 
  7. ^ Boeing, G. (2016). "How Our Neighborhoods Lost Food, and How They Can Get It Back". Progressive Planning. 206 (Winter). ss. 35-37. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2016. 
  8. ^ a b FAO, WFP, IFAD. "The State of Food Insecurity in the World 2013. The multiple dimensions of food security" (PDF). FAO. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2013. 
  9. ^ a b FAO (2009). Declaration of the World Food Summit on Food Security (PDF). Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. 19 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  10. ^ a b United Nations Committee on Economic, Social, and Cultural Rights (1999). The right to adequate food. Cenevre: United Nations. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019. 
  11. ^ Webb, P; Coates, J.; Frongillo, E. A.; Rogers, B. L.; Swindale, A.; Bilinsky, P. (2006). "Measuring household food insecurity: why it's so important and yet so difficult to do". The Journal of Nutrition. 136 (5). ss. 1404S-1408S. doi:10.1093/jn/136.5.1404S. PMID 16614437. 31 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  12. ^ Perez-Escamilla, Rafael; Segall-Correa, Ana Maria (2008). "Food Insecurity measurement and indicators". Revista de Nutrição. 21 (5). ss. 15-26. doi:10.1590/s1415-52732008000500003. 
  13. ^ Barrett, C. B. (11 Şubat 2010). "Measuring Food Insecurity". Science. 327 (5967). ss. 825-828. Bibcode:2010Sci...327..825B. doi:10.1126/science.1182768. PMID 20150491. 
  14. ^ a b Swindale, A; Bilinsky, P. (2006). "Development of a universally applicable household food insecurity measurement tool: process, current status, and outstanding issues". The Journal of Nutrition. 136 (5). ss. 1449S-1452S. doi:10.1093/jn/136.5.1449s. PMID 16614442. 31 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2013. 
  15. ^ Swindale, A.; Bilinsky, P. (2006). Household Dietary Diversity Score (HDDS) for measurement of household food access: Indicator guide (v.2) (PDF). Washington DC: Food and Nutrition Technical Assistance Project, Academy for Educational Development. 7 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  16. ^ Coates, Jennifer, Anne Swindale and Paula Bilinsky (2007). Household Food Insecurity Access Scale (HFIAS) for Measurement of Household Food Access: Indicator Guide (v. 3). Washington, D.C.: Food and Nutrition Technical Assistance Project, Academy for Educational Development. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  17. ^ Ballard, Terri; Coates, Jennifer; Swindale, Anne; Deitchler, Megan (2011). Household Hunger Scale: Indicator Definition and Measurement Guide (PDF). Washington DC: FANTA-2 Bridge, FHI 360. 7 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  18. ^ Maxwell, Daniel G. (1996). "Measuring food insecurity: the frequency and severity of "coping strategies"". Food Policy. 21 (3). ss. 291-303. doi:10.1016/0306-9192(96)00005-X. 
  19. ^ Oldewage-Theron, Wilna H.; Dicks, Emsie G.; Napier, Carin E. (2006). "Poverty, household food insecurity and nutrition: Coping strategies in an informal settlement in the Vaal Triangle, South Africa". Public Health. 120 (9). ss. 795-804. doi:10.1016/j.puhe.2006.02.009. PMID 16824562. 
  20. ^ Maxwell, Daniel; Caldwell, Richard; Langworthy, Mark (1 Aralık 2008). "Measuring food insecurity: Can an indicator based on localized coping behaviors be used to compare across contexts?". Food Policy. 33 (6). ss. 533-540. doi:10.1016/j.foodpol.2008.02.004. 
  21. ^ USDA, Food Security Measurement. "Archived copy". 7 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010. 
  22. ^ Measuring Food Insecurity and Hunger: Phase 1 Report. Nap.edu. 2005. doi:10.17226/11227. ISBN 978-0-309-09596-9. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2011. 
  23. ^ a b c d FAO, WFP, and IFAD (2012). The State of Food Insecurity in the World 2012 (PDF). Rome: FAO. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  24. ^ a b Ayalew, Melaku. "Food Security and Famine and Hunger" (PDF). 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2013. 
  25. ^ "Food Security: The Science, Sociology and Economics of Food Production and Access to Food". Springer.com. 24 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  26. ^ "FAO" (PDF). 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Kasım 2013. 
  27. ^ Coleman-Jensen, Alisha (Eylül 2019). "Household Food Security in the United States in 2018". United States Department of Agriculture. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2019. 
  28. ^ a b UN (16 Ekim 2013). "Sustainable food systems vital to end hunger, malnutrition, UN says on World Food Day". 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013. 
  29. ^ "Mixed messages in hunger report". BBC News. 16 Ekim 2009. 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  30. ^ Fan, Shenggen (8 Temmuz 2019). "The intersection between climate change, food, and migration". Policy Forum. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  31. ^ Rasul, Golam; Hussain, Abid; Mahapatra, Bidhubhusan; Dangol, Narendra (1 Ocak 2018). "Food and nutrition security in the Hindu Kush Himalayan region". Journal of the Science of Food and Agriculture (İngilizce). 98 (2). ss. 429-438. doi:10.1002/jsfa.8530. ISSN 1097-0010. PMID 28685828. 
  32. ^ "Food Security and Nutrition in Mexico" (PDF). 13 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2017. 
  33. ^ Urquía-Fernández, Nuria (2014). "Food security in Mexico". Salud Pública de México. Cilt 56. ss. s92-s98. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  34. ^ Appendini, Kirsten; Liverman, Diana (1994). "Agricultural policy, climate change and food security in Mexico". Food Policy. 19 (2). ss. 149-64. doi:10.1016/0306-9192(94)90067-1. 
  35. ^ "Singapore sets 30% goal for home-grown food by 2030". The Straits Times. 8 Mart 2019. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  36. ^ "30 by 30: Boosting food security in land-scarce Singapore | ASEAN Today". 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  37. ^ a b "Food Security in the U.S." Economic Research Service. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013. 
  38. ^ "Food Security in the U.S." Economic Research Service. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2017. 
  39. ^ "USDA ERS - Measurement". www.ers.usda.gov. 23 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019. 
  40. ^ "USDA ERS - Key Statistics & Graphics". 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  41. ^ "USDA ERS - Key Statistics & Graphics". www.ers.usda.gov. 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019. 
  42. ^ "USDA ERS - Key Statistics & Graphics". www.ers.usda.gov. 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019. 
  43. ^ [1] 8 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  44. ^ a b [2] 28 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  45. ^ .[3] 7 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  46. ^ .[4] 8 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  47. ^ http://feedthefuture.gov/sites/default/files/resource/files/ftf_overview_factsheet_oct2012.pdf 20 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. the Future, Retrieved 20 June 2014.
  48. ^ "World Food Summit: Basic Information". Fas.usda.gov. 22 Şubat 2005. 4 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2011. 
  49. ^ "World Summit on Food Security" (PDF). fao.org. 2009. 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  50. ^ WHO. "Food Security". 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2013. 
  51. ^ Koç, Gökçe; Uzmay, Ayşe (30 Aralık 2019). "Küresel Gıda Güvencesinin İzlenmesi ve Haritalanması Üzerine Bir Değerlendirme". Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi: 237-244. doi:10.25308/aduziraat.562781. ISSN 1304-7787. 
  52. ^ a b c d e Gregory, P. J.; Ingram, J. S. I.; Brklacich, M. (29 Kasım 2005). "Climate change and food security". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 360 (1463). ss. 2139-2148. doi:10.1098/rstb.2005.1745. PMC 1569578 $2. PMID 16433099. 
  53. ^ a b c d e f g h i j FAO (1997). "The food system and factors affecting household food security and nutrition". Agriculture, food and nutrition for Africa: a resource book for teachers of agriculture. Rome: Agriculture and Consumer Protection Department. Erişim tarihi: 15 Ekim 2013. 
  54. ^ a b c d Godfray, H. C. J.; Beddington, J. R.; Crute, I. R.; Haddad, L.; Lawrence, D.; Muir, J. F.; Pretty, J.; Robinson, S.; Thomas, S. M.; Toulmin, C. (28 Ocak 2010). "Food Security: The Challenge of Feeding 9 Billion People". Science. 327 (5967). ss. 812-818. Bibcode:2010Sci...327..812G. doi:10.1126/science.1185383. PMID 20110467. 
  55. ^ Lama, Pravhat (2017). "Japan's Food Security Problem: Increasing Self-sufficiency in Traditional Food". IndraStra Global (İngilizce), 7. s. 7. doi:10.6084/m9.figshare.5220820. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019. 
  56. ^ Food self-sufficiency rate fell below 40% in 2010 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Japan Times, Aug. 12, 2011
  57. ^ a b c d e f g Tweeten, Luther (1999). "The Economics of Global Food Security". Review of Agricultural Economics. 21 (2). ss. 473-488. doi:10.2307/1349892. JSTOR 1349892. 
  58. ^ a b c d e f g h Ecker and Breisinger (2012). The Food Security System (PDF). Washington, D.D.: International Food Policy Research Institute. ss. 1-14. 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019. 
  59. ^ a b c Garrett, J; Ruel, M (1999). Are Determinants of Rural and Urban Food Security and Nutritional Status Different? Some Insights from Mozambique (PDF). Washington, D.C.: International Food Policy Research Institute. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2013. 
  60. ^ Loring, Philip A.; Gerlach, S. Craig (2009). "Food, Culture, and Human Health in Alaska: An Integrative Health Approach to Food Security". Environmental Science and Policy. 12 (4). ss. 466-78. doi:10.1016/j.envsci.2008.10.006. 
  61. ^ Petrikova Ivica, Hudson David (2017). "Which aid initiatives strengthen food security? Lessons from Uttar Pradesh". Development in Practice. 27 (2). ss. 220-233. doi:10.1080/09614524.2017.1285271. 
  62. ^ Robert Fogel (2004). "chpt. 3". The Escape from Hunger and Premature Death, 1700–2100: Europe, America, and the Third World. Cambridge University Press. ISBN 978-0521004886. 
  63. ^ Arenas, D.J., Thomas, A., Wang, J. et al. J GEN INTERN MED (2019) || https://doi.org/10.1007/s11606-019-05202-4 12 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  64. ^ "Water Scarcity Crossing National Borders". Earth-policy.org. 27 Eylül 2006. 8 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  65. ^ "India grows a grain crisis". Asia Times. 21 Temmuz 2006. 21 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  66. ^ "Outgrowing the Earth". Globalenvision.org. 23 Kasım 2005. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  67. ^ Global Water Shortages May Lead to Food Shortages-Aquifer Depletion 13 Temmuz 2009 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi at the Portuguese Web Archive (July 13, 2009).. Greatlakesdirectory.org.
  68. ^ a b "Conference on Water Scarcity in Africa: Issues and Challenges". 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2013. 
  69. ^ "Coping With Water Scarcity: Challenge of the 21st Century" (PDF). 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2013. 
  70. ^ Felicity Lawrence (15 Eylül 2010). "How Peru's wells are being sucked dry by British love of asparagus | Environment". The Guardian. Birleşik Krallık. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2011. 
  71. ^ a b Lawrence, Felicity (15 Eylül 2010). "Big business clear winner in Peru's asparagus industry | Global development | guardian.co.uk". The Guardian. Birleşik Krallık. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2011. 
  72. ^ "The Earth Is Shrinking: Advancing Deserts and Rising Seas Squeezing Civilization". Earth-policy.org. 21 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2014. 
  73. ^ Ian Sample in science correspondent (30 Ağustos 2007). "Global food crisis looms as climate change and population growth strip fertile land". The Guardian. Birleşik Krallık. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  74. ^ "Africa may be able to feed only 25% of its population by 2025". News.mongabay.com. 13 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  75. ^ Harvey, Fiona. 2011. Extreme weather will strike as climate change takes hold, IPCC warns 7 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  76. ^ Semenza, J.C (2014). "Climate Change and Human Health". International Journal of Environmental Research and Public Health. 2 (7). ss. 7347-7353. doi:10.3390/ijerph110707347. PMC 4113880 $2. PMID 25046633. 
  77. ^ "Big melt threatens millions, says UN". 19 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2019. 
  78. ^ [email protected] (24 Temmuz 2007). "Glaciers melting at alarming speed". People's Daily. 23 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  79. ^ "Ganges, Indus may not survive: climatologists". Rediff.com. 31 Aralık 2004. 13 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  80. ^ Singh, Navin (10 Kasım 2004). "Himalaya glaciers melt unnoticed". BBC News. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  81. ^ "Glaciers Are Melting Faster Than Expected, UN Reports". ScienceDaily. 17 Mart 2008. 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  82. ^ "Issues In Food Security" (PDF). 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  83. ^ Krugman, Paul (22 Temmuz 2012). "Opinion - Loading the Climate Dice". The New York Times. 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2019. 
  84. ^ "Issues In Climate Change" (PDF). 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  85. ^ a b Fraser, E (2007b). "Travelling in antique lands: using past famines to develop an adaptability/resilience framework to identify food systems vulnerable to climate change". Climatic Change. 83 (4). ss. 495-514. Bibcode:2007ClCh...83..495F. doi:10.1007/s10584-007-9240-9. 
  86. ^ UNEP, 2011, Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication, www.unep.org/greeneconomy
  87. ^ Robin McKie; Xan Rice (22 Nisan 2007). "Millions face famine as crop disease rages". The Guardian. Birleşik Krallık. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  88. ^ "Billions at risk from wheat super-blight". New Scientist, 2598. 3 Nisan 2007. ss. 6-7. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2007. 
  89. ^ Hanan Sela, University of Haifa, Israel See DIVERSEEDS short video 5 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  90. ^ Vincent HA, Wiersema J, Dobbie SL, Kell SP, Fielder H, Castañeda Alvarez NP, Guarino L, Eastwood R, Leόn B, Maxted N. 2012. A prioritised crop wild relative inventory to help underpin global food security. (in preparation). http://www.cwrdiversity.org/checklist/genepool-details.php?id%5b%5d=22&id%5b%5d=4184&id%5b%5d=578&[ölü/kırık bağlantı]
  91. ^ "BioProtein Production" (PDF). 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2018. 
  92. ^ "Food made from natural gas will soon feed farm animals – and us". 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2018. 
  93. ^ "New venture selects Cargill's Tennessee site to produce Calysta FeedKind® Protein". 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2018. 
  94. ^ "Assessment of environmental impact of FeedKind protein" (PDF). 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2017. 
  95. ^ "Hunger is a problem of poverty, not scarcity". 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2019. 
  96. ^ Fred Cuny–Famine, Conflict, and Response: a Basic Guide; Kumarian Press, 1999.
  97. ^ MERIDITH KOHUT; ISAYEN HERRERA (17 Şubat 2019). "As Venezuela Collapses, Children Are Dying of Hunger". The New York Times. 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2019. government has used food to keep the Socialists in power, critics say. Before recent elections, people living in government housing projects said they were visited by representatives of their local Socialist community councils — the government-aligned groups that organize the delivery of boxes of cheap food — and threatened with being cut off if they did not vote for the government. 
  98. ^ Applebaum, Anne (13 Ekim 2017). "How Stalin Hid Ukraine's Famine From the World". The Atlantic. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2019. the elite leadership of the Soviet Communist Party, took a series of decisions that deepened the famine in the Ukrainian countryside. Despite the shortages, the state demanded not just grain, but all available food. At the height of the crisis, organized teams of policemen and local Party activists, motivated by hunger, fear, and a decade of hateful propaganda, entered peasant households and took everything edible: potatoes, beets, squash, beans, peas, and farm animals. 
  99. ^ Food Savers. Directed by Valentin Thurn. Produced by Leigh Hoch. Schnittstelle Film / Thurn Film co-production with WDR/NDR, 2013. http://www.worldcat.org/oclc/891103701
  100. ^ a b Gibson, Haley (13 Şubat 2018). "Cloudy with a Chance of Methane". Oracle. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2020. 
  101. ^ Washuk, Bonnie (22 Nisan 2018). "Danielle Blair: Why not Wasting Food is Important". Sun Journal. 11 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  102. ^ "World Population Prospects, the 2017 Revision – predictions for 2050 and 2100" (PDF). UN DESA. 2017. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2018. 
  103. ^ "Key Findings" (PDF). Long-Range Population Projections. Proceedings of the United Nations Technical Working Group on Long-Range Population Projections. New York: United Nations: Department of Economic and Social Affairs. 2003. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2010. 
  104. ^ "A model predicts that the world's populations will stop growing in 2050". ScienceDaily.com. 4 Nisan 2013. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2013. 
  105. ^ "Want to feed nine billion?" http://www.foodsecurity.ac.uk/blog/index.php/2013/06/want-to-feed-nine-billion/ 31 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 25 August 2013
  106. ^ Eating Fossil Fuels. EnergyBulletin 11 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  107. ^ David Pimentel; Mario Giampietro (21 Kasım 1994). "Food, Land, Population and the U.S. Economy-U.S. agriculture based on ecocompatibility". Carrying Capacity Network. 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2016. 
  108. ^ Walt, Vivienne (27 Şubat 2008). "The World's Growing Food-Price Crisis". Time. 29 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. 
  109. ^ The Oil Drum: Europe. "Meets Peak Oil". Europe.theoildrum.com. Erişim tarihi: 13 Kasım 2011. [ölü/kırık bağlantı]
  110. ^ a b c d Khoury, C.K.; Bjorkman, A.D.; Dempewolf, H.; Ramirez-Villegas, J.; Guarino, L.; Jarvis, A.; Rieseberg, L.H.; Struik, P.C. (2014). "Increasing homogeneity in global food supplies and the implications for food security". PNAS. 111 (11). ss. 4001-4006. Bibcode:2014PNAS..111.4001K. doi:10.1073/pnas.1313490111. PMC 3964121 $2. PMID 24591623. 
  111. ^ a b c d e f g h Kinver, Mark. "Crop diversity decline 'threatens food security'". BBC. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2016. 
  112. ^ Fischetti, Mark. "Diets around the world are becoming more similar". Scientific American. s. 72. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2016. 
  113. ^ Mekong nations to form rice price-fixing cartel Radio Australia, April 30, 2008 24 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  114. ^ "|Bangkok Post|May 1, 2008|PM floats idea of five-nation rice cartel". [ölü/kırık bağlantı]
  115. ^ Welcome to OREC – Rice for Life 8 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Orecinternational.org (March 19, 2012).
  116. ^ "Thailand drops idea for rice cartel". The New York Times. 6 Mayıs 2008. 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  117. ^ Kong, X. (2014). "China must protect high-quality arable land". Nature. 506 (7486). s. 7. Bibcode:2014Natur.506....7K. doi:10.1038/506007a. PMID 24499883. 
  118. ^ Larson, C. (2014). "China gets serious about its pollutant-laden soil". Science. 343 (6178). ss. 1415-1416. Bibcode:2014Sci...343.1415L. doi:10.1126/science.343.6178.1415. PMID 24675928. 
  119. ^ Tóth, G. (2012). "Impact of land-take on the land resource base for crop production in the European Union". Science of the Total Environment. Cilt 435–436. ss. 202-214. Bibcode:2012ScTEn.435..202T. doi:10.1016/j.scitotenv.2012.06.103. PMID 22854091. 
  120. ^ Malucelli, F.; Certini, G.; Scalenghe, R. (2014). "Soil is brown gold in the Emilia-Romagna Region". Land Use Policy. Cilt 39. ss. 350-357. doi:10.1016/j.landusepol.2014.01.019. 
  121. ^ Solomon, S., Qin, D., Manning, M., Chen, Z., Marquis, M., Averyt, K. B., Tignor, M. & Miller, H. L. 2007 "Summary for policymakers." Report of Working Group I of the Intergovernmental Panel on Climate Change, 1–18.
  122. ^ Alley, R. B. (2003). "Abrupt climate change". Science. 299 (5615). ss. 2005-2010. Bibcode:2003Sci...299.2005A. doi:10.1126/science.1081056. PMID 12663908. 
  123. ^ a b c Bostrom, N. & Cirkovic, M. M., editors 2008 Global Catastrophic Risks. New York: Oxford University Press
  124. ^ Robock, A.; Oman, L.; Stenchikov, G. L. (2007). "Nuclear winter revisited with a modern climate model and current nuclear arsenals: Still catastrophic consequences". J. Geophys. Res. Atmospheres. 112 (D13). ss. 1984-2012. Bibcode:2007JGRD..11213107R. doi:10.1029/2006JD008235. 
  125. ^ Mills, M. J.; Toon, O. B.; Turco, R. P.; Kinnison, D. E.; Garcia, R. R. (2008). "Massive global ozone loss predicted following regional nuclear conflict". Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 105 (14). ss. 5307-5312. Bibcode:2008PNAS..105.5307M. doi:10.1073/pnas.0710058105. PMC 2291128 $2. PMID 18391218. 
  126. ^ Lassen, B (2013). "Is livestock production prepared for an electrically paralysed world?". J Sci Food Agric. 93 (1). ss. 2-4. doi:10.1002/jsfa.5939. PMID 23111940. 
  127. ^ "Should Washington End Agriculture Subsidies?". Wall Street Journal. 13 Temmuz 2015. ISSN 0099-9660. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  128. ^ a b c d Sankin, Aaron (18 Temmuz 2013). "Agriculture Subsidies Promote Obesity, Charges New Study". Huffington Post (İngilizce). 29 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  129. ^ "How the Government Uses Taxpayer Money to Make Dairy Seem Cheaper Than It Is – Our Hen HouseOur Hen House". www.ourhenhouse.org (İngilizce). 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  130. ^ a b c Foley, Jonathan. "It's Time to Rethink America's Corn System". Scientific American (İngilizce). 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  131. ^ "Government Food Subsidies Are Making Us Sick". Time. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  132. ^ a b "Agriculture leaders slam Trump's USDA budget cut proposal". Reuters. 16 Mart 2017. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  133. ^ [[Nicholas Tarling (ed.) The Cambridge History of SouthEast Asia Vol.II Part 1 pp139-40
  134. ^ "UNICEF UK News:: News item:: The tragic consequences of climate change for the world's children:: April 29, 2008 00:00". 22 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  135. ^ "The Washington Post, November 17, 2009. "America's Economic Pain Brings Hunger Pangs: USDA Report on Access to Food 'Unsettling,' Obama Says"". 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  136. ^ "Individual, Family and Neighborhood Characteristics and Children's Food Insecurity". 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020.  JournalistsResource.org. Retrieved April 13, 2012
  137. ^ Kimbro, Rachel T.; Denney, Justin T.; Panchang, Sarita (2012). "Individual, Family and Neighborhood Characteristics and Children's Food Insecurity". Journal of Applied Research on Children. Cilt 3. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  138. ^ a b Abbate, Lauren (24 Temmuz 2017). "How hungry Maine kids eat when they can't get free school lunches". Bangor Daily News. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 
  139. ^ "Full Plates, Full Potential". Full Plates, Full Potential. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 
  140. ^ Smith, George (11 Kasım 2015). "Giraffe Award Winner Wants Maine to be First to Eradicate Childhood Hunger". Kennebec Journal. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 
  141. ^ "Child Nutrition Programs: Spending and Policy Options" (PDF). Congressional Budget Office. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  142. ^ "School Nutrition". Center for Disease Control and Prevention. 14 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017. 
  143. ^ Alfond, Justin (19 Eylül 2015). "Nearly half of public school students in Maine miss at least one meal per day". Morning Sentinel. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 
  144. ^ "Eating School Lunch Is Associated with Higher Diet Quality among Elementary School Students". Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 2016. [ölü/kırık bağlantı]
  145. ^ Cohen, Juliana F.W; Richardson, Scott; Parker, Ellen; Catalano, Paul J; Rimm, Eric B (2014). "Impact of the New U.S. Department of Agriculture School Meal Standards on Food Selection, Consumption, and Waste". American Journal of Preventive Medicine. 46 (4). ss. 388-94. doi:10.1016/j.amepre.2013.11.013. PMC 3994463 $2. PMID 24650841. 3 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  146. ^ "Thomas College Community Donates over 360 Pounds of Food to Good Shepherd Food Bank". Thomas College. Ekim 2016. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2017. 
  147. ^ "WIC PROGRAM: TOTAL PARTICIPATION" (PDF). 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  148. ^ "House Conservatives Target Healthy School Lunch Standards". The Huffington Post. 25 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  149. ^ "H.R.610 – To distribute Federal funds for elementary and secondary education in the form of vouchers for eligible students and to repeal a certain rule relating to nutrition standards in schools." Congress.gov. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  150. ^ Redden, Molly (16 Mart 2017). "Trump budget threatens nutrition services for poor women and children". The Guardian. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  151. ^ Cook, John. "Child Food Insecurity: The Economic Impact on our Nation" (PDF). 11 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  152. ^ Christian, Thomas (2010). "Grocery Store Access and the Food Insecurity–Obesity Paradox". Journal of Hunger & Environmental Nutrition. 5 (3). ss. 360-369. doi:10.1080/19320248.2010.504106. 
  153. ^ [5] 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Food Programme Gender Policy Report. Rome, 2009.
  154. ^ Spieldoch, Alexandra (2011). "The Right to Food, Gender Equality and Economic Policy". Center for Women's Global Leadership (CWGL). 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  155. ^ "Gender equality is more sustainable - Population Matters". Population Matters (İngilizce). 27 Ocak 2015. 31 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2018. 
  156. ^ FAO, ADB (2013). Gender Equality and Food Security – Women's Empowerment as a Tool against Hunger (PDF). Mandaluyong City, Philippines: ADB. ISBN 978-92-9254-172-9. 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  157. ^ Gender in Agriculture Sourcebook, World Food Bank, Food and Agriculture Organization, and International Fund for Agricultural Development (2009)
  158. ^ FAO (2011). The state of food and agriculture women in agriculture : closing the gender gap for development (PDF) (2010–11 bas.). Rome: FAO. ISBN 978-92-5-106768-0. 14 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  159. ^ FAO (2006). "Food Security" (PDF). Policy Brief. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2019. 
  160. ^ a b c d e f "Gender and Food Security | BRIDGE". www.bridge.ids.ac.uk. 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  161. ^ Fischer, Klara (1 Temmuz 2016). "Why new crop technology is not scale-neutral—A critique of the expectations for a crop-based African Green Revolution". Research Policy. 45 (6). ss. 1185-1194. doi:10.1016/j.respol.2016.03.007. 
  162. ^ Wedding, K. (2013). Pathways to productivity: The role of GMOs for food security in Kenya, Tanzania, and Uganda. Rowman and Littlefield. 
  163. ^ Stone, Glenn Davis; Glover, Dominic (16 Nisan 2016). "Disembedding grain: Golden Rice, the Green Revolution, and heirloom seeds in the Philippines". Agriculture and Human Values (İngilizce). Cilt 34. ss. 87-102. doi:10.1007/s10460-016-9696-1. ISSN 0889-048X. 
  164. ^ "Genetically modified Golden Rice falls short on lifesaving promises | The Source | Washington University in St. Louis" (İngilizce). 2 Haziran 2016. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016. 
  165. ^ ’’Global Plan of Action for Animal Genetic Resources and the Interlaken Declaration.’’ Rep. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2007. FAO. Web.
  166. ^ ’’Cryoconservation of Animal Genetic Resources.’ ‘Rep. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations, 2012. FAO Animal Production and Health Guidelines No. 12. Print.
  167. ^ www.gmo-compass.org. "GMO Crop Growing: Growing Around the World". www.gmo-compass.org. 22 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016. 
  168. ^ www.gmo-compass.org. "Cotton – GMO Database". www.gmo-compass.org. 6 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2016. 
  169. ^ TeBeest, D. (2007). "Rice Blast". The Plant Health Instructor. doi:10.1094/phi-i-2007-0313-07. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  170. ^ Shew, Aaron M.; Nalley, Lawton L.; Danforth, Diana M.; Dixon, Bruce L.; Nayga, Rodolfo M.; Delwaide, Anne-Cecile; Valent, Barbara (1 Ocak 2016). "Are all GMOs the same? Consumer acceptance of cisgenic rice in India". Plant Biotechnology Journal (İngilizce). 14 (1). ss. 4-7. doi:10.1111/pbi.12442. hdl:2097/33968. ISSN 1467-7652. PMID 26242818. 
  171. ^ Makinde, D. (2009). "Status of Biotechnology in Africa: Challenges and Opportunities". Asian Biotechnology and Development Review. 11 (3). 
  172. ^ Gerasimova, Ksenia (11 Haziran 2015). "Debates on Genetically Modified Crops in the Context of Sustainable Development". Science and Engineering Ethics (İngilizce). 22 (2). ss. 525-547. doi:10.1007/s11948-015-9656-y. ISSN 1353-3452. PMID 26062746. 
  173. ^ Borlaug, N.E. (2000), "Ending world hunger: the promise of biotechnology and the threat of antiscience zealotry", Plant Physiology, 124 (2), ss. 487-490, doi:10.1104/pp.124.2.487, PMC 1539278 $2, PMID 11027697 
  174. ^ Rozwadowski, Kevin; Kagale, Sateesh (nd), Global Food Security: The Role of Agricultural Biotechnology Commentary (PDF), Saskatoon, Saskatchewan: Saskatoon Research Centre, Agriculture and Agri-Food Canada, 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 12 January 2014 
  175. ^ International Council for Science, “New Genetics, Food and Agriculture: Scientific Discoveries – Societal Dilemmas,” 2003.
  176. ^ Entine, J. (ed), “Let them Eat Precaution: How politics is undermining the genetic revolution in agriculture,” The AEI Press: Washington, DC, 2005.
  177. ^ Royal Society, “Royal Society Submission to the Government’s GM Science Review,” Royal Society, Policy Document: 14/03, May 2003
  178. ^ British Medical Association, Board of Science and Education, “Genetically modified foods and health: a second interim statement,” British Medical Association, May 2004.
  179. ^ European Union (EU) Research Directorate, ‘‘GMOs: Are there any Risks?’’. EU Commission press briefing, 9 October 2001. Accessed at: http://europa.eu.int/comm/research/index.html 25 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  180. ^ Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) “GM Food Safety: Facts, Uncertainties, and Assessment, Rapporteurs’ Summary.” The OECD Edinburgh Conference on the Scientific and Health Aspects of Genetically Modified Foods, 28 February – 1 March, 2000.
  181. ^ Millstone, E., and J. Abraham. 1988. Additives: A guide for everyone. London: Penguin. Nuffield Council on Bioethics “Genetically modified crops: the ethical and social issues,” 1999.
  182. ^ a b Joachim von Braun; M.S. Swaminathan; Mark W. Rosegrant (2003). Agriculture, Food Security, Nutrition, and the Millennium Development Goals: Annual Report Essay. IFPRI. 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2013. 
  183. ^ De Schutter, Olivier (Aralık 2010). "Report submitted by the Special Rapporteur on the right to food" (PDF). United Nations. ss. 1-21. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2013. 
  184. ^ FAO (2003). "The State of Food Security in the World 2003" (PDF). FAO. Erişim tarihi: 31 Ekim 2013. [ölü/kırık bağlantı]
  185. ^ WFP. "Mission Statement". WFP. 17 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013. 
  186. ^ WFP. "Food For Assets". 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2013. 
  187. ^ WFP and Republic of Kenya. "Cash/Food For Assets". 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2013. 
  188. ^ "Outcome - Copenhagen Consensus Center". www.copenhagenconsensus.com. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  189. ^ "Hunger and food security - United Nations Sustainable Development". 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  190. ^ "Pope Francis denounces 'global scandal' of hunger - Caritas". 9 Aralık 2013. 19 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  191. ^ "Compact2025 – End hunger and undernutrition by 2025". www.compact2025.org. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  192. ^ "Leadership Council". www.compact2025.org. 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  193. ^ "Compact2025: Ending hunger and undernutrition. 2015. Project Paper. IFPRI: Washington, DC". 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  194. ^ Fan, Shenggen and Polman, Paul. 2014. An ambitious development goal: Ending hunger and undernutrition by 2025 19 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In 2013 Global food policy report. Eds. Marble, Andrew and Fritschel, Heidi. Chapter 2. Pp 15–28. Washington, D.C.: International Food Policy Research Institute (IFPRI).
  195. ^ European Commission Press release. June 2015. EU launches new partnership to combat Undernutrition with Bill & Melinda Gates Foundation 26 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Accessed on November 1, 2015
  196. ^ FAO. 2015. Africa's Renewed Partnership to End Hunger by 2025. Accessed on 1 November 2015. 28 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  197. ^ "USAID – Food Security". 26 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  198. ^ Global Food Stamps: An Idea Worth Considering 31 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., August 2011, ICTSD, Issue Paper No.36.
  199. ^ Molden, D. (Ed). Water for food, Water for life: A Comprehensive Assessment of Water Management in Agriculture. Earthscan/IWMI, 2007.
  200. ^ McCullum, Christine; Desjardins, Ellen; Kraak, Vivica I.; Ladipo, Patricia; Costello, Helen (1 Şubat 2005). "Evidence-based strategies to build community food security". Journal of the American Dietetic Association. 105 (2). ss. 278-283. doi:10.1016/j.jada.2004.12.015. PMID 15668689. 
  201. ^ Claudio O. Delang (2006). "The role of wild food plants in poverty alleviation and biodiversity conservation in tropical countries". Progress in Development Studies. 6 (4). ss. 275-286. doi:10.1191/1464993406ps143oa. 
  202. ^ Thien Do, Kim Anderson, B. Wade Brorsen. "The World's wheat supply." Oklahoma Cooperative Extension Service
  203. ^ Maher, TM Jr; Baum, SD (2013). "Adaptation to and recovery from global catastrophe". Sustainability. 5 (4). ss. 1461-1479. doi:10.3390/su5041461. 
  204. ^ de Leeuw, Jan; Vrieling, Anton; Shee, Apurba; Atzberger, Clement; Hadgu, Kiros M.; Biradar, Chandrashekhar M.; Keah, Humphrey; Turvey, Calum (2014). "The Potential and Uptake of Remote Sensing in Insurance: A Review". Remote Sensing. 6 (11). ss. 10888-10912. Bibcode:2014RemS....610888D. doi:10.3390/rs61110888. 
  205. ^ Hilmers, Angela; Hilmers, David C.; Dave, Jayna (24 Nisan 2017). "Neighborhood Disparities in Access to Healthy Foods and Their Effects on Environmental Justice". American Journal of Public Health. 102 (9). ss. 1644-1654. doi:10.2105/AJPH.2012.300865. ISSN 0090-0036. PMC 3482049 $2. PMID 22813465. 
  206. ^ "Who We Are". Fair Food Network (İngilizce). 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017. 
  207. ^ "Food Security, Quality through Bees". ABC Live. ABC Live. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2016. 
  208. ^ Wendee Nicole Pollinator Power: Nutrition Security Benefits of an Ecosystem Service 7 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Environ Health Perspect. DOI:10.1289/ehp.123-A210, quote "We have spent far too long looking solely at calories as the answer to food security, and not nutrition security."
  209. ^ QAgnes R. Quisumbing, Lynn R. Brown, Hilary Sims Feldstein, Lawrence James Haddad, Christine Peña Women: The key to food security. 15 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Food Policy Research Institute (IFPRI) Food Policy Report. 26 pages. Washington. 1995
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gıda_güvencesi&oldid=31480660" sayfasından alınmıştır