Endel Tulving - Vikipedi

Endel Tulving
Doğum26 Mayıs 1927(1927-05-26)
Petseri, Estonya
Ölüm11 Eylül 2023 (96 yaşında)
Ontario, Kanada
MilliyetKanada
MeslekPsikolog
Akademik geçmişi
Alma materHarvard Üniversitesi
TezThe Relation of Visual Acuity to Convergence and Accommodation (1957)
Akademik çalışmaları
KurumlarıUniversity of Toronto
Baycrest Health Sciences
Doktora öğrencileriStephan Hamann
Daniel Schacter

Endel Tulving (26 Mayıs 1927 - 11 Eylül 2023), Estonya doğumlu Kanadalı deneysel psikolog ve bilişsel sinirbilimcidir. İnsan hafızası üzerine yaptığı araştırmalarda semantik ve epizodik hafıza arasındaki ayrımı ortaya koymuştur. Tulving, Toronto Üniversitesi'nde fahri profesördür. Baycrest Sağlık Bilimleri Rotman Araştırma Enstitüsüne 1992 yılında Bilişsel Sinirbilim alanında katılmış ve 2010 yılında emekli olana kadar orada çalışmıştır. 2006'da Kanada'nın en yüksek sivil onuru olan Kanada Nişanı almıştır.

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tulving 1927'de Estonya'nın Petseri kentinde doğdu.[1][2] 1944'te Sovyetlerin Estonya'yı yeniden işgal etmesinin ardından (o zamanlar 17 yaşındaydı) küçük kardeşi Hannes ile birlikte ailelerinden ayrılarak Almanya'ya gönderildiler.[1] Almanya'da liseyi bitirdi ve ABD ordusunda öğretmen ve tercüman olarak çalıştı.[1][3] 1949'da Kanada'ya göç etmeden önce kısa bir süre Heidelberg Üniversitesi'nde tıp okudu.[1][3] 1950'de Almanya'daki bir mülteci kampında tanıştığı Tartu'lu bir Estonyalı olan Ruth Mikkelsaar ile evlendi.[1][3] Üç kızı oldu: Elo Ann, Ruth ve Linda.[3]

Tulving Toronto Üniversitesi'nden lisans (1953) ve yüksek lisansını (1954) tamamladı ve Harvard Üniversitesi'nden deneysel psikoloji alanında doktora derecesi (1957) aldı.[1][4] Doktora tezi okülomotor ayarlamalar ve görme keskinliği konusundaydı.[1]

1956'da Toronto Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak çalışmayı kabul etti ve kariyerinin geri kalanında burada kaldı.[1] 1974'ten 1980'e kadar Psikoloji Bölüm Başkanı olarak görev yaptı ve 1985'te Profesör oldu.[4] 2019 yılı itibarıyla Toronto Üniversitesi'nde Fahri Profesör ve St. Louis'deki Washington Üniversitesi'nde Misafir Psikoloji Profesörü unvanlarına sahiptir.[5]

Başarılar ve ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Tulving yedi seçkin derneğin üyesidir: Royal Society of Canada, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Royal Society of London, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi, Ulusal Bilimler Akademisi, Academia Europaea ve Estonya Bilimler Akademisi [4][6]

Diğer ödüller şunlardır:

  • 1983: Psikolojiye Seçkin Bilimsel Katkı Ödülü, Amerikan Psikoloji Derneği [7]
  • 1983: Bir Bilim Olarak Psikolojiye Seçkin Katkı Ödülü, Kanada Psikoloji Derneği [8]
  • 1994: Psikoloji Biliminde Yaşam Başarısı Altın Madalya Ödülü, Amerikan Psikoloji Vakfı [9]
  • 1994: Izaak Walton Killam Memorial Ödülü, Kanada Konseyi [6]
  • 2005: Kanada Gairdner Uluslararası Ödülü, Gairdner Vakfı [4][7]
  • 2006: Kanada Nişanı [6][10]
  • 2007: Kanada Tıp Onur Listesi [2]

Seçilmiş çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Tulving, Endel (1972). Tulving, E.; Donaldson, W. (eds.). Organization of memory. New York: Academic. pp. 381–403.
  • Tulving, Endel; Thomson, Donald M. (1973). "Encoding specificity and retrieval processes in episodic memory". Psychological Review. 80 (5): 352–373. doi:10.1037/h0020071. ISSN 0033-295X.
  • Craik, Fergus I. M.; Tulving, Endel (1975). "Depth of processing and the retention of words in episodic memory". Journal of Experimental Psychology: General. 104 (3): 268–294. doi:10.1037/0096-3445.104.3.268. ISSN 1939-2222. S2CID 7896617.
  • Tulving, Endel (1983). Elements of episodic memory. Oxford [Oxfordshire]: Clarendon Press. ISBN <bdi>0-19-852102-2</bdi>. OCLC 8552850.
  • Tulving, Endel (1985). "Memory and consciousness". Canadian Psychology. 26 (1): 1–12. doi:10.1037/h0080017. ISSN 1878-7304.
  • Tulving, Endel (1985). "How many memory systems are there?". American Psychologist. 40 (4): 385–398. doi:10.1037/0003-066X.40.4.385. ISSN 1935-990X. S2CID 36203045.
  • Tulving, Endel; Schacter, D. (1990). "Priming and human memory systems". Science. 247 (4940): 301–306. Bibcode:1990Sci...247..301T 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. doi:10.1126/science.2296719. ISSN 0036-8075. PMID 2296719. S2CID 40894114.
  • Tulving, Endel (2002). "Episodic Memory: From Mind to Brain". Annual Review of Psychology. 53 (1): 1–25. doi:10.1146/annurev.psych.53.100901.135114. ISSN 0066-4308. PMID 11752477. S2CID 399748.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g h Rieber, Robert W., (Ed.) (2012). "Tulving, Endel". Encyclopedia of the History of Psychological Theories. New York: Springer. ss. 1140-1142. doi:10.1007/978-1-4419-0463-8_377. ISBN 978-1-4419-0425-6. 
  2. ^ a b "Endel Tulving PhD". Canadian Medical Hall of Fame. 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  3. ^ a b c d Fifty Key Thinkers in Psychology. Oxon: Routledge. 2004. ss. 230. ISBN 9780415167758. 
  4. ^ a b c d "Endel Tulving". Gairdner Foundation (İngilizce). 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  5. ^ "Endel Tulving | Department of Psychology". www.psych.utoronto.ca. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  6. ^ a b c "Academy of Europe: Tulving Endel". www.ae-info.org. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  7. ^ a b "WUSTL visiting psychology scholar Endel Tulving wins Gairdner Award | The Source | Washington University in St. Louis". The Source (İngilizce). 6 Nisan 2005. 25 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 
  8. ^ Philip Bryden (1983). "CPA Award for Distinguished Contributions to Psychology as a Science (SCP Prix honorant une contribution hors-pair a la psychologie en tant que science): 1983". Canadian Psychology (İngilizce). 24 (4): 233-234. doi:10.1037/h0080925. ISSN 0708-5591. 
  9. ^ No Authorship Indicated (1994). "APF Gold Medal Award: Endel Tulving". American Psychologist (İngilizce). 49 (7): 551-553. doi:10.1037/0003-066X.49.7.551. ISSN 1935-990X. 
  10. ^ "Order of Canada". archive.gg.ca. Erişim tarihi: 24 Aralık 2019. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Endel_Tulving&oldid=31185598" sayfasından alınmıştır