Chieh-she-shuai - Vikipedi

Bu sayfa tarihi şahsiyet Chieh-she-shuai hakkındadır. Oyun ve roman karakteri için Kür Şad maddesine bakınız.
Chieh-she-shuai
Çince: 阿史那結社爾
Göktürk tigini
Ölüm19 Mayıs 639
Vey Irmağı
HanedanAşina
BabasıŞipi Kağan
DiniTengricilik

A-shih-na Chieh-she-erh ya da A-shih-na Chieh-she-shuai[1] veya Ashina Jiesheshuai, Geleneksel: 阿史那結社率 / Basit.: 阿史那结社率 ,[2][3][4][5][6] Pinyin: āshǐnà jiēshèshuai, Wade-Giles: ashihna chieh-she-shuai, Orta Çağ Çincesi: (Guangyun): ʔɑ-ʃĭə˥-nɑ˩ kiet-ʑĭa˥-ʃĭuĕt, d. ? - ö. 19 Mayıs 639), Doğu Göktürk Kağanlığında Aşina (Aşina, Aşena, Asena, Asina) ailesinin mensuplarından ve Çin Tang Hanedanında Chunglangchiang (Zhonglangjang, 中郎將, "Korgeneral")lığa[2][7] kadar yükseltilen Fan-chiang (蕃將 / 蕃将, fānjiāng, "Yabancı general")lardandır.[8] Şipi Kağan'ın oğullarından olup "Tuli Kağan" (突利可汗, Tölis qaγan, küçük kağan)[2] unvanını kullanan Ashina Shihpopi (阿史那什缽苾 / 阿史那什钵苾, āshǐnà shénbōbié, d. 602 - ö. 631)'nin kardeşidir.[9] Türk tarihçiliğinde, ilk kez Nihal Atsız tarafından kullanılan Kürşad adıyla bilinmektedir.

Tang'a geliş[değiştir | kaynağı değiştir]

Tai Tsung
Li Chih

27 Mart 630[10] tarihinde Yin Dağları (Çogay) civarında meydana gelen Yinshan Muharebesi (陰山之戰 / 阴山之战, yīnshān zhī zhàn)'nde yenilen Illig Kağan'ın esir düşüp Doğu Göktürk Kağanlığı'nın yıkılmasından önce, 21 Aralık 629[11] tarihinde ağabeyi (aynı zamanda Tai Tsung'un kan kardeşi) Tölis Kağan'ın Tang Hanedanı'na sığınmasıyla birlikte geldi ve zamanla yükseldi.[2][12] Ancak Chieh-she-shuai düzenbaz olduğu için Tölis Kağan tarafından dışlandı. Chieh-she-shuai ağabeyine karşı kin besledi ve Tölis Kağan'a iftira atıp Tang Hanedanı'na karşı isyan etmeyi planlamakta olduğunu Tai Tsung'a ihbar etti.[5][13] Ondan sonra imparator Tai Tsung, Chieh-she-shuai'yi önemsemez oldu ve rütbesi uzun süre yükselmedi.[5]

Shunchou (Eyaleti) Askerî Valiliğine atanmış Tölis Kağan, 631 yılında imparatoru ziyaret etmek üzere yola çıkıp Pingchou'ya kadar geldiğinde hastalıktan 29 yaşında öldü. Tai Tsung çok üzüldü ve Chungshu Shihlang ("Özel Kalem Bakanlığı Müsteşarı") Ts'en Wenpen'e bir kitabe yazdırdı. Ardılı olarak Ho-lo-ku[14] (阿史那賀邏鶻 / 阿史那贺逻鹘, āshǐnà hèluógǔ) getirildi.[2][6]

Yaz sarayı baskını[değiştir | kaynağı değiştir]

13 Mayıs 639[15] tarihinde Tai Tsung yaz sarayı olan Chiu-ch'eng Sarayı (九成宮 / 九成宫, jiǔchéng gōng)[16][17]'na geldi.[5] Chieh-she-shuai gizlice eski kabileleriyle irtibata geçerek yaklaşık 40 yandaşı kazanıp imparatora karşı suikastı planladı.[5] Jiucheng Sarayı'ından Tai Tsung'un prensi olup Tai Tsung'un ölümünden sonra Kao Tsung olarak tahta geçecek olan Chin Kralı Li Chih 'in dışarı çıkarken açılacak kapıdan yararlanarak sarayın içine girerek doğrudan imparatorun yatak odasını basarak başarılı olabileceğini düşündü.[5]

19 Mayıs 639[18] tarihinde Ho-lo-ku'yu korumaya alıp gece sarayın dışında gizledi. Ancak o gün şiddetli fırtına yüzünden Li Chih saraydan çıkmayınca Chieh-she-shuai şafak vakti geldiğinde açığa çıkacaklarından endişe ettiği için saraya saldırdı.[5][19][20] Chieh-she-shuai ve adamları savaşarak dört savunma hattını aşarak onlarca muhafızı öldürdüler.[21] O sırada yardıma yetişen Che-ch'ung Sun Wu-k'ai[14] ve adamları mücadele ederek isyancıları geri püskürttüler.[21] İsyancılar ahıra sığınarak yirmi küsur atı çalıp kuzeye kaçtılar.[5] Vey Nehrini geçerek eski topraklarına ulaşmak amacındayken sınırdaki Tang devriyeleri tarafından yakalandılar ve kılıçla kesilerek öldürüldüler.[21] Yalnızca Tuli Kağan'ın oğlu Ho-lo-ku affedilerek Çin'in içlerindeki Ling-wai'a sürgün edildi.[22]

İsyan sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Chieh-she-shuai'nin isyanından sonra Göktürklerin Sarı Irmak'ın güneyinde bulunmalarının iyi olmadığını dile getirenler çoğaldı. Tai Tsung da Göktürk siyasetini değiştirmeye karar verdi.[23] 13 Ağustos 639[24] tarihinde Tai Tsung, "Sarayı Muhafız Birliği Sağ Wu-wei Büyük General",[25] Hua Eyaleti Askerî Müsteşarı ve Huai-hua Vilâyet Kralı[25] olan Li Simo (Aşina Simo)'yu Chilipi Kağan olarak atadı ve Kutao'nun verilmesine, çeşitli eyaletlerde oturan Göktürk ve etnik azınlıkları Sarı Irmak'ın kuzeyine götürmesine ve orada surlar inşa ederek uzun süre sınır kalelerini muhafaza etmesine dair ferman çıkardı. Ancak Chilipi Kağan Seyantolardan korkarak kaleden çıkmak istemeyince Tai Tsung, Sinong ("Tarım Bakanı") Kuo Sipen'i Seyontolara yollayarak, Göktürklerle savaşmaması talimatını verdi.[5]

Soyu[değiştir | kaynağı değiştir]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yizhi Nişidu
伊質泥師都
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Neduliu Şad
訥都六設
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aşina
阿史 那
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Axian Şad
阿賢設
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aşina Tuvu
(Uluġ Yabġu)
吐務
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bumın Ķaġan

伊利可汗
βγwmyn γ’γ’n
(552)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İştemi Yabġu Ķaġan

室點密
Σιλζίβουλοσ
(552 – 576)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Taspar Kağan
他鉢可汗
t’sp’r γ’γ’n
(572 – 581)
 
Aşina Kutou
庫頭
 
İssik Ķaġan
乙息記可汗
(552 – 553)
 
Buķan Ķaġan
木杆可汗
mwx’n x’γ’n
Βώχανος
(553 – 572)
 
Mahan Tigin
 
Rudan Ķaġan
褥但可 汗
 
Türk Şad
Τούρξαθος
 
Tardu Ķaġan
達頭可汗
Ταρδου
(576 – 603)
 
Kakim
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maġa Umna Ķaġan
菴羅
mγ’ wmn’ x’γ’n
 
Işbara Ķaġan
沙鉢略可汗
nw’’r x’γ’n
(581 – 587)
 
Baga Ķaġan
莫賀可汗
(587 – 588)
 
Töremen Apa Ķaġan
大羅便
Τουρούμ
(581 – 587)
 
İmparatoriçe Aşina
阿史那皇后
 
Yaŋsu Tigin
鞅素特勤
 
Böri Ķaġan
步離可汗
 
 
 
Tu-lu
 
Külüg Sibir
莫賀咄可汗
(628 – 631)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Turan Ķaġan
都藍可汗
(588 – 599)
 
Kimin Ķaġan
启民可汗
Τουλδίχ
(599 – 609)
 
Bağaşa Tulu Ķaġan
阿史那泥孰
(633 – 634)
 
Baga Şad
莫賀設
 
Poşi Tigin
婆實特勤
 
Niri Ķaġan
泥利可汗
nry x’γ’n
(595 – 603)
 
Şikoey Ķaġan
射匱可汗
(611 – 618)
 
Tong Yabġu Ķaġan
統葉護可汗
(618 – 628)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sibir Ķaġan
始畢可汗
(609 – 619)
 
 
 
Çula Ķaġan
處羅可汗/处罗可汗
(619 – 620)
 
 
 
İllig Ķaġan
頡利可汗
(620 – 630)
 
Yanto Şad
 
Böri Şad
步利設
 
 
 
 
 
Çurı Ķaġan
處羅可汗
cwry x’γ’n
(604 – 611)
 
İrbis Bolun Yabġu
肆葉護可汗
(631 – 633)
 
Tarduš Şad
呾度設
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tölis Ķaġan
突利可汗
 
Aşina Chieh-she-shuai
阿史那結社爾
 
奧射設
郁射設
 
Tie-luo-chih
疊羅支
 
Aşina Po-luo-men
阿史那婆羅門
 
Yukuk Şad
欲谷設
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
賀邏鶻
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


"Kür Şad"[değiştir | kaynağı değiştir]

Sabahattin Ali Yüksek Muallim Mektebi'nden arkadaşı olan Hüseyin Nihal Atsız'dan bir piyes için tarihî ve kahramanca bir konu istedi ve Atsız "Kür Şad" adı ile anlattı.[26][27][28] Sabahattin Ali anlatılanları kullanarak "Kür Şad" adında âciz bir aşık karakter tasarladı ve bu karakterin yer aldığı Esirler adlı oyununu, 1 Haziran - 1 Eylül 1936 tarihleri arasında Varlık dergisinde yayımladı.[29] 1939 yılında Hüseyin Nihâl Atsız Kopuz dergisine verdiği yazısında "Kür Şad" 'dan bahsedip üniversite meydanında tek parçalı sade bir taşla kırk bir kılıçtan ibaret bir abidenin dikilmesini önerdi.[30] Daha sonra 1946 yılında kaleme aldığı Bozkurtların Ölümü romanındaki "Kür Şad" karakteri bu kişiden esinlenerek yaratılmıştır. (Ancak roman karakteri "Kür Şad" 'ın babası "Çuluk Kağan"'dır.[31][32][33]) Atsız, 1947 yılında Kür Şad dergisini yayımlamaya başladı ve derginin ilk sayısı için "En Büyük Türk Kahramanı Kür Şad" adlı yazıyı bizzat yazıp "Yarınki Türkeli" nde Kür Şad için ulu bir anıt düşündüğünü açıkladı.[34]

Not[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Ahmet Taşağıl'a göre "Cişeşuay" biçiminde okunur.
  2. ^ a b c d e Eski Tang kitabı, Cilt 194-1. Wikikaynak. 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2010. 突利弟結社率，貞觀初入朝，歷位中郎將。十三年，從幸九成宮，陰結部落得四十余人，並擁賀邏鶻，相與夜犯禦營，逾第四重幕，引弓亂發，殺衛士數十人。折沖孫武開率兵奮擊，乃退。北走渡渭水，欲奔其部落。尋皆捕而斬之，詔原賀邏鶻，流於嶺外。  Çeviri açıklamaları: 突利弟結社率，= Tuli'nin kardeşi Jiesheshuai; 貞觀初入朝，= Zhenguan döneminin ilk yıllarında Çine geldi; 歷位中郎將。 = rütbesi (yükseltirerek) Orta seviyeli general rütbesine (Generalin bir altı) kadar yükseltildi; 十三年，從幸九成宮，= (Zhenguan döneminin) 13. yılında (İmparator Tai Zong'a) refakat ederek Jiucheng sarayına geldi; 陰結部落得四十余人 = Gizlice kendi kabilesiyle anlaşıp 40 küsur kişiyi aldı ; 並擁賀邏鶻，= Heluogu'ya sahip çıkıp (yani abisinin oğlunu ismen lideri yaptı); 相與夜犯禦營，= Gece karargahını istila etti; 逾第四重幕，= dört katmanlı perdeyi aşıp; 引弓亂發，= rastgele ok attılar ; 殺衛士數十人 = onlarca muhafızı öldürdüler; 折沖孫武開率兵奮擊，乃退。 = Sun Wukai askerlere komuta ederek karşılık verdi ve geri çevirdi; 北走渡渭水，欲奔其部落。= Kuzeye kaçıp Vey Nehrini geçip kendi kabilesine ulaşmak istedi. 尋皆捕而斬之，= (Takip eden Tang askerleri tarafından) yakalandılar ve kılıçla kesilerek öldürüldüler; 詔原賀邏鶻，= Ho-lo-ku geri alındı; 流於嶺外。= Lingwai'ye sürgün edildi;
  3. ^ Yeni Tang kitabı, Cilt 215-1. Wikikaynak. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2010. 
  4. ^ Yeni Tang kitabı, Cilt 2.
  5. ^ a b c d e f g h i Yeni Tang kitabı, Cilt 195. Wikikaynak. 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2010. 初，突厥突利可汗之弟結社率從突利入朝，歷位中郎將。居家無賴，怨突利斥之，乃誣告其謀反，上由是薄之，久不進秩。結社率陰結故部落，得四十餘人，謀因晉王治四鼓出宮，開門辟仗，馳入宮門，直指御帳，可有大功。甲申，擁突利之子賀邏鶻夜伏於宮外，會大風，晉王未出，結社率恐曉，遂犯行宮，逾四重幕，弓矢亂髮，衛士死者數十人。折衝孫武開等帥眾奮擊，久之，乃退，馳入御廄，盜馬二十餘匹，北走，度渭，欲奔其部落，追獲，斬之，原賀邏鶻投於嶺表。  Çeviri açıklamaları: 資治通鑑/卷195 = Tzu chih t'ung chien, Cilt 195. 初，突厥突利可汗之弟結社率從突利入朝，歷位中郎將。 = Önce Göktürk Tuli Kağan'ın kardeşi Tuli'ye refakaten Çin'in başkentine geldi. Rütbesi Orta Seviyeli Generallığa kadar yükseltildi. 居家無賴，怨突利斥之，乃誣告其謀反，上由是薄之，久不進秩。 = Düzenbaz olduğu için Tuli Kağan tarafından dışlandı kin besledi ve iftira atıp Tang Hanedanı'na karşı isyan etmeyi planlamakta olduğunu ihbar etti. İmparator (Chieh-she-shuai'yi) önemsemez oldu ve rütbesi uzun süre yükselmedi. 結社率陰結故部落，得四十餘人，謀因晉王治四鼓出宮，開門辟仗，馳入宮門，直指御帳，可有大功。 = Chieh-she-shuai gizlice eski kabilesiyle anlaşıp 40 küsur kişiyi aldı. Chin Kralı Li Chih 'in "dördüncü davul" (saat) unda dışarı çıkarken açılacak kapıdan yararlanarak sarayın içine girip doğrudan imparatorun yatak odasını basarsa başarı ihtimali yüksek (olduğunu düşündü). 甲申，擁突利之子賀邏鶻夜伏於宮外，會大風，晉王未出，結社率恐曉，遂犯行宮，逾四重幕，弓矢亂髮，衛士死者數十人。 = Tuli'nin oğlu Holoku'yu himaye altına alıp gece sarayın dışında gizlediler. Şiddetli rüzgâr esti. Li Chih henüz çıkmadı. Chieh-she-shuai şafak vaktinin gelmesinden endişe etti. Nihayet sarayı istila etti. Dört katmanlı perdeyi aştılar. Rastgele ok attları. Onlarca muhafızı öldürdüler. 折衝孫武開等帥眾奮擊，久之，乃退，馳入御廄，盜馬二十餘匹，北走，度渭，欲奔其部落，追獲，斬之，原賀邏鶻投於嶺表。 = Sun Wukai ve adamları askerlere komuta edip şiddetle karşılık verdiler. Sonunda geri çevirdiler. İsyancılar imparatorun ahırına sığındılar. Yirmi küsur atı çaldılar. Kuzeye kaçıp Vey Nehri'yi geçip kendi kabilelerine sığınmak istediler. Yakalanıp kesildiler. Ho-lo-ku geri alındı ve Lingwai'ye sürgün edildi. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "z195" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ a b Yeni Tang kitabı, Cilt 215-1. Wikikaynak. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2010. 後入朝，死並州道中，年二十九，帝為舉哀，亦詔文本文其墓，子賀邏鶻嗣。  Çeviri açıklamaları: 後入朝 = Daha sonra Çin'in başkentine geldi. 死並州道中，= Yolunda Pingchou'fs öldü. 年二十九，= Yaşı 29 idi. 帝為舉哀 = İmparator bundan çok üzüldü. 亦詔文本文其墓 = Tsen Wenpen'e mezarı için bir kitabe yazdırdı. 子賀邏鶻嗣。= Oğlu Holoku ardılı oldu.
  7. ^ İngilizce Vikisözlüğünde 中郎將 6 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  8. ^ 章群, 唐代蕃将研究, 聯經出版事業公司, 1990, ISBN 957-08-0115-8 (Chang Ch'ün, Tang Dönemi Yabancı General Araştırmaları, Lienching Yayın İşleri A.Ş.), s. 186. Baidu Kütüphanesi.
  9. ^ Eski Tang kitabı, Cilt 3. Wikikaynak. 22 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2010. 甲申，阿史那結社爾犯禦營，伏誅。  Çeviri açıklamaları: 甲申 : Çin takvimine göre ay ve tarihi belirtiyor, 639 yılında ise 19 Mayıs'a denk geliyor. 阿史那結社爾犯禦營 : Ashina Jiesheshuai (TTK'nın kitabına göre A-shih-na Chieh-she-shuai), imparatorun karargahını istila etti. 伏誅 = (hıyanet) suçundan öldürüldü.
  10. ^ "Tang kitaplarında yer alan Yıl: 貞觀四年, ay: 二月, gün: 甲辰 tarihi, Academia Sinica'nın Takvim Çeviricisiyle çevirilmiştir". 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  11. ^ "Tang kitaplarında yer alan Yıl: 貞觀三年, ay: 十二月, gün: 戊辰 tarihi, Academia Sinica'nın Takvim Çeviricisiyle çevirilmiştir". 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  12. ^ Tzu chih t'ung chien, Cilt 193.
  13. ^ 中国人民解放军军事科学院, 中国军事通史, 第十册　第十卷, 唐代军事史（上）, 军事科学出版社, 1998, (Çin Halk Kurtuluş Ordusu Askerî Bilim Akademisi, Çin Askerî Genel Tarihi, 10. Cilt, 1. Bölümü: Tang Dönemi Askerî Tarihi - I, Askerî Bilim Yayınevi), s. 182. books.google 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  14. ^ a b İsenbige Togan, Gülnar Kara, Cahide Baysal, Çin Kaynaklarında Türkler Eski T'ang Tarihi (Chiu T'ang-shu) 194a: 'Türkler Bölümü' (Açıklamalı Metin Neşri), TTK, Ankara, 2006[ölü/kırık bağlantı] ISBN 9751618967
  15. ^ "Tang kitaplarında yer alan Yıl: 貞觀十三年, ay: 四月, gün: 戊寅 tarihi, Academia Sinica'nın Takvim Çeviricisiyle çevirilmiştir". 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  16. ^ Bugünkü Şenşi Eyaleti Linyou İlinde bulunan T'ien-t'ai Dağı (天台山, tiāntái shān)nda Sui imparatoru Wendi tarafından 593 - 595 yılları arasında Jenshou Sarayı (仁壽宮 / 仁寿宫, rénshòu gōng) adıyla inşa edilmiş ve daha sonra 631 yılında Tai Tsung tarafından tadilat edilip Chiu-ch'eng Sarayı olarak adlandırılmıştır. 632 baharında Tai Tsung'un dönemin önde gelen hat sanatçısı Ouyang Hsun (歐陽詢 / 欧阳询, ōuyáng xún)'a yazdırdığı Chiu-ch'eng kung Li-ch'üan-ming (九成宮醴泉銘 / 九成宫醴泉铭, jiǔchéng gōng lǐquánmíng) adlı eseri ile bilinir. Tai Tsung Mart - Ekim 632, Mayıs - Ekim 633, Mart - Ekim 634 tarihleri arasına bu sarayda kalmış ancak 635 - 638 yılları arasında babası ve eşinin ölümleri münasebetiyle hiç kalmamıştır. Daha sonra Nisan - Ekim 639 tarihleri arasında kaldıysa da ondan sonra hayat boyunca hiç kalmamıştır. Tai Tsung'un dokuzuncu çocuğu olan Chin Kralı Li Chih, Kao Tsung olarak tahta geçtikten sonra 651 yılında Wan-nien Sarayı (萬年宮 / 万年宫, wànnián gōng) olarak adlandırıldı ve sarayın güzelliğini öven kitabeyi bizzat yazıp diktirdi. Ancak iki hafta sonra sel basıp kendisi zar zor kurtardıysa da 3000 kişi hayatını kaybetti. Ondan sonra Kao Tsung bu saraydan uzaklaştı ve 667 yılında tekrar Chiu-ch'eng Sarayı olarak adlandırıp birkaç kez ziyaret etti.
  17. ^ Yuan Jiang tarafından çizilmiş Chiu-ch'eng kung (The Palace of Nine Perfections) 18 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Metropolitan Museum of Art.
  18. ^ "Tang kitaplarında yer alan Yıl: 貞觀十三年, ay: 四月, gün: 甲申 tarihi, Academia Sinica'nın Takvim Çeviricisiyle çevirilmiştir". 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  19. ^ Глава XVII. ТАБГАЧСКИЙ ХАН 27 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  20. ^ Cultural-china 10 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  21. ^ a b c Taşağıl, Ahmet (2018). Bozkırın Kağanlıkları: Hunlar, Tabgaçlar, Göktürkler, Uygurlar. İstanbul: Kronik Kitap. s. 149. ISBN 9789752430754. 
  22. ^ Tzu chih t'ung chien 'a göre "Lingpiao" (嶺表)'ya, Eski Tang Kitabı ve Yeni Tang Kitabı 'na göre ise "Lingwai" (嶺外)'ya, Çin Kaynaklarında Türkler Eski T'ang Tarihi (Chiu T'ang-shu) 194a: 'Türkler Bölümü' (Açıklamalı Metin Neşri) 'ne göre "Tepelerin Ardı"
  23. ^ 中国人民解放军军事科学院, 中国军事通史, 第十册　第十卷, 唐代军事史（上）, 军事科学出版社, 1998, (Çin Halk Kurtuluş Ordusu Askerî Bilim Akademisi, Çin Askerî Genel Tarihi, 10. Cilt, 1. Bölümü: Tang Dönemi Askerî Tarihi - I, Askerî Bilim Yayınevi), s.184. books.google 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  24. ^ "Tang kitaplarında yer alan Yıl: 貞觀十三年, ay: 七月, gün: 庚戌 tarihi, Academia Sinica'nın Takvim Çeviricisiyle çevirilmiştir". 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  25. ^ a b "Erkin Ekrem, "Gök Türk Hsieh-li Kağan'ın (618-630) Oğlu A-shih-na Po lou Men'in Mezar Kitabesi Üzerine", Modern Türklük Araştırmaları Dergisi Cilt 4, Sayı 4, Aralık 2007" (PDF). 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010. 
  26. ^ Nihâl Atsız, "İçimizdeki Şeytanlar" (19 Temmuz 1940), Atsız Cilt 11: İçimizdeki Şeytan, En Sinsi Tehlike, Hesap Böyle Verilir, İkinci Baskı, İrfan Yayımcılık, 1997, ISBN 975-371-064-X, s. 16.
  27. ^ Göktürk Ömer Çakır, ""Kür Şad"ın Gerçekliği Hakkında", Orkun dergisi, Sayı: 147, Mayıs 2010.[ölü/kırık bağlantı]
  28. ^ "Göktürk Ömer Cakır'ın Not Defteri". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010. 
  29. ^ Sabahattin Ali, Bütün eserleri: Cilt 7: Son Hikâyeler-Esirler, Varlık Yayınevi, 1966.
  30. ^ Hüseyin Nihâl Atsız, "Cihan Tarihinin En Büyük Kahramanı: Kür Şad", Kopuz, Sayı: 3, 1939.
  31. ^ Bozkurtların Ölümü Birinci Bölümü II Bağtur Şad 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  32. ^ "Nihâl Atsız, Bozkurtlar, Ötüken, 1974, Baskı: 10, s. 31". 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010. 
  33. ^ "Nihâl Atsız, Bozkurtların destanı, Ötüken, 1976, Baskı: 2, s. 86". 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010. 
  34. ^ Hüseyin Nihâl Atsız, "En Büyük Türk Kahramanı Kür Şad", Kür Şad, Sayı: 1, 3 Nisan 1947, s. 3.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Chieh-she-shuai&oldid=31478786" sayfasından alınmıştır