French
DeutschAdelaide - Vikipedi
| Adelaide | |
|---|---|
 | |
  Adelaide Adelaide'in Avustralya'daki konumu | |
| Ülke |  Avustralya |
| Eyalet | Güney Avustralya |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 3259,8 km² |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 1,376,601 |
| • Yoğunluk | 422/km² |
| Zaman dilimi | UTC+09.30 (ACST) |
| • Yaz (YSU) | UTC+10.30 (ACDT) |
Resmî site cityofadelaide.com.au | |
Adelaide, Avustralya'nın Güney Avustralya eyaletinin başkenti ve yaklaşık 1.28 milyon nüfusuyla ülkenin en kalabalık beşinci şehri.
Adelaide, 2002 ve 2004 yıllarında The Economist dergisi tarafından düzenlenen Dünyanın En Yaşanılabilir Şehirleri anketinde kültürel nitelik, iklim, yaşama ücreti, ve sağlık, suç oranı gibi sosyal koşullar bakımından birincilik derecesini paylaşmıştır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
1836'da Britanyalılar tarafından ilk Avrupa yerleşimi olarak kurulmadan önce bölgede Avustralya Aborjinleri yaşıyordu. Sömürge döneminde ilk harita çıkarma çalışmalarını başlatan General William Light tarafından yerleşim alanı olarak seçildi. Adını Britanya kralı IV. William'ın karısı Kraliçe Adelaide’dan alan kent, 1840'ta Avustralya'nın ilk belediyesi olarak tüzel kimlik kazanmış, 1919'da büyük kent belediyesi statüsüne yükselmiştir.
Çevresindeki ovaların verimliliği, doğu ve güneydoğuya doğru yayılan Murray Düzlüklerine kolayca ulaşılabilmesi ve yakınındaki tepelerde maden yataklarının bulunması kentin büyümesine katkıda bulundu. Tarım ürünlerine yönelik ilk merkezlerden biri olan Adelaide'da buğday, yün, meyve ve şarap pazarlanırdı. Merkezi konumu ve kullanıma hazır hammadde kaynakları sayesinde sanayileşen kentte otomobil yedek parçaları, makineler, tekstil ve kimyasal maddeler üreten fabrikalar kuruldu.
Kentin güneyinde, Noarlunga limanı yakınlarında bulunan Hallet Koyundaki petrol arıtma tesisinin yapımı 1962'de tamamlandı ve bir süre sonra ikinci bir tesis daha hizmete girdi.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Lofty Sıradağlarının eteğinde St. Vincent Körfezinin doğu kıyısından 14 km içeride kurulmuştur. Torrens Nehri boyunca hafifçe yükselen bir arazide kuruludur. Bu nehir, kentin, iş yerlerinin toplandığı güney bölgesi ile, yerleşim merkezi durumundaki kuzey kesimini birbirinden ayırır. Kent merkezi ile banliyöler arasında geniş park alanları vardır.
Şubat ayı sıcaklık ortalaması 23 °C olan sıcak yazları ve temmuz ayı sıcaklık ortalaması 12 °C olan serin kışlarıyla yazı sıcak kontinental iklime sahiptir.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
 Adelaide iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 29,6 | 29,5 | 26,6 | 22,8 | 19,0 | 16,1 | 15,4 | 16,6 | 19,1 | 22,2 | 25,3 | 27,3 | 22,5 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 17,3 | 17,3 | 15,4 | 12,5 | 10,3 | 8,1 | 7,6 | 8,2 | 9,7 | 11,6 | 14,1 | 15,7 | 12,3 |
| Ortalama yağış (mm) | 20,1 | 16,1 | 25,9 | 38,2 | 61,5 | 78,1 | 76,6 | 67,7 | 58,5 | 40,9 | 29,6 | 28,4 | 541,6 |
| Kaynak: Avusturalya Meteoroloji Bürosu[1] | |||||||||||||
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Adelaide, Avustralya'nın en büyük üç şirketine ev sahipliği yapmaktadır: Telstra, BHP Billiton ve National Australia Bank. Avustralya Ticaret Konseyi, Avustralya Sendika Konseyi ve Avustralya Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören şirketlerin çoğunluğu Adelaide'de bulunmaktadır.
Adelaide, Güney Avustralya'nın kuzeydoğusundaki Cooper Havzasında bulunan Gidgealpa doğal gaz yataklarına bir boru hattıyla bağlanmış durumdadır. Murray Nehrinin ağız bölgesinde herhangi bir liman bulunmadığından, nehrin aşağı kesimindeki vadide yetiştirilen ürünlerin çoğu kara, deniz, hava ve demiryolu taşımacılığının yoğunlaştığı Adelaide'de toplanır. Kentin kendi liman tesisleri ise 11 km kuzeybatıdaki Port Adelaide'dadır.
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Adelaide'ın belli başlı yapıları arasında üniversite (1874), parlamento ve hükûmet binaları, Doğa Tarihi Müzesi, St. Peter (Anglikan), St. Francis Xavier (Katolik) katedralleri sayılabilir.
İki yılda bir düzenlenen Adelaide sanat şenliklerinden ilki 1960'ta yapılmış ve Avustralya'nın ilk uluslararası şenliği olmuştur.
Spor[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca Adelaide United FC adında Avustralya Hyundai A-Ligi'nde oynayan bir futbol kulübü vardır.
Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Climate statistics for ADELAIDE (KENT TOWN)". Climate statistics for Australian locations. Avusturalya Meteoroloji Bürosu. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Adelaide ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- City of Adelaide 7 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Adelaide City Council 8 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Vikigezgin'de Adelaide ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
