1984 - Vikipedi

1984 (MCMLXXXIV) pazar günü başlayan yıl. 20. yüzyılın ve 2. milenyumun 84. yılı.

Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1 Ocak
  • Brunei bağımsızlığını kazandı.
  • AT&T 22 bağımsız birime ayrıldı.
  • Nijerya'da General Muhammadu Buhari kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdi.
• 5 Ocak - Richard Stallman GNU'yu geliştirmeye başladı.
• 7 Ocak - Brunei Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN)'ın altıncı üyesi oldu.
• 10 Ocak - Amerika Birleşik Devletleri ve Vatikan tam diplomatik ilişki kurdular.
• 23 Ocak - Pepsi reklamı çekimi sırasında meydana gelen kazada Michael Jackson'ın kafa derisinde ciddi yanıklar oluştu.
• 24 Ocak - İlk Apple Macintosh satışa sunuldu.

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Şubat - Challenger Uzay Mekiği onuncu uzay mekiği görevi gereği fırlatıldı.
• 7 Şubat - Uzayadamları Bruce McCandless II ve Robert L. Stewart hiçbir yere bağlı olmaksızın ilk uzay yürüyüşünü gerçekleştirdi.
• 9 Şubat - Sovyet önderi Yuri Andropov öldü.
• 13 Şubat - Konstantin Çernenko Sovyet Komünist Partisi'nin genel sekreteri oldu.
• 18 Şubat - Vatikan ve İtalyan hükûmetleri Roma Katolik Kilisesi'ni resmi din olarak kabul eden bir anlaşma imzaladı.
• 26 Şubat - Amerikan askerleri Beyrut'tan çekildi.
• 29 Şubat - Kanada Başbakanı Pierre Trudeau görevinden emekli olduğunu açıkladı.

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

• 5 Mart
  • İran, Irak'ı kimyasal silah kullanmakla suçladı.
  • Hindistan Başbakanı Indira Gandhi Sihlerin kutsal mekanı Altın Tapınak'a bir saldırı emri verdi.
• 6 Mart - İngiliz kömür sanayinde 12 ay süren iş bırakma eylemi başladı.
• 14 Mart - Sinn Fein'ın önderi Gerry Adams ve üç arkadaşı Ulster Gönüllü Kuvvetleri UVF tarafından yapılan silahlı saldırıda ciddi şekilde yaralandı.
• 16 Mart - Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilâtı (CIA)'nın Beyrut birim müdürü William Buckley, müslüman kökten dinciler tarafından kaçırıldı ve daha sonra rehin olarak öldü.
• 25 Mart
  • Air Holland, pilotlarının marihuana kullandığı yönünde kanıtlanamamış iddialar nedeniyle iflasını istedi.
  • 1984 Türkiye yerel seçimleri yapıldı. ANAP 43.24, SODEP 24.86, DYP 11.8, DİĞ. 20.1 oranında oy aldılar.
• 28 Mart - Türkiye'nin Tahran Büyükelçiliğinde, ASALA teröristlerince saldırı düzenlendi. Askeri Ateşe Yardımcısı İsmail Pamukçu ağır yaralanırken, Başkatip Servet Öktem ise hafif yaralı olarak kurtuldu. İran Polisi 7 ASALA teröristini yakaladı.

Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Nisan - Ronald Reagan kimyasal silahlarda uluslararası bir yasaklamaya gidilmesi için çağrıda bulundu.
• 12 Nisan - Filistinli saldırganlar İsrail otobüsünü rehin aldı. İsrail özel kuvvetleri 2 saldırgan ve 1 rehinenin öldüğü bir operasyon düzenledi ve rehineleri kurtardı. Diğer iki saldırgan yakalandı ve sorgu sırasında öldü. Bu olay büyük eleştirilere ve gösterilere yol açtı.
• 19 Nisan - "Advance Australia Fair" Avustralya'nın ulusal marşı; altın sarısı ve yeşil de ulusal renkler olarak kabul edildi.

Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2 Mayıs - Liverpool Bahçe Şenliği, Liverpool'da başladı.
• 8 Mayıs
  • Türkiye, Avrupa Konseyi'ne kabul edildi.
  • Sovyetler Birliği, Los Angeles'ta yapılacak 1984 Yaz Olimpiyatları'nı boykot edeceğini açıkladı.
• 11 Mayıs - Dünya'nın Mars'ın bir kısmını karanlıkta bırakan Güneş ile Mars arasındaki geçişi gerçekleşti.
• 14 Mayıs - Avustralya'da 1 dolarlık madeni para tedavüle girdi.

Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]

• 5 Haziran - Hindistan Hükûmeti, Amritsar'daki Altın Tapınak'a planlanan Mavi Yıldız Saldırı Görevi'ni başlattı.
• 6 Haziran - Hindistan kuvvetleri Amritsar'daki Sihlerin en kutsal mekânı olan Altın Tapınak'a saldırdı. Yaklaşık 1000 kişi öldü.
• 30 Haziran - John Turner, Kanada'nın 17. başbakanı oldu.

Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]

• 23 Temmuz - Vanessa Williams, Penthouse'da çıplak fotoğrafları yayınlandıktan sonra Amerika Güzeli tâcını bıraktı. Tâcını bırakan ilk Amerika Güzeli oldu.
• 25 Temmuz - Salyut 7'nin Kozmonotlarından Svetlana Savitskaya uzay yürüyüşü yapan ilk kadın oldu.
• 28 Temmuz - 1984 Yaz Olimpiyatları, Amerika Birleşik Devletleri'nin Los Angeles kentinde başladı.Oyunlar Doğu Bloku ülkeleri tarafından boykot edildi.

Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Ağustos - Afrika cumhuriyetlerinden Yukarı Volta adını Burkina Faso olarak değiştirdi.
• 11 Ağustos
  • Lucas di Grassi, Brezilyalı otomobil yarışçısı
  • Nicolás Larcamón, Arjantinli futbolcu ve teknik direktör
• 21 Ağustos - Yaklaşık yarım milyon insan Manila'da Ferdinand Marcos'un yönetimine karşı gösteri düzenledi.

Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Eylül - Heavy Metal grubu Iron Maiden beşinci albümü Powerslave'i yayınladı.
• 5 Eylül
  • STS-41-D: Discovery Uzay Mekiği inişini gerçekleştirdi
  • Batı Avustralya, ölüm cezasını kaldıran son Avustralya eyaleti oldu.
• 17 Eylül - Brian Mulroney Kanada'nın on sekizinci başbakanı oldu.
• 26 Eylül - Birleşik Krallık ve Çin, Hong Kong'un 1997 yılında Çin'e katılmasını öngören bir anlaşma imzaladı.

Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]

• 5 Ekim - Marc Garneau, Challenger Uzay Mekiği'ne katılarak uzaya giden ilk Kanadalı oldu.
• 11 Ekim - Challenger Uzay Mekiği mürettebatından, astronot Kathryn D. Sullivan uzay yürüyüşü yapan ilk Amerikalı kadın oldu.
• 12 Ekim - IRA, Brighton'da Birleşik Krallık bakanlar kurulunu hedef alan bombalı bir saldırı gerçekleştirdi.
• 31 Ekim - Hindistan Başbakanı Indira Gandhi iki Sih güvenlik görevlisi tarafından suikast düzenlenerek öldürüldü. Kısa süre içinde Yeni Delhi'de isyanlar çıktı ve yaklaşık 2700 Sih öldürüldü.

Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2 Kasım - Velma Barfield, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1962 yılından beri idâm edilen ilk kadın oldu.
• 6 Kasım - Ronald Reagan, Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde Walter F. Mondale'e büyük bir üstünlük sağlayarak başkan seçildi.
• 14 Kasım-Metallica 2. albümü olan Ride The Lightning albümünü yayınladı
• 19 Kasım - Meksiko'daki PEMEX petrol depolama tesisinde bir dizi patlamanın ardından çıkan yangında yaklaşık 500 insan öldü.
• 25 Kasım - Birleşik Krallık ve İrlanda'nın önde gelen 36 hafif müzik şarkıcısı bir araya gelerek "Band Aid" adlı topluluğu kurdu ve Etiyopya'da baş gösteren kıtlık için para toplamak amacıyla "Do They Know It's Christmas" adlı şarkıya albüm yaptılar.
• 30 Kasım - Tamil Kaplanları, Sinhalaları Sri Lanka'nın kuzey ve doğusundan atmak için etnik temizlik başlattı ve 127 kişi öldürüldü.

Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Aralık - British Telecom özelleştirildi.
• 19 Kasım - Çin ve Birleşik Krallık, Hong Kong'un geleceği hakkında bir katılım anlaşması imzaladılar.
• 22 Aralık - New York metrosu silahlı saldırısı gerçekleşti.
• 31 Aralık - Rajiv Gandhi, Hindistan başbakanı oldu.

Ay veya günü bilinmeyenler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Etiyopya'da kıtlık baş gösterdi.
• Aralık 1984'te Kenya ve Somali arasında Kahire'de bir barış antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayla Somali eski sınırlarını resmen kabul etti ve bu antlaşmadan sonra iki ülke ilişkileri gelişmeye başladı.
• Ferrari, Ferrari Testarossa modelini otomotiv dünyasına sundu.
• Oppositions dergisi yayın hayatına son verdi.

Doğumlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Ocak - İbrahim Akın, Türk futbolcu
• 8 Ocak - Emre Güngör, Türk futbolcu
• 15 Ocak - Keiran Lee, İngiliz porno aktörü
• 17 Ocak - Filip Hološko, Slovak futbolcu
• 21 Ocak
  • Can Arat, Türk futbolcu
  • Romi Aboulafia, İsrailli oyuncu, senarist ve film yapımcısı

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

• 6 Şubat - Julie Taton, Belçikalı model
• 13 Şubat
  • Apoño, İspanyol futbolcu
  • Nico Pulzetti, İtalyan futbolcu
• 22 Şubat - Serhat Çelikel, Türk şair ve öykü yazarı
• 26 Şubat
  • Emmanuel Adebayor, Togolu futbolcu
  • Beren Saat, Türk oyuncu
• 28 Şubat - Laura Asadauskaitė, Litvan modern pentatlet

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

• 20 Mart - Fernando Torres, İspanyol Futbolcu
• 24 Mart - Kübra Par, Türk haber sunucu ve köşe yazarı
• 26 Mart - Park Bom, Güney Koreli şarkıcı, aktris ve dansçı
• 27 Mart - Ross Ulbricht, Silk Road'un kurucusu Amerikalı

Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2 Nisan - Engin Atsür, Türk basketbolcu
• 8 Nisan - Nemanja Tubić, Sırp futbolcu
• 16 Nisan - Mourad Meghni, Cezayirli futbolcu
• 17 Nisan - Fran Crippen, Amerikalı uzun mesafe yüzücüsü (ö. 2010)
• 18 Nisan
  • B-boy Lilou, Fransız dansçı
  • America Ferrera, Amerikalı oyuncu
• 19 Nisan - Kelen Coleman, Amerikalı oyuncu
• 27 Nisan - Patrick Stump, Amerikan Fall Out Boy Grubunun solisti
• 29 Nisan-Melike İpek Yalova,Türk Oyuncu
• 30 Nisan - Txemi Urtasun, İspanyol basketbolcu

Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]

• 7 Mayıs - Tolga Şirin, Türk avukat ve akademisyen
• 10 Mayıs - Aslı Enver, Türk dizi oyuncusu
• 12 Mayıs - Ceyda Sinan, Türk kadın basketbolcu
• 17 Mayıs - Marcin Komorowski, Polonyalı futbolcu
• 18 Mayıs
  • Eren Bakıcı, Türk şarkıcı ve dansçı (Grup Hepsi üyesi)
  • Hervé Batoménila, Fransız futbolcu

Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]

• 9 Haziran - Wesley Sneijder, Hollandalı futbolcu
• 19 Haziran
  • Paul Dano, Amerikan oyuncu
  • Birce Akalay, Türk dizi oyuncusu
• 25 Haziran
  • Cassie Young, Amerikalı pornografik film oyuncusu ve çıplak model
  • Jázmin Dammak, Macar model
• 29 Haziran - Nikola Grubješić, Sırp futbolcu

Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]

• 7 Temmuz - Stephanie Stumph, Alman aktris
• 14 Temmuz
  • İsmail Şenol, Televizyon sunucusu ve spor gazeteci
  • Samir Handanović, Sloven futbolcu
  • Mounir El Hamdaoui, Faslı milli futbolcu
  • Nilmar, Brezilyalı futbolcu
• 20 Temmuz - Daniel Monllor, Arjantinli futbolcu
• 23 Temmuz - Andreea Bălan, Rumen şarkıcı
• 29 Temmuz - Sabri Sarıoğlu, Türk futbolcu

Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Ağustos
  • Evan Williams Kanadalı oyuncu ve müzisyen
  • Alexis Ruano Delgado ya da kısaca Alexis, stoper mevkiinde forma giyen İspanyol futbolcu
  • Lucie Váchová, Çek model
• 12 Ağustos
  • Filipe Gonçalves, Portekizli futbolcu
  • Sherone Simpson, Jamaikalı atlet
• 17 Ağustos - Oksana Domnina, Rus buz patenci
• 22 Ağustos - Jonathan Barry Gooch, sahne adı Feed Me olan prodüktör ve DJ
• 24 Ağustos - Vitali Rahimov, Azeri güreşçi
• 26 Ağustos - Ignacio Bergner, Arjantinli çim hokeyi oyuncusu
• 28 Ağustos - Asena Tuğal, Miss Turkey 2006 4. güzeli ve Türk oyuncu

Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Eylül - David Fiegen, Lüksemburglu orta mesafe koşucusu
• 7 Eylül
  • João Miranda de Souza Filho, Brezilyalı futbolcu
  • Vera Zvonareva, Rus tenisçi
• 8 Eylül
  • Vitali Petrov, Rus yarış pilotu
  • Noriyuki Sakemoto, Japon futbolcu
• 9 Eylül
  • Brad Guzan, Amerikalı futbolcu
  • Mihalis Sifakis, Yunan eski millî futbolcu
• 12 Eylül - Sevtap Özaltun, Türk oyuncu
• 26 Eylül - Müjde Uzman, Türk profesyonel oyuncu ve model
• 27 Eylül - Avril Lavigne, Kanadalı şarkıcı
• 28 Eylül - Alex Bruce, Kuzey İrlandalı futbolcu

Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]

• 3 Ekim
  • Ashlee Simpson, Amerikan şarkıcı
  • Fernando de Abreu Ferreira, São Paulo'lu futbolcu
• 6 Ekim - Pelin Karahan, Türk oyuncu
• 13 Ekim - Leonel Núñez, Arjantin'li futbolcu
• 15 Ekim - Cristian Oros, Rumen futbolcu
• 22 Ekim - Anca Pop, Rumen-Kanadalı şarkıcı (ö. 2018)
• 24 Ekim - Antonio Ferreira, Brezilyalı futbolcu
• 25 Ekim - Katy Perry, Amerikan şarkıcı ve söz yazarı
• 28 Ekim - Obafemi Martins, Nijeryalı futbolcu
• 31 Ekim - Hanna Hilton, Amerikan porno yıldızı

Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]

• 2 Kasım - Berrak Tüzünataç, Türk oyuncu
• 6 Kasım - Annie Cruz, Filipinli porno yıldızı
• 14 Kasım- Mariya Şerifoviç, Sırp şarkıcı
• 22 Kasım - Scarlett Johansson, Amerikan aktris
• 29 Kasım - Saliha Sera Kadıgil Sütlü, TBMM 27. dönem İstanbul milletvekili

Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]

• 12 Aralık - Daniel Agger, Danimarkalı futbolcu
• 15 Aralık
  • Lukáš Bajer, Çek futbolcu
  • Véronique Mang, Fransız atlet
• 22 Aralık - Basshunter, İsveçli şarkıcı, yapımcısı ve DJ
• 24 Aralık - Burak Özçivit, Türk oyuncu
• 30 Aralık - LeBron James, Amerikan basketbolcu

Ay veya günü bilinmeyenler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

• 14 Ocak - Fazıl Küçük, Kıbrıs Türk Toplumu'nun önderlerinden (d. 1906)

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

• 25 Şubat - Hasan Hüseyin Korkmazgil, Türk şair (d. 1927)

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

• 4 Mart - Ernest Buckler, Kanadalı roman ve öykü yazarı (d. 1908)
• 30 Mart - Karl Rahner, 20. yüzyıldaki en etkili Roma Katolik teologlarından (d. 1904)

Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

• 14 Nisan - Marianne Aminoff, İsveçli aktris (d. 1916)
• 22 Nisan - Ansel Adams, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1902)
• 24 Nisan - Ekrem Hakkı Ayverdi, Türk yazar, mühendis
• 26 Nisan
  • Helge Løvland, Norveçli dekatloncu (d. 1890)
  • Count Basie, Amerikalı caz piyanisti ve orkestra şefi

Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]

Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]

• 9 Eylül - Yılmaz Güney (d. 1937)

Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]

• 8 Ekim - Paul Baumgarten, Alman mimar (d. 1900)
• 11 Ekim - Catharine Cox Miles, zeka ve deha üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Amerikalı psikolog (d. 1890)
• 25 Ekim - Hıdır Aslan, Zaza kökenli Türk devrimci Türkiye’de idam edilen son kişi (d. 1958)

Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]

• 24 Aralık - Edoardo Detti, İtalyan bir mimar ve şehir planlamacısı (d. 1913)

Ay veya günü bilinmeyenler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Anatoliy Lavrentyev, 1944-1946 yılları arası Rusya SFSC Dışişleri Halk Komiseri görevi yapan Sovyet diplomat (d. 1904)
• Âşık Ummani, Türk halk ozanı (d. 1933)

1984 Nobel ödülü kazananlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Barış – Desmond Tutu
• Edebiyat – Jaroslav Seifert
• Ekonomi –
• Fizik – Carlo Rubbia
• Kimya – Robert Bruce Merrifield
• Tıp – Georges J. F. Köhler