1. Korintliler - Vikipedi

Yeni Ahit
İnciller
Matta - Markos - Luka - Yuhanna
İlk Hristiyanların tarihi
Elçilerin İşleri
Pavlus'un mektupları
Romalılar · 1. Korintliler 2. Korintliler · Galatyalılar Efesliler · Filipililer Koloseliler · 1. Selanikliler 2. Selanikliler · 1. Timoteos 2. Timoteos · Titus Filimon · İbraniler
Genel (katolik) mektuplar
Yakup · 1. Petrus 2. Petrus · 1. Yuhanna 2. Yuhanna · 3. Yuhanna Yahuda
Kıyamet
Vahiy Bu kutu: görüntüle tartış değiştir

Korintlilere 1. Mektup (Grekçe: Α΄ Επιστολή προς Κορινθίους) ya da Pavlus'un Korintoslulara 1. Mektubu Yunanca Kutsal Yazıların (Yeni Ahit) bir kitabıdır. Sadece 1. Korintoslular (1. Korintliler) olarak da adlandırılmaktadır. Bu mektup elçi Pavlus'un değişik cemaatlere ya da kişilere yazdığı 14 mektubun biridir. Pavlus bu mektubu Korintos (Korint) şehrinde oturan Hristiyanlara yazdı. Pavlus, büyük ihtimalle mektubun başlangıcında değinilen Sostenis'e mektubu dikte etti (1:1; 16:21).

Korintos'taki cemaat[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanistan'nın kuzeydeki anakarasının ile güneydeki Peloponnesos yarımadası arasındaki en dar noktasında yaklaşık 6 kilometre eninde olan kara şeridi Korinthos Kıstağı olarak adlandırılır. Bu kara şeridinde Korintos (Korinthos) kenti bu bulunuyordu. Bu kent, elçi Pavlus’un vaizlik turlarının önemli bir durağı olmakla birlikte eski dünyada zenginliği, lüks yaşamı ve ahlaksızlığıyla anılırdı. Bu şehir aynı zamanda Yunan kültüründe önemli bir eğitim merkeziydi. Söylendiğine göre, “Kentin zenginliği, halkın ahlaksızlığı ve savurganlığı kadar ünlüydü.”^[1]

Korintos’taki limanlar, ticari olmanın yanı sıra kentteki insanları derinden etkileyen akımlara açılan kapılardı. Elçi Pavlus’un günlerinde kent nüfusunun yaklaşık 400.000 olduğu tahmin ediliyor; ondan daha kalabalık kentler sadece Roma, İskenderiye ve Antakya’ydı. Korintos’ta Yunanlar, Romalılar, Suriyeliler, Mısırlılar ve Yahudiler yaşıyordu. Limanlardan sürekli sanatçılar, atletizm oyunlarına gelenler, filozoflar, girişimciler ve başka yolcular geçiyordu. Bunun sonucu olarak Korintos farklı dinlere hoşgörülüydü ve anlaşılan bu, Pavlus’un oradaki duyuru faaliyetini de kolaylaştırdı. Elçi Pavlus M.S. yaklaşık 50’de, Roma dünyasının bu refah içinde ama ahlaken yozlaşmış metropolüne geldi. Şehirde geçirdiği 18 ay içinde orada bir Hristiyan cemaati kuruldu (Elçilerin İşleri 18:1-11).

Yazar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kutsal Kitap'ın tanıklığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Elçi Pavlus kendisini şu sözlerle mektubun yazarı olarak tanıtır: „Tanrı’nın isteğiyle İsa Mesih’in elçisi olmak üzere çağrılan Pavlus’tan ve Sostenis kardeşimizden, Tanrı’nın Korintos’taki cemaatine …“ (1. Korintoslular 1:1, 2)

Pavlus, Benyamin kabilesinden olan bir Yahudi olarak Tarsus şehrinde doğdu (Filipililer 3:5; Elçilerin İşleri 21:39; 22:3). Anababası Yahudiliğin bir mezhebi olan Ferisilere ait idiler (Elçilerin İşleri 23:6; Filipililer 3:5). Doğumundan beri Roma'nın vatandaşlığına sahipti (Elçilerin İşleri 22:28). Çadırcı olarak geçimini sağladı (Elçilerin İşleri 18:3). Yeruşalim'de tahsili bir Ferisi olan Gamaliel tarafından öğretildi (Elçilerin İşleri 22:3). En az iki dil -İbranice ve Yunanca- konuşabildi (Elçilerin İşleri 21:37-40).

Pavlus, oradaki Hristiyanları tutuklu olarak Yeruşalim’e getirebilmek için Şam'a giderken olağanüstü bir görünüşte gökteki İsa'dan elçisi olarak seçildi (Elçilerin İşleri 9:1-16; Efesoslular 1:1). Çocukluğundan beri o iki isme sahipti: İbranice ismi Saul ve Romalı ismi Pavlus. Özellikle Yahudi olmayan insanlara iyi haberi duyurmak için görevlendirildiğinden dolayı Romalı ismini kullandı (Elçilerin İşleri 9:15; Galatyalılar 2:7, 8).

Tarihin tanıklığı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk Hristiyanlar bu mektupları Pavlus’a atfetmiş, kanonik, yani Kutsal Metinler dizisine ait kabul etmiş ve ellerindeki diğer kutsal yazılara dahil etmiştir. Hatta Clemens’in Birinci Mektubu diye adlandırılan ve M.S. 95’te Roma’dan Korintos’a gönderilen bir mektupta Birinci Korintoslulara değinildiği ve en az altı kez oradan alıntı yapıldığı söylenmektedir.^[2] Yazar Birinci Korintoslular’a açıkça değinerek, kendi mektubunu alan kişileri “aziz elçi Pavlus’un mektubunu dikkate almaya” teşvik etmektedir. İustinos, Athenagoras, İrenaeus ve Tertullianus da Birinci Korintoslular’dan alıntı yapmıştır. Ayrıca Birinci ve İkinci Korintoslular da dahil Pavlus’un tüm mektuplarının “birinci yüzyılın son on yılında bir araya getirilip çoğaltıldığına dair” güçlü kanıtlar var.^[3]

Tarih ve Yer[değiştir | kaynağı değiştir]

Pavlus Birinci Korintoslular mektubunu Efesos’tan yazdı. İki neden bunu göstermektedir:

1. Mektubun sonuna Akuila ile Priska’nın (Priskilla) selamını da eklemiş olmasıdır (16:19). Elçilerin İşleri 18:18, 19 bu çiftin Korintos’tan Efesos’a gittiğini gösterir. Akuila ile Priskilla oraya yerleştiğine ve Pavlus Birinci Korintoslular’ın sonunda onların selamına da yer verdiğine göre, elçi mektubu yazdığı sırada Efesos’ta olmalıdır.

2. Pavlus’un 1. Korintoslular 16:8’de geçen şu sözleridir: “Pentekost Bayramına dek Efesos’tayım.” Sonuç olarak, Pavlus Birinci Korintoslular’ı Efesos’ta, anlaşılan orada geçirdiği sürenin (3 yıl) sonlarına doğru yazdı. Pavlus M.S. yaklaşık 50’de, ikinci vaizlik turu sırasında ilk defa Korintos'a geldi ve 18 ay içinde orada bir Hristiyan cemaati kurdu (Elçilerin İşleri 18:1-11). Sonra cemaatle ilgili bazı üzücü haberler kulağına gelmişti (1:11; 5:1; 7:1; 11:18). Bunun için üçüncü turunda (yaklaşık M.S. 55'te) tekrar Efesos'a geldiği zaman Korintoslulara birinci mektubunu yazdı.

Kanon Dizileri ve El Yazmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kartaca Konsili’nden önce (M.S. 397) hazırlanmış dördüncü yüzyıla ait listelerden birçoğu Yunanca Kutsal Metinlerin günümüzde kabul edilen dizisiyle tamamen uyuşur.

El yazmalarına gelince yazarlar ilk önce papirüs kullandılar. Papirüs, aynı adı taşıyan bir su bitkisinden yapılır. Yazıcılar yaklaşık M.S. 4. yüzyıldan itibaren el yazmalarında papirüs yerine genellikle dana, kuzu ya da keçi derisinden yapılan ve daha dayanıklı bir malzeme olan vellum (bir parşömen türü) kullanılmaya başladılar. Bu vellumlardan günümüze dek ulaşan bazıları çok önemli Kutsal Kitap el yazmalarını içerir.

Kanon Dizileri[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Korintoslular mektubu Kutsal Kitabın erken kanon dizilerinde geçer:

Papirüs El Yazmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Korintoslular mektubu eski Papirüs El Yazmalarında bulunur.

Papirüs El Yazmaları

	Simge	İsim	Tarih (M.S.)	Dil	Bulundukları Yer	İçerik
1	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{11}}$	Gr. 258A	500-600	Yunanca	St. Petersburg (Rusya)	1. Korintoslular 1:17-22; 2:9-12, 14; 3:1-3, 5-6; 4:3 - 5:5, 7-8; 6:5-9, 11-18; 7:3-6, 10-14
2	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{14}}$	Harris 14	500-600	Yunanca	Sina Yarımadası (Mısır)	1. Korintoslular 1:25-27; 2:6-8; 3:8-10, 20
3	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{15}}$	P. Oxyrhynchus 1008	200-300	Yunanca	Kahire (Mısır)	1. Korintoslular 7:18-32; 7:33 - 8:4
4	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{34}}$	G 39784 Pap	600-700	Yunanca	Viyana (Avusturya)	1. Korintoslular 16:4-7, 10
5	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$	Chester Beatty II	200	Yunanca	Dublin (İrlanda), Ann Arbor (Michigan, ABD)	1. Korintoslular 1:1-2:3; 2:3–3:5; 3:6–16:24 (Pavlus'un 9 mektubu)
6	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{61}}$	P. Colt 5	700	Yunanca	New York (ABD)	1. Korintoslular 1:1, 2, 4-6; 5:1-3, 5, 6, 9-13
7	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{68}}$	Gr. 258B	600	Yunanca	St. Petersburg (Rusya)	1. Korintoslular 4:12-17; 4:19 - 5:3
8	${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{123}}$	P. Oxyrhynchus 4844	300-400	Yunanca	Oxford (İngiltere)	1. Korintoslular 14:31-34; 15:3-6

Vellum ve Deri El Yazmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Korintoslular mektubu de bazı meşhur Vellum ve Deri El yazmalarında bulunur.

Bölümleme[değiştir | kaynağı değiştir]

Kutsal Kitap'ın bölümlere ve ayetlere bölünmesi orijinal yazarlara geri dönmez, fakat yüzyıllar sonra yararlılık nedenleriyle tanıtıldı. Masoretler, İbranice Kutsal Yazıları ayetlere ayırdı. Daha sonra M.S. 13. yüzyılda bölümler eklendi. 1553'te, Robert Estienne'in Fransızca Kutsal Kitap'ı nihayet mevcut bölüm ve ayet bölümüyle birlikte ilk tam Kutsal Kitap olarak basıldı.

• Bölüm 1: Giriş sözleri (1-3); Pavlus Korintosluları düşünerek Tanrı'ya şükrediyor (4-9; birliğin önemini vurguluyor (10-17); Tanrı'nın kudreti ve hikmeti olan Mesih (18-25); Tanrı'yla övünmek (26-31).
• Bölüm 2: Pavlus'un Korintos'ta duyuru işi (1-5); Tanrı'nın hikmetinin üstünlüğü (6-10); ruhtan ya da arzusundan yönlendirilen insan (11-16).
• Bölüm 3: Korintoslular hâlâ günahkâr arzularından yönlendiriliyor (1-4); Tanrı büyütür (5-9); ateşe dayanan malzeme ile bina etmek (10-15); „Tanrı'nın mabedisiniz“ (16, 17); dünyanın aklı Tanrı'nın gözünde akılsızlıktır (18-23).
• Bölüm 4: Kâhyalar sadık olmalı (1-5); Hristiyan hizmetçilerinin alçakgönüllüğü (6-13); Pavlus ruhi bir baba gibi Korintoslulara kaygı çekiyor (14-21).
• Bölüm 5: Ahlaksızlık yapmış olan birine karşı davranış (1-5); „azıcık mayayla tüm hamuru mayalanır“ (6-8); kötü bir insanı çıkarmak (9-13).
• Bölüm 6: Kardeş kardeşi dava ediyor (1-8); Tanrı'nın krallığında mirası olmayanlar (9-11); „Tanrı'yı kendi bedeninizle yüceltin“ (12-20): „Cinsel ahlaksızlıktan kaçın“ (18).
• Bölüm 7: Evli olan ve olmayanlar için öğütler (1-16); biri ne durumda çağırıldıysa yaşamını öyle sürdürsün (17-24); bekârlar ve dullar (25-40).
• Bölüm 8: Putlara kurban edilmiş yiyecekler (1-13): Bizim için bir tek Tanrı var (5, 6).
• Bölüm 9: Pavlus elçi olarak iyi bir örnek bırakıyor (1-27): „iyi haberi bildirmezsem vay halime“ (16), herkese her şey olmak (19-23), hayat koşusunda özdenetim (24-27).
• Bölüm 10: İsrail'in tarihinde uyarıcı örnekler (1-13); putperestlikten uyarı (14-22); özgürlük ve başkalarına riayet (23-33): „Her şey Tanrı'yı yüceltmek için yapın“ (31).
• Bölüm 11: „Beni örnek alın“ (1); yönetim prensibi ve baş örtüsü (2-16); Rabbin Akşam Yemeği (17-34).
• Bölüm 12: Ruhun hediyeleri (1-11); bir beden, çok uzuv (12-31).
• Bölüm 13: Sevginin üstün yolu (1-13).
• Bölüm 14: Peygamberlik etme ve yabancı dil ile konuşmanın hediyeleri (1-25); ibadetlerin düzenli gidişi (26-40).
• Bölüm 15: Mesih'in dirilmesi (1-11); dirilme imanın bir temelidir (12-19); Mesih'in dirilmesi bir garantidir (20-34); maddi beden, ruhi beden (35-49); ölümsüzlük ve çürümezlik (50-57); Tanrı'nın işiyle meşgul olmak (58).
• Bölüm 16: Yeruşalim'deki Hristiyanlar için bağış (1-4); Pavlus'un yolculuk planları (5-9); Timoteos ve Apollos'un ziyaretleri (10-12); selamlar (13-24).

İçerik[değiştir | kaynağı değiştir]

Elçi Pavlus Korintos’taki cemaatin ruhi durumu yüzünden endişelidir. Oradaki Hristiyanlar arasında anlaşmazlıklar olduğunu duymuştur (1:11). Ahlaksızlığa göz yumuluyordur. Ayrıca cemaat de Pavlus’a bazı konular hakkında yazmıştır (7:1).

Aralarındaki gruplaşmalar ve uyuşmazlıklara gelince Pavlus birliğin gereğini belirtiyor (1:10-13). Uyuşmazlıkların bir sebebi bazılarının sahip oldukları eğitim ve bilgelik olabildi. Bunun için Pavlus dünyanın hikmeti Tanrı'nın gözünde akılsızlık olduğunu vurguluyor (1:18-21, 26-31). Ayrıca bazıları Hristiyanlar arasında önderlik eden kişileri takip ettiler. Pavlus onların ancak hizmetçiler olduklarını yazıyor (3:3-9).

Ondan sonra Pavlus Korintos cemaatinde korkunç bir cinsel ahlaksızlık yapıldığına değiniyor. Azıcık mayayla tüm hamur mayalandığından o adamın cemaatten çıkarılması gerektiğini emrediyor (5:1-13). Ayrıca Korintoslular birbirlerini mahkemeye vermektedir. Kardeşler arasındaki davalara bakabilecek biri cemaatte yok mu? diye soruyor (6:1-7).

Dahası ahlaken temiz olmalıdırlar, çünkü cinsel ahlaksızlık, putperestlik ve benzer şeyler yapanların Tanrı’nın Krallığında mirası olmayacaktır. Aralarından bazıları böyleyken yıkanıp temizlenmiştir ve artık kutsal durumdadırlar. Pavlus “Cinsel ahlaksızlıktan kaçın” diye yazıyor (6:9-19).

Sonra Pavlus bekârlık ve evlilikle ilgili öğütler veriyor. Evli kişiler eşleriyle birlikte kalmalıdır. Bir kardeş eşi iman etmiyor olsa bile ondan ayrılmamalıdır (7:1-39). Putlara sunulmuş yiyeceklere gelince put bir hiçtir. Dünyada çok sayıda “tanrı” ve “efendi” vardır, fakat Hristiyanlar için “bir tek Tanrı” ve “bir tek Efendi, İsa Mesih” vardır (8:5, 6). Elçi Pavlus, insanlara hakiki Tanrı ve İsa Mesih hakkındaki iyi haberi iletmek için kendini herkesin kölesi yapmış, ‘mümkün olan her yolla birilerini kurtarabilmek için her tür insanla her şey’ olmuş ve tüm bunları “iyi haber uğruna” yapmıştır (9:19, 22, 23).

İsrailoğullarının zararlı arzulardan etkilenmiş olan davranışları ve yaptıklarının sonuçlarını gözden geçirdikten sonra Pavlus Hristiyanların bundan ders alıp putperestlikten, cinsel ahlaksızlıktan, Tanrı’yı sınamaktan ve söylenmekten kaçınmaları gerektiğini gösteriyor (10:1-11). O “Her şeyi Tanrı’yı yüceltmek için yapın” der (10:31).

Pavlus tekrar cemaatçe bir araya geldiklerinde aralarında bölünmeler olduğunu yazıyor (11:18). Bunun için cemaati insanın bedeniyle karşılaştırıyor ve her biri diğerine muhtaç olduğunu gösteriyor. Korintosluları “bedende ayrılık olmasın” sözleriyle teşvik ediyor (12:12-27). Birliği korumak için sevgi önemli bir rol oynar; çünkü sevgi tahammül eder, iyilikle davranır, kıskanç değildir, kibirlenmez. Sadece hakikatle sevinir. “Sevgi asla son bulmaz” (13:1-8).

Pavlus “Sevgi yolundan ayrılmayın” (14:1) diye tembihte bulunduktan sonra “her şey uygun ve düzenli biçimde olsun” der (14:40).

Mektubunun sonunda Pavlus dirilme ümidinin kesinliğini vurguluyor; çünkü cemaatte bazıları „dirilme yoktur“ diyorlar. Fakat „dirilme yoksa Mesih de dirilmemiştir“ ve „Mesih dirilmemişse, … imanımız da boştur“ diye muhakeme ediyor (15:3-19). Korintos'taki cemaati şöyle teşvik eder: “Uyanık kalın, iman yolunda kararlı olun, her zaman erkekçe davranın, güçlü olun. Her şeyiniz sevgiyle olsun” (16:13, 14). Selamlarla mektubunu bitiriyor.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeni Ahit'in Papirüsler Listesi