Şemse - Vikipedi

Şemse örneği

Şemse (Arapça: ﺷﻤﺴﻪ) Arapça şems: güneş sözcüğünden gelir.[1] İslam sanatında tezhip, ciltçilik ve işlemelerde görülen güneş şeklinde yuvarlak ya da eliptik süsleme motifinin ismidir. Türk süsleme sanatında form olarak çok beğenildiği için Edirnekâri, cilt, tezhip, kat’ı, malakâri, minyatür, deri, maden, çini, porselen, cam, ahşap, halı (özellikle Uşak) sanatlarında ve gömüt taşı işlemeciliğinde sıklıkla kullanılır. Tespihlerde püskül yerine takılan küçük makrame örgüsü kurslara da şemse denir. Şemsenin alt ve üst uçlarında yer alan süslü paftalara salbek denir. Şemseler salbekli ya da salbeksiz olarak iki türlüdür.[1][2][3][4]

Tekniklere göre şemse çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Gömme şemse
  • Soğuk şemse
  • Yazma şemse
  • Mülevven şemse
  • Mülemma şemse
  • Alttan ayırma şemse
  • Üstten ayırma şemse
  • Müşebbek ya da kat’ı şemse
  • Zerduz şemse
  • Yekşah şemse
  • Lake şemse

Süsleme türlerine göre şemse çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Geometrik
  • Rumi
  • Hatayi
  • Bulut
  • Şükûfe
  • Figürlü
  • Lake

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Bozkurt, Nebi. "Şemse". TDV İslam Ansiklopedisi. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  2. ^ "Şemse". Kubbealtı Lugat. 16 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  3. ^ Bakır, Turan. "İznik Çinilerinde Şemse Formu". Dergipark. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  4. ^ Özcan, Yılmaz (1990). Türk Kitap Sanatında Şemse Motifi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları 1124. ISBN 975-17-0584-3.