İzmir Büyükşehir Belediyesi - Vikipedi

İzmir Büyükşehir Belediyesi
İzmir Büyükşehir Belediyesi
	Amblemde kullanılan ve İzmir'in sembolü olan tarihî İzmir Saat Kulesi İzmir'in geçmişini ve aydınlık geleceğini simgelemektedir.
Kuruluş	1867
Tür	Büyükşehir belediyesi
Merkez	Konak, İzmir
Büyükşehir Belediye Başkanı	Cemil Tugay (CHP)
Üyelik	Tarihi Kentler Birliği; Türkiye Belediyeler Birliği
Resmî site	izmir.bel.tr

İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir il sınırlarının belediye işlerini yürüten kamu kurumudur. İzmir Büyükşehir Belediyesi Binası Konak Meydanı'nda bulunmaktadır. Belediye Başkanı Cemil Tugay'dır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı arşivlerinde bulunan belgeye göre İzmir Belediyesi 25 Kasım 1867 tarihinde resmî olarak kurulmuş, 1868 yılından itibaren fiilen çalışmaya başlamıştır. Belediyenin ilk başkanı Yenişehirlizade Ahmet Efendi'dir.^[1]

İzmir Belediyesi'nin kurumsal bir yapıya kavuşması Eşref Paşa döneminde yaşanmıştır. Bu dönemde; denetimler artırılırken sağlık, temizlik, altyapı gibi hizmetlerde gelişmeler kaydedilmiştir. Türk Kurtuluş Savaşı sonrasında 1922 İzmir Yangını'nın yarattığı tahribatın üzerine ekonomik sorunlar, aşırı göç ve altyapı hizmetlerinini yaygınlaştırma sorunlarıyla karşılaşılmıştır. Bu sorunların telafi edilebilmesi amacıyla Kültürpark ve 9 Eylül Panayırları kurulmuş ve şehre ekonomik canlılık getirilmiştir.

İzmir Belediyesi, 1984 yılında çıkarılan 2972 sayılı kanun^[2] ve 195 sayılı kanun hükmünde kararname^[3] sonucu büyükşehir belediyesi olmuştur. Aynı yıl çıkarılan 3030 sayılı kanun ile büyükşehir ve ilçe belediyeleri statüleri netleşti.^[4] Başlangıçta üç ilçe (Bornova, Karşıyaka, Konak) İzmir Büyükşehir Belediyesinin sınırlarına dahil edildi. Zamanla bağlı ilçelerin sayısı on bire ulaştı. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 50 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi.^[5] Bu sınırlar içinde kalan 21 ilçe, büyükşehir ilçe belediyeleri hâline geldi.^[5]^[6] 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.^[7]

Bağlı ilçeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Mart 2008 tarihinde kabul edilen 5747 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Bayraklı ve Karabağlar ilçeleri kurulup İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlanmıştır. Ayrıca 6 Aralık 2012 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'a göre ilin bütün sınırları İzmir Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dahil edilmiştir.

Büyükşehir ilçeleri

Organizasyon yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Büyükşehir Belediye Başkanı, Büyükşehir Belediye Meclisi ve Büyükşehir Belediye Encümeni olmak üzere üç ana gruba ayrılır.

Bağlı birimler[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 35 daire başkanlığı, bir doğrudan bağlı şube müdürlüğü, bir başhekimlik ve dört denetleyici ve düzenleyici kurumu bulunmaktadır.^[8]

Eşrefpaşa Hastanesi Başhekimliği
Gençlik ve Spor Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
Kültür ve Sanat Dairesi Başkanlığı
Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı
Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanlığı
Sosyal Projeler Dairesi Başkanlığı
Şehir Tiyatroları Şube Müdürlüğü
Tarımsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
Dış İlişkiler ve Turizm Dairesi Başkanlığı
İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanlığı
Mali Hizmetler Dairesi Başkanlığı
Satınalma Dairesi Başkanlığı
Yazı İşleri ve Kararlar Dairesi Başkanlığı
Kentsel Dönüşüm Dairesi Başkanlığı
Yapı Kontrol Dairesi Başkanlığı
Harita ve CBS Dairesi Başkanlığı
Emlak Yönetimi Dairesi Başkanlığı
İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı
Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı

Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı
İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanlığı
İtfaiye Dairesi Başkanlığı
Makina İkmal Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı
Mezarlıklar Dairesi Başkanlığı
Muhtarlık İşleri Dairesi Başkanlığı
Zabıta Dairesi Başkanlığı
Etüd ve Projeler Dairesi Başkanlığı
Fen İşleri Dairesi Başkanlığı
Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığı
Raylı Sistem Dairesi Başkanlığı
Ulaşım Dairesi Başkanlığı
Yapı İşleri Dairesi Başkanlığı
Yapım İhaleleri Dairesi Başkanlığı
Hukuk Müşavirliği
Teftiş Kurulu Başkanlığı
İç Denetim Birimi Başkanlığı
Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı
Özel Kalem Müdürlüğü

Bunun dışında Etik Komisyonu olmak üzere bir komisyon bulunmaktadır.

Bağlı iştirakiler[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 13 anonim şirketi, kamu kuruluşu olarak ise İZSU ve ESHOT olmak üzere iki kuruluşu bulunmaktadır.^[9]

İZFAŞ
Egeşehir A.Ş.
İZDENİZ A.Ş.
İzmir Metro A.Ş.
İZDOĞA A.Ş.
İzmir İnovasyon ve Teknoloji A.Ş.
İZELMAN A.Ş

İZULAŞ A.Ş
İZBETON A.Ş
Grand Plaza Gıda Turizm A.Ş.
İZENERJİ A.Ş
İZTARIM A.Ş
İZETAŞ A.Ş

Meclis[değiştir | kaynağı değiştir]

İBB Meclis dağılımı (2019)
  CHP: 115 sandalye
  AK Parti: 47 sandalye
  MHP: 7 sandalye
  İYİ Parti: 7 sandalye

İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin faaliyetleriyle ilgili kararları almak için oluşturulan bir organdır. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 13. maddesine göre her ayın ikinci haftası birleşim gerçekleşmektedir.

Meclisin başkanlık divanı üyeleri aynı zamanda büyükşehir belediye başkanı olan meclis başkanı Cemil Tugay, 1. başkan vekili Mustafa Özuslu ve 2. başkan vekili İsmet Orhan'dır.^[10]^[11]^[12]

Dış ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası etkinliklerin geliştirilmesi ve böylelikle İzmir’in uluslararası bir kent haline gelmesi amacıyla Büyükşehir Belediyesi birçok uluslararası kuruluşa üye olmuştur. Bunlar arasında Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Ortadoğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA), Balkan Kentleri Ağı (BALCINET), Avrupa Kentler Birliği (EUROCITIES), Akdeniz Kentleri Birliği (MEDCITIES), Avrupa Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumları Birliği (EAZA) ve İslam Başkentleri ve Kentleri Teşkilatı (OICC), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Sağlıklı Kentler Birliği ve Hareketli Kentler Ağı (CFM) bulunmaktadır.

Uluslararası organizasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

“Fuarlar, Kongreler, Festivaller Kenti” olma yolunda hızla ilerleyen İzmir, ulusal ve uluslararası birçok fuar organizasyonu düzenlemektedir. “İzmir Enternasyonal Fuarı” ile kent, 1931 yılından bu yana süren güçlü bir fuarcılık geleneğine sahiptir.

Gerçekleştirilen ve desteklenen 35 dolayında ihtisas fuarı arasında "Mermer ve Doğaltaş Teknolojileri Fuarı", İtalya-Verona’dan sonra alanında dünyanın ikinci büyük sektör fuarıdır. İzmir "If Wedding Fashion" da, sadece birkaç yıl içinde Avrupa’nın alanında en önemli üç fuarından biri olmuştur.

İzmir’de organize edilen diğer ihtisas fuarları arasında; ayakkabı, aksesuar, mücevher, saat, gelin-damat, seracılık ve peyzaj, eğitim, kitap, plastik ve ambalaj fuarı, elektrik, elektronik, şarap-zeytin-zeytinyağı ve alkollü içecekler, yenilenebilir enerji, yapı, otomobil ve hafif ticari araçlar, turizm fuarı ve hediyelik eşya fuarı bulunmaktadır.

İzmir, 1971 Akdeniz Oyunları ve UNIVERSIADE 2005 İZMİR (Dünya Üniversiteler Yaz Spor Oyunları) organizasyonları ile, uluslararası büyük organizasyon gerçekleştirebilme yeteneğini kanıtlamış bir kenttir.

Bu iki büyük organizasyon dışında İzmir, pek çok uluslararası spor organizasyonuna da ev sahipliği yapmıştır. Avrupa Eskrim Şampiyonası, Avrupa 20 Yaş altı Erkekler Basketbol Şampiyonası, 7. Dünya Gençler Tekvando Şampiyonası, 1. Dünya İşitme Engelliler Atletizm Şampiyonası ve 2009 Avrupa Erkekler Voleybol Şampiyonası ile kentin organizasyon deneyimi güçlenmiştir.

Kardeş kentler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardeş kent, kentlerin yerel yönetimleri aracılığıyla yabancı ülke kentleri ile kurdukları resmî dostane ilişkiyi ifade etmektedir. Belediye Meclisince alınan karar ile kurulan kardeş kent ilişkisi, içerisinde bulunduğumuz globalleşme sürecinde uluslararası gelişmeler açısından oldukça önemli bir olguyu ifade etmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi; kurduğu kardeş kent ilişkileri ile sosyo-kültürel, ekonomik, eğitim, sağlık, ticaret, turizm, yerel yönetim hizmetleri ve spor gibi konularla tarafları ilgilendiren diğer alanlarda, iki kentin ilgili birimleri arasında iletişim ve koordinasyonu sağlayarak bilgi/deneyim alışverişi ve işbirliğinin geliştirilmesini amaçlamıştır. Sonuç olarak, iki şehir arasında karşılıklı anlayış, dostluk ve barışın güçlendirilmesi amacıyla; tarihi, kültürel, sosyal ve coğrafi açıdan İzmir ile benzerlikleri olan birçok yabancı şehir ile kardeş kent antlaşmaları imzalanmıştır.

İzmir'in toplam 31 tane kardeş kenti vardır.^[13]

Bakü, Azerbaycan (1985'ten beri)^[13]
Pilsen, Çekya (1987'den beri)^[13]
Tianjin, Çin (1990'dan beri)^[13]
Odense, Danimarka (1991'den beri)^[13]
Tampa, Amerika Birleşik Devletleri (1992'den beri)^[13]
Buhara, Özbekistan (1992'den beri)^[13]
Türkmenabat, Türkmenistan (1993'ten beri)^[13]
Bremen, Almanya (1993'ten beri)^[13]
Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (1994'ten beri)^[13]
Bişkek, Kırgızistan (1994'ten beri)^[13]
Avlonya, Arnavutluk (1994'ten beri)^[13]
Köstence, Romanya (1995'ten beri)^[13]
Havana, Küba (1995'ten beri)^[13]
Mostar, Bosna-Hersek (1996'dan beri)^[13]
İskenderiye, Mısır (1996'dan beri)^[13]
Bălţi, Moldova (1996'dan beri)^[13]

Surabaya, Endonezya (1996'dan beri)^[13]
Tel Aviv, İsrail (1996'dan beri)^[13]
Trablus, Lübnan (1996'dan beri)^[13]
Viña del Mar, Şili (1996'dan beri)^[13]
Split, Hırvatistan (1996'dan beri)^[13]
Mumbai, Hindistan (1997'den beri)^[13]
Zilina, Slovakya (1997'den beri)^[13]
Simferopol, Ukrayna (1998'den beri)^[13]
Wroclaw, Polonya (1999'dan beri)^[13]
Sus, Tunus (2002'den beri)^[13]
Çimkent, Kazakistan (2004'ten beri)^[13]
Long Beach, Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri (2004'ten beri)^[13]
Ancona, İtalya (2005'ten beri)^[13]
Volgograd, Rusya (2006'dan beri)^[13]
Kırcaali, Bulgaristan (2008'den beri)^[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ https://www.izmir.bel.tr/tr/IzmirBelediyesiTarihcesi/11/32 5 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Kanun No. 2972" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
^ "Kanun No. KHK/195" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
^ "Kanun No. 3030" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
^ ^a ^b "Kanun No. 5216". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
^ "1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu" (PDF). İzmir Büyükşehir Belediyesi. Eylül 2021. s. 7. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ "Kanun No. 6360". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.
^ "Birimler". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
^ "Şirketlerimiz". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
^ "Başkanlık Divanı ve Divan Katipleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
^ "İzmir Büyükşehir'de Özuslu'nun yerine Murat Aydın atandı". İz Gazete - İzmir Haberleri - Son Dakika Haberler. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
^ "Büyükşehir'de yeni başkanvekili belli oldu". www.gercekizmir.com. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af "İzmir'in kardeş kentleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 10 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2010.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmir Büyükşehir Belediyesi Resmi Web Sitesi2 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İzmir Kent Portalı 17 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür-Sanat Sitesi 6 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi E-İşlem Merkezi 14 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
3 Boyutlu Kent Rehberi
İzmir Doğal Yaşam Parkı 27 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi 5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] ttps://www.izmir.bel.tr/tr/IzmirBelediyesiTarihcesi/11/32 5 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[2] "Kanun No. 2972" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.

[3] "Kanun No. KHK/195" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.

[4] "Kanun No. 3030" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.

[besbinikiyuzonalti-5] "Kanun No. 5216". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.

[6] "1/25000 Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu" (PDF). İzmir Büyükşehir Belediyesi. Eylül 2021. s. 7. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[7] "Kanun No. 6360". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014.

[8] "Birimler". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.

[9] "Şirketlerimiz". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.

[10] "Başkanlık Divanı ve Divan Katipleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.

[11] "İzmir Büyükşehir'de Özuslu'nun yerine Murat Aydın atandı". İz Gazete - İzmir Haberleri - Son Dakika Haberler. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.

[12] "Büyükşehir'de yeni başkanvekili belli oldu". www.gercekizmir.com. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.

[ks-13] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af "İzmir'in kardeş kentleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 10 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

g t d İzmir belediye başkanları
Osmanlı dönemi (şehreminiler) (1868-1919)	Yenişehirlizade Ahmet Efendi Evliyazade Hacı Mehmet Efendi Helvacızade Emin Bey Evliyazade Hacı Mehmet Efendi Ragıp Paşa Yahya Hayati Paşa Hacı Mehmet Eşref Paşa (1895-1907) Tevfik Paşa (1908) Ali Nazmi Bey (1908-1910) Ethem Taşlıoğlu (1911-1912) Evliyazade Refik Bey (1913-1918)
Yunan İşgali (1919-1922)	Hacı Hasan Bey (1919-1922)
Valiler (1923-1960)	Şükrü Kaya (1922-1924) Muammer Uşaklıgil (1924) Hüseyin Aziz Akyürek (1924-1925) Ahmet Hulusi Alataş (1928-1930) Sezai Göker (1930-1931) Behçet Uz (1931-1940) Reşat Leblebicioğlu (1941-1949) Hulusi Selek (1950) Rauf Onursal (1950-1954) Selahattin Akçiçek (1954-1955) Enver Dündar Başar (1955-1957) Faruk Tunca (1957-1960)
Askerî dönem (1960-1963)	Sefa Poyraz (1960) Burhanettin Uluç (1960-1961) Enver Saatçigil (1962-1963) Rebii Başol (1963)
Belediye başkanları (1963-1980)	Osman Kibar (1963-1973) İhsan Alyanak (1973-1980)
Askerî dönem (1980-1984)	Cahit Günay (1980-1983) Ceyhan Demir (1983-1984)
Büyükşehir belediye başkanları (1984-günümüz)	Burhan Özfatura (1984-1989) Yüksel Çakmur (1989-1994) Burhan Özfatura (1994-1999) Ahmet Piriştina (1999-2004) Aziz Kocaoğlu (2004-2019) Tunç Soyer (2019-2024) Cemil Tugay (2024-günümüz)