French
DeutschZ dymem pożarów – Wikipedia, wolna encyklopedia
Z dymem pożarów – jedna z pieśni, które u schyłku XIX wieku pełniły rolę hymnu narodowego. Przyczynkiem do jej powstania była reakcja na zabójstwa licznych przedstawicieli szlachty dokonane przez chłopów w trakcie powstania Galicji w 1846 roku, zyskała popularność już w czasie Wiosny Ludów[1].
Historia powstania[edytuj | edytuj kod]
Najpierw powstała muzyka – kompozytor Józef Nikorowicz stworzył fortepianowy lub organowy utwór o nazwie „Chorał”. Jego przyjaciel, poeta Kornel Ujejski, będąc pod wpływem melodii napisał do niej tekst. Tekst ten został opublikowany w 1847 roku w tomie Skargi Jeremiego[2]. Pieśń krążyła w licznych odpisach i redakcjach[3]. Spopularyzowana w czasie Wiosny Ludów, szczególnie w zaborze austriackim pełniła funkcję hymnu ogólnonarodowego. Śpiewana była w przededniu powstania styczniowego, stając się hymnem powstańców.
W 1884 roku została wydana w oprawie malarskiej Jana Styki[4].
Pieśń „Z dymem pożarów” została wykorzystana przez rosyjskiego kompozytora Modesta Musorgskiego w cyklu wokalnym „Pieśni i tańce śmierci” (1875-1877).
Percepcja za granicą[edytuj | edytuj kod]
W pamiętniku świadka epoki, artysty-malarza Mariana Trzebińskiego - studiującego w Monachium, można znaleźć następujące wspomnienia z lat 1893-1894 dotyczące odbioru pieśni „Z dymem pożarów” w ówczesnym środowisku niemieckim w Monachium[5]:
Młodzież polska przeważnie na Schwabingu osiadła, miała swoje „Stamm-knajpy”, a w nich zarezerwowane separatki i zwykle tak bywało, że gdy się nas kilkunastu zeszło, zaczynały się śpiewy, w czym dominowali Galicjanie. Nieraz, gdyśmy chórem odśpiewali „Z dymem pożarów”, z sąsiednich sal zjawiała się delegacja od Niemców z prośbą o powtórzenie, bo jest to takie piękne, takie „riesig melancholisch”.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Kornel Ujejski
- Józef Nikorowicz
- polskie pieśni hymniczne
- Mazurek Dąbrowskiego
- chorał
- Pomnik Kornela Ujejskiego w Szczecinie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Roman Marcinek, Encyklopedia Polski, Kraków 1996, s. 100.
- ↑ Chorał [w:] K. Ujejski, Skargi Jeremiego (1947), s. 81-84 [online], polona.pl [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Józef Nikorowicz, Z dymem pożarów [online], polona.pl [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Jan Styka, Z dymem pożarów : chorał Kornela Ujejskiego w obrazach Jana Styki (1893) [online], polona.pl [dostęp 2018-02-22].
- ↑ Marian Trzebiński, Pamiętnik malarza, opracował, wstępem i komentarzem opatrzył Maciej Masłowski Warszawa 1958, Wyd. Ossolineum, s.76.