French
DeutschAbun (lud) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Miejsce zamieszkania | Indonezja (dystrykt Sausapor, kabupaten Tembrauw) |
|---|---|
| Język | |
| Religia | chrześcijaństwo (katolicyzm), wierzenia tradycyjne |
| Grupa |
Abun[1][2], także: Yenden[3], Karon[2][4], Karon Pantai[4] – lud papuaski z indonezyjskiej części Nowej Gwinei (dystrykt Sausapor)[5].
Posługują się językiem abun, który uchodzi za izolat, o niepotwierdzonym pokrewieństwie z innymi językami[6]. W użyciu jest także język indonezyjski, aczkolwiek w ograniczonym zakresie[7]. W większości przyjęli katolicyzm, ale zachowują elementy wierzeń tradycyjnych (kult duchów)[5].
Rodzima nazwa ludu Abun to „Yenden”, niemniej określenie to jest nieznane innym społecznościom. Na zachodnim krańcu tej grupy występuje określenie „Yembun” (lub Yimbun). Mianem „abun” określa się miejscowy język. Często spotykana nazwa „Karon Pantai” (lub Karon) pochodzi z języka biak i ma charakter pejoratywny[8]. Dodatkowo termin „Karon” odnosi się też do ludu Karon Dori[1]. Nazwę „Abun” jako określenie grupy etnicznej zaczęto popularyzować w latach 80. XX w., w związku z działalnością misjonarzy[2]. Inne określenia to „Manif” (używane przez lud Mare) i „Madik” (używane przez lud Moi)[9].
Zajmują się wyrabianiem sago, a także łowiectwem i rybołówstwem. Duże znaczenie przypisują tkaninie kain timur i wyrobom ceramicznym, które stanowią symbol statusu społecznego[5]. Do II poł. XX w. region w dużej mierze opierał się wpływom zewnętrznym[3].
Organizacja społeczna opiera się na patrylinearnym systemie pokrewieństwa[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Howard 2006 ↓, s. 184.
- ↑ a b c Haning Romdiati, Gusti Ayu Ketut Surtiari, Luh Kitty Katherina, Dwiyanti Kusumaningrum, Ari Purwanto Sarwo Prasojo: Orang Asli Papua: Kondisi Sosial Demografi dan Perubahannya. Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia, 2019, s. 81. ISBN 978-602-433-878-7. OCLC 1266165708. [dostęp 2023-09-15]. (indonez.).
- ↑ a b Berry i Berry 1999 ↓, s. 2.
- ↑ a b Berry i Berry 1999 ↓, s. 3.
- ↑ a b c d M. J. Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid A–K. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 363–364. OCLC 1027454469. [dostęp 2023-09-15]. (indonez.).
- ↑ Holton i Klamer 2018 ↓, s. 582.
- ↑ Berry i Berry 1999 ↓, s. 217.
- ↑ Berry i Berry 1999 ↓, s. 2–3.
- ↑ Berry i Berry 1987 ↓, s. 47.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Christine Berry, Keith Berry: A description of Abun: a west Papuan language of Irian Jaya. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 1999, seria: Pacific Linguistics B-115. DOI: 10.15144/PL-B115. ISBN 0-85883-482-0. OCLC 38834381. [dostęp 2023-09-15]. (ang.).
- Keith Berry, Christine Berry: A Survey of Some West Papuan Phylum Languages. W: Peter J. Silzer, Joyce K. Sterner (red.): Workpapers in Indonesian Languages and Cultures. T. 4. Summer Institute of Linguistics, 1987, s. 25–80. OCLC 896388316. [dostęp 2023-09-15]. (ang.).
- Gary Holton, Marian Klamer: The Papuan languages of East Nusantara and the Bird’s Head. W: Bill Palmer (red.): The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018, s. 569–640, seria: The World of Linguistics 4. DOI: 10.1515/9783110295252-005. ISBN 978-3-11-029525-2. OCLC 1041880153. (ang.).
- Michael C. Howard: Bark-cloth in Western New Guinea. W: Michael C. Howard (red.): Bark-cloth in Southeast Asia. Bangkok: White Lotus Press, 2006, s. 169–218, seria: Studies in the Material Cultures of Southeast Asia 10. ISBN 974-480-096-8. OCLC 166254124. (ang.).