Wyższy Urząd Górniczy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wyższy Urząd Górniczy
Ilustracja
Data utworzenia

24 czerwca 1922

Prezes

Krzysztof Król (p.o.)

Wiceprezes

Krzysztof Król
Piotr Wojtacha

Adres
ul. J. Poniatowskiego 31,
40-055 Katowice
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Wyższy Urząd Górniczy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Wyższy Urząd Górniczy”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wyższy Urząd Górniczy”
Ziemia50°15′01,415″N 19°00′47,084″E/50,250393 19,013079
Strona internetowa

Wyższy Urząd Górniczy – centralny urząd administracji rządowej, nadzorowany przez Ministra Przemysłu[1]. Jest jednym z dwóch urzędów centralnych mających swoją siedzibę poza Warszawą. Urzędem kieruje prezes, którego powołuje i odwołuje premier.

Głównym zadaniem Wyższego Urzędu Górniczego oraz podległych mu okręgowych urzędów górniczych jest nadzór i kontrola zakładów górniczych w Polsce w celu ochrony życia i zdrowia górników, ochrony środowiska na terenach eksploatacji górniczej, a także rekultywacji gruntów pogórniczych.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach ustanowiony został rozporządzeniem Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 czerwca 1922 r.[2] Ten dzień uznaje się za powstanie współczesnego polskiego nadzoru górniczego[3].

W okresie międzywojennym funkcjonowały trzy wyższe urzędy górnicze: w Katowicach, Krakowie i Warszawie. W roku 1936 po likwidacji urzędu warszawskiego utworzono WUG we Lwowie. W obrębie Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach znajdowały się cztery okręgowe urzędy górnicze: w Rybniku, Królewskiej Hucie (dzisiejszy Chorzów), Katowicach i Tarnowskich Górach. W 1930 roku wprowadzono rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z 29 listopada 1930 roku pierwsze po rozbiorach polskie Prawo Górnicze.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, polski nadzór górniczy został przejęty przez okupanta niemieckiego (WUG w Katowicach i Krakowie).

1 lipca 1946 roku weszło w życie pierwsze powojenne rozporządzenie Rady Ministrów o ustaleniu siedzib i właściwości terytorialnej wyższych urzędów górniczych oraz obwodów działania dwóch wyższych urzędów górniczych w Katowicach i Krakowie. W 1951 roku ustanowiono jeden Wyższy Urząd Górniczy z siedzibą w Katowicach. W PRL obowiązywało prawo górnicze ustanowione dekretem z dnia 6 maja 1953 r.

Zasadnicze regulacje pozycji prawnej urzędów górniczych zostały ujęte w dekrecie z dnia 21 października 1954 r. o urzędach górniczych[4] (Dz.U. 1954 nr 47 poz. 223[5]). Dekret ten, wchodzący w życie z dniem 1 listopada 1954 r. normował zasady organizacji i działania urzędów górniczych, zaś Wyższy Urząd Górniczy, podległy dotychczas Ministrowi Górnictwa, przekształcał w urząd centralny, podległy Prezesowi Rady Ministrów. Zgodnie z dekretem, WUG sprawował kontrolę i nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy w zakładach górniczych, nad ochroną życia i zdrowia ludzkiego i interesu społecznego w związku z robotami górniczymi oraz nad zgodnością gospodarki złożem z obowiązującymi przepisami. Organami WUG zostały Okręgowe Urzędy Górnicze - ich siedziby i zakres terytorialny ustalił Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia.

Dekret powyższy został uchylony z dniem 1 września 1994 r. W latach 1994–2011 działalność nadzoru górniczego regulowała ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze.

Kierownictwo[6][edytuj | edytuj kod]

  • Krzysztof Król – p.o. prezesa od 26 marca 2024[7]; wiceprezes od 30 czerwca 2017
  • Piotr Wojtacha – wiceprezes od 11 września 2014[8]
  • Krystyna Samek-Skwara – dyrektor generalny

Prezesi Wyższego Urzędu Górniczego[edytuj | edytuj kod]

Podstawa prawna działania[edytuj | edytuj kod]

  • Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze.
  • Zarządzenie Ministra Aktywów Państwowych z dnia 7 października 2022 r. w sprawie nadania statutu Wyższemu Urzędowi Górniczemu[9].

Okręgowe urzędy górnicze[edytuj | edytuj kod]

Okręgowe urzędy górnicze podlegają Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego i realizują podstawowe zadania nadzoru górniczego na wyodrębnionym obszarze kraju.

Obecnie okręgowe urzędy górnicze znajdują się w:

Specjalistyczny Urząd Górniczy[edytuj | edytuj kod]

Specjalistyczny Urząd Górniczy (SUG) był specjalistycznym urzędem górniczym podlegającym Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego i – w przeciwieństwie do okręgowych urzędów górniczych – działał na obszarze całego kraju. SUG sprawował nadzór i kontrolę nad określonymi w art. 169 Prawa geologicznego i górniczego obiektami, maszynami i urządzeniami górniczymi w podziemnych zakładach górniczych. Z dniem 19 października 2022 r. został zlikwidowany[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Przemysłu [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-01-18].
  2. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 czerwca 1922 w przedmiocie utworzenia Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach. (Dz.U. z 1922 r. nr 50, poz. 444).
  3. ↑ Najważniejsze fakty z historii Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach [online], WUG [dostęp 2023-03-20] (pol.).
  4. ↑ Jerzy Markowski: Wyższy Urząd Górniczy w katowicach ma 100 lat (...) [w:] "Dziennik Zachodni", 24 czerwca 2022, s. 6
  5. ↑ Dekret z dnia 21 października o urzędach górniczych [1]
  6. ↑ Kierownictwo Wyższego Urzędu Górniczego. [w:] Wyższy Urząd Górniczy [on-line]. wug.gov.pl. [dostęp 2024-03-29].
  7. ↑ Dr inż. Krzysztof Król pełniącym obowiązki Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego. wug.gov.pl. [dostęp 2024-03-29].
  8. ↑ Piotr Wojtacha Wiceprezesem WUG. kieruneksurowce.pl. [dostęp 2023-06-24].
  9. ↑ Zarządzenie Ministra Aktywów Państwowych w sprawie nadania statutu Wyższemu Urzędowi Górniczemu [dostęp: 2022-10-19]
  10. ↑ Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw [2]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyższy_Urząd_Górniczy&oldid=73345613”