Wie schön leuchtet der Morgenstern – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wie schön leuchtet der Morgenstern (Jak pięknie świeci poranna gwiazda) BWV 1 – kantata chorałowa Johanna Sebastiana Bacha. Skomponował ją w Lipsku na święto Zwiastowania. Została wykonana po raz pierwszy 25 marca 1725.

Historia i tekst[edytuj | edytuj kod]

Bach napisał kantatę w swoim drugim corocznym cyklu na święto Zwiastowania 25 marca. W Lipsku obchodzono je z udziałem muzyki, choć zazwyczaj przypada ono w okresie Wielkiego Postu, kiedy to miał miejsce tzw. czas zakazany (tempus clausum). Bach wykonał utwór po raz pierwszy w niedzielę 25 marca 1725, która w tymże roku była jednocześnie Niedzielą Palmową. Kantata oparta jest o chorał Philippa Nicolai z 1599 roku, Wie schön leuchtet der Morgenstern, kojarzony także ze świętem Objawienia Pańskiego (Trzech Króli), ale i ze Zwiastowaniem[1]. Jest to ostatnia kantata chorałowa w drugim rocznym cyklu Bacha, który rozpoczął się w pierwszą niedzielę po święcie Trójcy Świętej 1724 roku. Czytania liturgiczne na ten dzień to proroctwo Izajasza dotyczące narodzin Mesjasza (Iz 7:10-16) i fragment Ewangelii św. Łukasza, w którym archanioł Gabriel zwiastuje narodziny Jezusa (Łk 1:26-38). Nieznany autor tekstu kantaty pozostawił pierwszy i ostatni wers, a pozostałe strofy sparafrazował na recytatywy i arie, używając strofy 2. do pierwszego recytatywu, strofy 3. do pierwszej arii, strof 4. i 5. do drugiego recytatywu, a strofy 6. do drugiej arii. Chorał, opowiadający o oczekiwaniu na przybycie Zbawiciela, można powiązać ze zwiastowaniem jego narodzin Maryi. Motyw przybycia szczególnie pasował do Niedzieli Palmowej[2]. Kantata została wybrana przez stowarzyszenie Bach-Gesellschaft na początek pierwszej publikacji wszystkich dzieł Bacha w 1851 roku.

Instrumentacja i struktura[edytuj | edytuj kod]

Partytura kantaty zawiera bogate partie sopranowe, tenorowe i basowe, czteroczęściowy chór, dwa rogi, dwa oboje myśliwskie, dwoje pierwszych skrzypiec, altówkę i basso continuo[2]. Później Bach używał dwóch rogów w części IV swego Oratorium Bożonarodzeniowego, odnosząc się do imienia Jezusa zwiastowanego Maryi.

  1. Chór: Wie schön leuchtet der Morgenstern
  2. Recitativo (tenor): Du wahrer Gottes und Marien Sohn
  3. Aria (sopran, obój myśliwski): Erfüllet, ihr himmlischen göttlichen Flammen
  4. Recitativo (bas): Ein irdscher Glanz, ein leiblich Licht
  5. Aria (tenor, skrzypce): Unser Mund und Ton der Saiten
  6. Chorał: Wie bin ich doch so herzlich froh

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

Partytura zapewnia bogatą orkiestrację, blask gwiazdy porannej jest zilustrowany przez dwoje solowych skrzypiec. Instrumentacja przypomina kantatę „Sie werden aus Saba alle kommen” (BWV 65) skomponowaną na Trzech Króli. Cantus firmus w fantazji chorałowej chóru otwierającego jest śpiewany przez sopran. Pozostałe głosy wspierają melodię, czasem ją przygotowując. Partie wokalne osadzone są w niezależnym koncercie orkiestry.

Oba recytatywy wykonywane są w stylu secco (wł. sucho – w sposób ciągły i szybki, przy minimalnym akompaniamencie), z melizmatem na słowach Freudenschein („radosna jasność”) i Erquickung („pokrzepienie”). Pierwsza aria łączy sopran z dźwiękami oboju da caccia w zakresie altowym. Dwoje skrzypiec towarzyszy tenorowi w drugiej arii, przypominając chór otwierający.

Chorał kończący jest upiększony przez niezależną partię drugiego rogu, podczas gdy inne instrumenty podwajają partie głosowe[2].

Nagrania[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Chapter 41 BWV 1 Wie schön leuchtet der Morgenstern. jsbachcantatas.com. [dostęp 2012-06-25]. (ang.).
  2. ↑ a b c Alfred Dürr. 1971. "Die Kantaten von Johann Sebastian Bach", Bärenreiter

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wie_schön_leuchtet_der_Morgenstern&oldid=69869403”