Warszawa Wileńska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Warszawa Wileńska
Ilustracja
Budynek dworca na stacji Warszawa Wileńska (2015)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Lokalizacja

Praga-Północ / Stara Praga

Zarządca

PKP Polskie Linie Kolejowe

Data otwarcia

1863

Poprzednie nazwy

Dworzec Petersburski
Warszawa Dworzec Petersburski
Warschau Petersburger Bahnhof
Warszawa Dworzec Wileński
Warschau Wilnaerbahnhof

Dane techniczne
Liczba peronów

2

Liczba krawędzi
peronowych

3

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawa Wileńska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Warszawa Wileńska”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Warszawa Wileńska”
Ziemia52°15′19″N 21°02′15″E/52,255278 21,037500
Dworzec Petersburski przed 1916
Bocznice dworca ok. 1900. W ich miejscu znajduje się obecnie al. „Solidarności”
Centrum handlowe Galeria Wileńska w którym znajduje się dworzec Warszawa Wileńska
Wnętrze dworca

Warszawa Wileńskastacja kolejowa w Warszawie, na Pradze-Północ, u zbiegu al. „Solidarności” i ul. Targowej, w zespole centrum handlowego Galeria Wileńska, w pobliżu pl. Wileńskiego i stacji II linii metra Dworzec Wileński. Stacja jest obsługiwana przez Koleje Mazowieckie.

Przewoźnicy[edytuj | edytuj kod]

Linia Przewoźnik Trasa
R60 Koleje Mazowieckie Warszawa WileńskaWarszawa Zacisze WilnoZąbkiZielonkaKobyłka-OssówKobyłkaWołominWołomin SłonecznaZagościniecDobczynKlembówJasienica MazowieckieTłuszczChręsneMorka WieśSzewnicaUrleBarchówŁochówOstrówek WęgrowskiTopórSadowne WegrowskieProstyńMałkiniaCzyżew
Linia Przewoźnik Trasa
R61 Koleje Mazowieckie Warszawa WileńskaWarszawa Zacisze-WilnoZąbkiZielonkaKobyłka-OssówKobyłkaWołominWołomin SłonecznaZagościniecDobczynKlembówJasienica MazowieckieTłuszczJarzębia ŁąkaGrzegorzewoMostówkaLucynówRybienkoWyszków

Opis[edytuj | edytuj kod]

Jest stacją pasażerską z dworcem czołowym. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca aglomeracyjnego[1].

Dworzec stanowi część centrum handlowego Galeria Wileńska (dawniej Centrum Handlowe Warszawa Wileńska), którego budowa zakończyła się w 2002[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Dworzec Wileński, nazywany pierwotnie Petersburskim, powstał w 1863 r. jako czołowa stacja początkowa Kolei Warszawsko-Petersburskiej, czyli linii kolejowej z Warszawy do Petersburga (przez Wilno). Również był jednym z pierwszych dworców kolejowych w Polsce. Projektantem dworca był absolwent cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, Narcyz Zborzewski. Budynek zlokalizowany był przy ul. Wileńskiej[3].

W 1915 wycofujący się z Pragi Rosjanie spalili budynek dworca. Na jego miejscu pomiędzy 1935 a 1939 r. zbudowano dwa bloki mieszkalne (Wileńska 12), a po 1945 kolejne trzy (Wileńska 6, 6a, 10). Na części terenu, na którym znajdował się dworzec, w latach 1927–1928 powstał istniejący do dziś gmach Dyrekcji Polskich Kolei Państwowych, obecnie siedziba spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.

Po odzyskaniu niepodległości zmieniono nazwy dworców w Warszawie. Dworzec Petersburski przemianowano na Wileński (był to główny kierunek obsługiwany stąd, a jednocześnie nazwa ulicy, przy której się znajdował). Zmienił on również lokalizację[4]. Funkcje dworcowe przejął prowizoryczny budynek po południowej stronie torów, które znajdowały się w miejscu obecnej al. „Solidarności” (od strony ul. Targowej). Został wzniesiony w 1920 w ciągu trzech miesięcy w technologii tzw. muru pruskiego według projektu Wacława Szuszkiewicza[5].

Budynek dworca spłonął (bądź został rozebrany) pomiędzy lipcem 1944 a jesienią 1945 r. Jedynym reliktem dawnego dworca jest budynek magazynowy znajdujący się w kompleksie budynków Dyrekcji Kolei Państwowych, przy ogrodzeniu od strony al. „Solidarności”[6].

W roku 1949, w związku z budową trasy W-Z do ul. Radzymińskiej i koniecznością wyeliminowania skrętu do stacji Stalowa, przedłużono tu linię kolei wąskotorowej radzymińskiej, której stacja końcowa miała nazwę Warszawa Targowa. Ulica, a następnie trasa W-Z, została przebita przez teren torów pasażerskich początkowego Dworca Wileńskiego, a ruch pasażerski przeniesiono na dawne tory towarowe. Zburzono wtedy część prowizorycznego dworca. Ciasny budynek dworca przetrwał jednak wiele lat, a swój żywot skończył w latach 50. XX wieku. Wtedy właśnie zaadaptowano na dworzec dawne budynki magazynowe znajdujące się po drugiej stronie torów kolejowych od strony ulicy Białostockiej. W tej formie dworzec-barak przetrwał do 2000 r., kiedy to zaczęła się budowa centrum handlowego, którego integralnym elementem miał stać się nowy dworzec. Został on cofnięty na tyły parterowej części tego centrum, które także otrzymało jego nazwę CH Warszawa Wileńska (do 2015) eksponowaną od strony ulicy Targowej. Nazwa dworca jest widoczna od strony al. „Solidarności” oraz od strony wjazdu pociągów. Dworzec ma charakter czołowy halowy, gdzie centrum handlowe jest umieszczone w większości nad nim. Inwestycja ukończona została w kwietniu 2002.

Obecnie Dworzec Wileński ma charakter stacji końcowej ruchu regionalnego: trasy Warszawa Wileńska – Małkinia (przez: Ząbki, Zielonkę, Ossów, Kobyłkę, Wołomin, Tłuszcz itd.). Są one obsługiwane przez przewoźnika samorządowego Koleje Mazowieckie. Kasy sprzedają bilety na pociągi wszystkich relacji krajowych. Obok dworca zlokalizowana jest stacja metra linii M2.

Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]

Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[7] 20 000-24 000
2018[8] 20 000-24 000 10
2019[7] 17 000-20 000
2020[7] 10 000-12 000
2021[7] 8 000-10 000
2022[9] 10 000-12 000 23

Opis stacji[edytuj | edytuj kod]

Perony[edytuj | edytuj kod]

Stacja pasażerska składa się z dwóch peronów o długości 213 metrów.

  • Peron 1 – Peron wyspowy (dwie krawędzie peronowe)
  • Peron 2 – Peron boczny (jedna krawędź peronowa)

Budynek dworcowy[edytuj | edytuj kod]

Na zachodniej głowicy peronów znajdują się wejścia do części dworca w której znajduje się hall z kasami biletowymi.

Wyposażenie:

  • kasy biletowe czynne całodobowo
  • biletomaty

Wejścia na perony i przejścia przez tory[edytuj | edytuj kod]

Na perony stacji można wejść od al. „Solidarności” bezpośrednio oraz przez hall z kasami biletowymi. Na perony można się również dostać przez centrum handlowe Galeria Wileńska.

Przejście naziemne
Na wschodniej głowicy peronów znajduje się przejście naziemne po torach łączące al. „Solidarności” i ul. Białostocką. Z przejścia można również wejść na perony.
Przejazd kolejowy
Na wschód od peronu znajduje się przejazd kolejowy. Jest zabezpieczony rogatkami. Znajduje się w ciągu ulicy Kosmowskiej.

Połączenia pasażerskie[edytuj | edytuj kod]

Warszawa Wileńska jest stacją początkową i końcową dla pociągów Kolei Mazowieckich do/ze stacji:

Linia R60

Linia R61

W przeszłości Koleje Mazowieckie uruchamiały z Warszawy Wileńskiej pociągi do/ze stacji Ząbki, Zielonka (linia R60), Ostrołęka (linia R61).

Układ torowy[edytuj | edytuj kod]

Schemat stacji Warszawa Wileńska
Schemat stacji Warszawa Wileńska

Inne obiekty infrastruktury kolejowej[edytuj | edytuj kod]

  • Nastawnia znajdująca się na wschód od peronów, kierująca ruchem na stacji
  • Ruchem na stacji kierują semafory świetlne.

Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]

Do dworca można dojechać autobusami i tramwajami Zarządu Transportu Miejskiego oraz linią metra M2.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. [1], l.p. 498.
  2. Jarosław Zieliński: Koneser, Ząbkowska i okolice. Warszawa: Wydawnictwo EKBIN, 2017, s. 118. ISBN 978-83-940941-9-5.
  3. Danuta Szmit-Zawierucha: O Warszawie inaczej (anegdoty, fakty, obserwacje). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Anagram, 1996, s. 200. ISBN 83-86086-28-9.
  4. Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 153.
  5. Janusz Sujecki: Relikty kolejowych imperiów na Pradze, [w:] Odkrywanie warszawskiej Pragi. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 17. ISBN 978-83-927791-5-5.
  6. Janusz Sujecki: Relikty kolejowych imperiów na Pradze, [w:] Odkrywanie warszawskiej Pragi. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009, s. 18. ISBN 978-83-927791-5-5.
  7. a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie, Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  8. Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r., Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  9. Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Warszawa Wileńska
Linia 21 Warszawa Wileńska – Wołomin Słoneczna (0,062 km)
odległość: 2,656 km