Wanda Błeńska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Służebnica Boża
Wanda Błeńska
ps. Dokta
„Szarotka”, „Grażyna” (AK)
Matka trędowatych
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 października 1911
Poznań

Data i miejsce śmierci

27 listopada 2014
Poznań

Czczona przez

Kościół katolicki

Miejsce spoczynku

cmentarz Jeżycki w Poznaniu

Zawód, zajęcie

lekarka, misjonarka

Narodowość

polska

Edukacja

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wydział

Lekarski

Wyznanie

katolickie

Rodzice
  • Teofil
  • Helena z d. Brunsz
    • Odznaczenia
    Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Armii Krajowej Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (od 1908) Medal Benemerenti Krzyż Orderu Pro Merito Melitensi Order Ecce Homo Kawaler Orderu Świętego Sylwestra Order Uśmiechu
    Multimedia w Wikimedia Commons
    Cytaty w Wikicytatach
    Strona internetowa

    Wanda Maria Błeńska, znana jako „Matka trędowatych” i „Dokta” (ur. 30 października 1911 w Poznaniu, zm. 27 listopada 2014 tamże[1]) – polska lekarka, podporucznik AK, misjonarka, światowej sławy specjalistka w dziedzinie leczenia trądu oraz Służebnica Boża Kościoła katolickiego.

    Rodzina[edytuj | edytuj kod]

    Ojciec dr Wandy Błeńskiej, Teofil Błeński, po śmierci swojej żony Heleny ożenił się ponownie. Jego druga żona, Marta, miała córkę Janinę z poprzedniego małżeństwa. Wanda miała starszego brata Romana, który był prawnikiem. Zmarł na chorobę wrzodową.

    Życiorys[edytuj | edytuj kod]

    Dzieciństwo i studia[edytuj | edytuj kod]

    Wanda nie chodziła do szkoły podstawowej, ale uczyła się w domu z ojcem. Ukończyła Gimnazjum Żeńskie w Toruniu. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego z 1934. Na studiach działała w Akademickim Kole Misyjnym, redagowała Annales Missiologicae. Podczas drugiego roku studiów Wanda została wybrana do zarządu tego Koła, jak i również do zarządu Związku Akademickich Kół Misyjnych w Polsce. Na trzecim roku studiów reprezentowała polski ruch misyjny na Międzynarodowym Kongresie Misyjnym w Lublanie.

    Działalność przedmisyjna[edytuj | edytuj kod]

    W latach 1934–1936 pracowała w Szpitalu Miejskim w Toruniu, w latach 1936–1945 w PZH tamże, w 1939 w Szpitalu Morskim w Gdyni. Na początku wojny wstępuje w szeregi Armii Krajowej, gdzie (pod pseudonimami Szarotka i Grażyna) uzyskuje stopień podporucznika. Podczas wojny brała udział w szkoleniu zespołów sanitarnych, organizowała zbiórki materiałów sanitarnych dla AK, brała udział w pracach konspiracyjnych, była członkiem organizacji Gryf Pomorski i komendantką oddziału kobiecego w obwodzie toruńskim AK. Te działania były przyczyną pobytu w więzieniu w Toruniu i Gdańsku. W więzieniu spędziła trzy miesiące[2].

    Po wojnie prowadziła szpital miejski w Toruniu. W latach 1945–1946 w PZH i Akademii Lekarskiej w Gdańsku. W 1946 wyjechała do Hanoweru, do brata, który ciężko zachorował w obozie jenieckim[3]. Musiała wtedy przekroczyć granicę nielegalnie, odcinając sobie drogę powrotu do Polski[2]. Skończyła kursy medycyny tropikalnej w Hanowerze, a w 1948 podyplomowe studia w Instytucie Medycyny Tropikalnej i Higieny na Uniwersytecie w Liverpoolu.

    Lata działalności misyjnej[edytuj | edytuj kod]

    W latach 1951–1994 pracowała w ośrodku leczenia trądu w Bulubie nad Jeziorem Wiktorii w Ugandzie, a w latach 1951–1983 była lekarzem naczelnym. W 1983 przekazała kierownictwo ośrodkiem ugandyjskiemu lekarzowi (swojemu uczniowi), a sama dalej pracowała jako konsultant[2]. Początkowo mała placówka prowadzona przez irlandzkie franciszkanki, stała się, pod jej kierownictwem, nowoczesnym centrum leczniczym i szkoleniowym ze 100-łóżkowym szpitalem i oddziałem dziecięcym, zapleczem diagnostycznym, domami dla trędowatych i kościołem, noszącym obecnie jej imię (Buluba Leprosy Centre, The Wanda Blenska Training Centre). W ośrodku tym, oprócz szkoleń dla lekarzy, dr Błeńska zainicjowała i zorganizowała kursy opiekunów nad trędowatymi (Leprosy Assistants Training Courses). Wraz z dr Błeńską w Bulubie pracowali inni polscy lekarze: dr Bohdan Kozłowski, dr Wanda Marczak-Malczewska, dr Elżbieta Kołakowska, dr Henryk Nowak, Krystyna Darska. Jej długoletnia praca sprawiła, że dorobiła się przydomka „Matki trędowatych”, a miejscowi nazywali ją Dokta.

    W 1955 dr Wanda Błeńska weszła jako pierwsza kobieta na szczyt Vittorio Emanuele w masywie Ruwenzori[4] na granicy D.R. Konga i Ugandy.

    Powrót do kraju[edytuj | edytuj kod]

    W 1993 wróciła do Polski i osiedliła się w Poznaniu.

    W 2014 roku Muzeum Powstania Warszawskiego uhonorowało Wandę Błeńską Nagrodą im. Jana Rodowicza „Anody”[5][6].

    Była członkiem Rady Fundacji Pomocy Humanitarnej Redemptoris missio, jest patronką Piątkowskiej Szkoły Społecznej przy ul. Stróżyńskiego w Poznaniu, Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Niepruszewie, Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Kowalach k. Gdańska oraz Oddziału Toksykologii Szpitala Miejskiego im. Franciszka Raszei w Poznaniu. Jej pogrzeb odbył się 3 grudnia 2014 na cmentarzu przy ul. Nowina w Poznaniu[7] (kwatera L, rząd 51, miejsce 2)[8].

    Grób Wandy Błeńskiej na cmentarzu Jeżyckim w Poznaniu

    Proces beatyfikacyjny[edytuj | edytuj kod]

    Z inicjatywy archidiecezji poznańskiej oraz abp. Stanisława Gądeckiego podjęto działania w celu wyniesienia jej na ołtarze[9]. W październiku 2019 abp Gądecki zwrócił się do Konferencji Episkopatu Polski w sprawie propozycji jej beatyfikacji[10]. Na 384. zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski, która obradowała w dniach 8–9 października tegoż roku w Warszawie biskupi zaakceptowali tę propozycję[10]. Następnie abp Gądecki zwrócił się z edyktem do wszystkich, którzy posiadają jakiekolwiek dokumenty, pisma lub wiadomości o udostępnienie lub przekazanie ich do 2020-06-30 30 czerwca 2020(dts) w celu zgromadzenia materiałów mogących pomóc w tym procesie[10].

    Stolica Apostolska w 2020 wydała zgodę (nihil obstat) na rozpoczęcie tego procesu[9]. W tej sytuacji 2020-10-18 18 października 2020(dts) w archidiecezji poznańskiej odbyła się pierwsza sesja trybunału beatyfikacyjnego w bazylice archikatedralnej Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu[9], której przewodniczył delegat abp. Gądeckiego – bp Damian Bryl[11]. Postulatorem procesu na szczeblu diecezjalnym został mianowany ks. Jarosław Czyżewski[11].

    Ordery, odznaczenia i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

    Jej imieniem nazwano szkołę na poznańskim Piątkowie, rondo w jej pobliżu[15] oraz szkołę w Kowalach.

    Została także Poznanianką Stulecia w konkursie zorganizowanym przez Urząd Miasta Poznania w 2018[16].

    Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

    Przypisy[edytuj | edytuj kod]

    1. ↑ Nie żyje dr Wanda Błeńska – lekarka i misjonarka. Nazywano ją „matką trędowatych”. Miała 103 lata. TVN24.pl. [dostęp 2014-11-27]. (pol.).
    2. ↑ a b c Wanda Błeńska [online], Poznańskie Archiwum Historii Mówionej [dostęp 2022-05-09] (pol.).
    3. ↑ Jan Hlebowicz, Dokta nad morzem [online], gdansk.gosc.pl, 11 grudnia 2014 [dostęp 2022-05-09].
    4. ↑ Jan Kiełkowski: Błeńska, Wanda. W: Małgorzata i Jan Kiełkowscy (red.): Wielka encyklopedia gór i alpinizmu. T. 6: Ludzie gór. Katowice: Wydawnictwo STAPIS, 2013, s. 94. ISBN 978-83-61050-89-6.
    5. ↑ Wanda Błeńska – nagroda specjalna. youtube.com, 2014-03-10. [dostęp 2023-10-30].
    6. ↑ III edycja Nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”. 1944.pl, 2014-03-07. [dostęp 2023-10-30].
    7. ↑ Ostatnia droga dr Wandy Błeńskiej. epoznan.pl. [dostęp 2014-12-03]. (pol.).
    8. ↑ Błeńska Wanda. poznan.pl. [dostęp 2020-05-29].
    9. ↑ a b c ~2014~ WANDA BŁEŃSKA. newsaints.faithweb.com. [dostęp 2020-05-29]. (ang.).
    10. ↑ a b c Abp. Stanisław Gądecki: Edykt ws. procesu beatyfikacyjnego dr Błeńskiej. [w:] Archidiecezja poznańska [on-line]. archpoznan.pl, 2019-11-27. [dostęp 2020-05-29].
    11. ↑ a b Proces beatyfikacyjny Wandy Błeńskiej. [w:] Archidiecezja poznańska [on-line]. archpoznan.pl. [dostęp 2020-10-05].
    12. ↑ M.P. z 2012 r. poz. 235
    13. ↑ M.P. z 1993 r. nr 59, poz. 542
    14. ↑ a b c d Życiorys: Dr Wanda Błeńska – Wydarzenia – Aktualności – Komisja Episkopatu Polski ds. Misji [online] [dostęp 2016-08-26] (pol.).
    15. ↑ Codzienny Poznań, RADNI UCHWALILI NAZWY DLA RONDA NA PIĄTKOWIE, ULICY NA STRZESZYNIE ORAZ SKWERU PRZY BRAMIE POZNANIA
    16. ↑ co. Wybraliśmy poznanianki, w: POZnan. Informator Samorządowy Metropolii Poznań, s. 3, luty 2019, ISSN 2080-315X

    Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

    • Małgorzata Nawrocka, Jej światło. O życiu i dziele Wandy Błeńskiej, Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2005, s. 176, ISBN 83-88572-17-2, OCLC 69461032.
    • Jerzy Woy-Wojciechowski, Misjonarze zdrowia, Przew Lek 2010; 2: 16–20

    Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

    Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wanda_Błeńska&oldid=72502431”