Wallis i Futuna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Terytorium Wysp Wallis i Futuna
Territoire des îles Wallis et Futuna
	Wspólnota zamorska
Herb	Flaga
	Hymn: La Marseillaise; (z fr. Marsylianka);
Państwo	Francja
Siedziba	Mata-Utu
Data powstania	1961
Zarządzający	Marcel Renouf
Zarządzający	David Vergé
Powierzchnia	274 km²
Populacja (2018); • liczba ludności	; 11 558
• gęstość	42 os./km²
Numer kierunkowy	+681
Strefa czasowa	UTC +12
Języki urzędowe	francuski
	Położenie na mapie;
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Wallis i Futuna (Terytorium Wysp Wallis i Futuna, fr. Wallis-et-Futuna) – wspólnota zamorska Francji w Oceanii, obejmująca wyspy wulkaniczne Wallis oraz Futuna i Alofi (Wyspy Hoorn) oraz około 20 innych. Znajduje się w Polinezji, na północny wschód od wysp Fidżi oraz na zachód od Samoa.

Powierzchnia wysp wynosi 274 km², a zamieszkuje je 11 558 osób (2018)^[3]. Stolicą terytorium jest Mata Utu, 1191 mieszkańców (2003). Mieszkańcy wysp zajmują się głównie uprawą palm kokosowych – eksport kopry.

Ustrój polityczny[edytuj | edytuj kod]

Przywódcą terytorium jest Prezydent Francji, reprezentowany przez administratora w randze prefekta. Ciałem doradczym administratora jest siedmioosobowa Rada Terytorium, składająca się z trzech królów plemiennych: Tomasi Kulimoetoke II (króla Uvea), Soane Patita Maituku (króla Alo) oraz Visesio Moeliku (króla Sigave) i z trzech osób mianowanych przez administratora. Sprawami lokalnymi zajmuje się Zgromadzenie Terytorium, od 23 listopada 2005 na jego czele stoi Emeni Simete. Zgromadzenie składa się z 20 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Podział administracyjny Wallis i Futuny.

Wallis i Futuna podzielona jest na 3 okręgi (fr. circonscription) nazywane również królestwami (fr. royaume).

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Geografia Wallis i Futuny.

Wyspy położone są w strefie tropikalnej. Pora deszczowa i gorąca trwa od listopada do kwietnia, a pora sucha chłodna od maja do października. Roczna suma opadów wynosi od 2500 do 3000 mm, a średnia roczna temperatura to +26,6 °C. Geneza wysp ma charakter wulkaniczny. Najwyższy punkt stanowi Mont Singavi (765 m n.p.m.). Komunikacja morska i lotnicza łączy wyspy z Nową Kaledonią.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wyspa Futuna odkryta została przez Holendrów w 1616 roku, a Wallis przez Brytyjczyków w 1767 roku. Wyspa Wallis – została nazwana na cześć angielskiego odkrywcy Samuela Wallisa. W 1837 roku na wyspy przybyli francuscy misjonarze. Po buncie społeczności lokalnej w 1842 roku, misjonarze zwrócili się do Francji o objęcie wysp swoim protektoratem. W 1887 roku królowa Uvéa przyjęła oficjalnie protektorat Francji, a rok później zrobili to również królowie Sigave i Alo. Wyspy stały się wówczas częścią francuskiej kolonii Nowa Kaledonia. W 1961 roku w wyniku referendum wyspy otrzymały status terytorium zamorskiego, zamienionego w 2003 roku na zbiorowość zamorską.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Wyspy zamieszkują trzy rdzenne plemiona: Uvéa (na wyspie Wallis), Alo (na wyspie Alofi oraz we wschodniej części wyspy Futuna) i Sigave (w zachodniej części wyspy Futuna). 67,4% populacji terytorium zamieszkuje Wallis, a 32,6% – wyspę Futuna. Tylko 10,8% ludności wysp posługuje się językiem francuskim, pozostała część używa języków lokalnych.

Liczba ludności wysp na przestrzeni lat^[3]:

1969	1976	1983	1990	1996	2003	2008	2013	2018
8 546	9 192	12 408	13 705	14 166	14 944	13 445	12 197	11 558

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Gospodarka wysp opiera się na rolnictwie i rybołówstwie. Uprawia się głównie palmę kokosową, taro oraz banany, a hoduje świnie, kozy i drób. Podstawowe produkty przeznaczone na eksport to kopra oraz perły. Import dotyczy głównie paliw oraz produktów przemysłowych. Wymiana handlowa odbywa się w znacznej części z Francją oraz Nową Kaledonią, w mniejszej z Nową Zelandią oraz Australią^[4].

Religia[edytuj | edytuj kod]

Struktura religijna terytorium w 2020 roku, według The ARDA^[5]:

Kościół katolicki: 94,6%
Protestantyzm: 1,8%
Tradycyjne religie plemienne: 1,2%
Inni chrześcijanie: 1% (zobacz: Świadkowie Jehowy na Wallis i Futuna)
Bahaizm: 0,86%
Brak religii: 0,65%

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wallis and Futuna Islands [online], World Statesmen.org – Ben M. Cahoon [dostęp 2017-10-19] (ang.).
↑ The World Factbook — Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-17] (ang.).
↑ ^a ^b Service Territorial de la Statistique et des EtudesS.T.S.E. Economiques, Recensement général de la population [online] [dostęp 2022-01-02] (fr.).
↑ WiesławW. Maik WiesławW., Australia Oceania Antarktyda, Poznań: Wydaw. Kurpisz, 1998, s. 210, ISBN 83-86600-99-3, OCLC 69548839 [dostęp 2021-12-13] .
↑ National Profiles [online], www.thearda.com [dostęp 2022-09-11] .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Marcin Krzemiński, [w:] Prawo Francuskie Tom II, red. Aleksandra Machowska, Krzysztof Wojtyczek, Kraków 2005, ISBN 83-7444-007-4, s. 192–195

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wallis i Futuna. oceania.stosunki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
Informacje o Wallis i Futuna. outre-mer.gouv.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-02-18)]. (fr.).
Site de l’administrateur supérieur de Wallis et Futuna (fr.)
Site de l’Assemblée territoriale de Wallis et Futuna. wallis.co.nc. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-09)]. (fr.).

[World_Statesmen.org-1] Wallis and Futuna Islands [online], World Statesmen.org – Ben M. Cahoon [dostęp 2017-10-19] (ang.).

[2] The World Factbook — Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-17] (ang.).

[census-3] Service Territorial de la Statistique et des EtudesS.T.S.E. Economiques, Recensement général de la population [online] [dostęp 2022-01-02] (fr.).

[4] WiesławW. Maik WiesławW., Australia Oceania Antarktyda, Poznań: Wydaw. Kurpisz, 1998, s. 210, ISBN 83-86600-99-3, OCLC 69548839 [dostęp 2021-12-13] .

[5] National Profiles [online], www.thearda.com [dostęp 2022-09-11] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Departamenty zamorskie	Gwadelupa (971) Majotta (985) Martynika (972) Gujana Francuska (973) Reunion (974)
Zbiorowości zamorskie	Saint-Pierre i Miquelon (975) Saint-Barthélemy (977) Saint-Martin (978) Wallis i Futuna (986) Polinezja Francuska (987)
Nowa Kaledonia	Nowa Kaledonia (988)
Terytoria bez stałej ludności	Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (984) Wyspa Clippertona

Państwa	Australia Fidżi Kiribati Mikronezja Nauru Nowa Zelandia Palau Papua-Nowa Gwinea Samoa Tonga Tuvalu Vanuatu Wyspy Marshalla Wyspy Salomona
Terytoria zależne	Baker Guam Howland Jarvis Johnston Kingman Mariany Północne Midway Niue Norfolk Nowa Kaledonia Palmyra Pitcairn Polinezja Francuska Samoa Amerykańskie Tokelau Wake Wallis i Futuna Wyspy Ashmore i Cartiera Wyspy Cooka Wyspy Morza Koralowego
Integralne części państw położonych poza Australią i Oceanią	Hawaje (część Stanów Zjednoczonych) Papua, Papua Zachodnia (część Indonezji) Wyspa Wielkanocna, Sala y Gómez (część Chile) Ogasawara, Minami Tori-shima, Oki-no-Tori-shima, Wyspy Kazan (część Japonii)