Wacław Czarnecki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wacław Czarnecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 sierpnia 1902
Warszawa

Data i miejsce śmierci

16 maja 1990
Warszawa

Zawód, zajęcie

dziennikarz

Narodowość

polska

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Wacław Leon Czarnecki (ur. 2 sierpnia 1902 w Warszawie, zm. 16[1][2] maja 1990 tamże) – polski dziennikarz i pisarz, członek Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej[3], Polskiej Partii Socjalistycznej, zaś po wojnie ZBoWiD-u i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Więzień hitlerowskich obozów koncentracyjnych Majdanek i Buchenwald, działacz tajnych komunistycznych i antyfaszystowskich organizacji w Buchenwaldzie.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Przed II wojną światową[edytuj | edytuj kod]

Widoczne w stopce u dołu nazwisko Wacława Czarneckiego jako redaktora odpowiedzialnego, dziennik „Robotnik” z września 1932 r.

Pracę zawodową dziennikarza podjął jako młody człowiek w dwudziestoleciu międzywojennym. Pracował w kilku czasopismach o charakterze politycznym i profilu socjalistycznym. Był mianowicie redaktorem założonego przez Władysława Szczepańskiego w 1925 roku pisemka zatytułowanego „Przebojem: centralny organ Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej szkół średnich i zawodowych”, które ukazywało się niespełna rok[4], a może zakończyło swój żywot na jednym tylko numerze[5]. Jako jeden z czołowych warszawskich aktywistów ZNMS znalazł się nadto w redakcji miesięcznika „Płomienie” wydawanego przez ZNMS w latach 1931–1933[3]. W końcu przez jedenaście lat pisał dla organu PPS-u, socjalistycznego pisma Robotnik, którego pierwszy numer ukazał się jeszcze w XIX wieku[6]. Był jego redaktorem odpowiedzialnym[7], a takżez ostatnim, dziewiątym członkiem redakcji działu sportowego, w którym pracował „początkowo jako korektor, następnie miejski sprawozdawca i reportażysta”[6].

Lata wojny[edytuj | edytuj kod]

W 1942 roku został aresztowany przez okupanta niemieckiego i osadzony w Majdanku[8]. Drugiego kwietnia 1943 w pierwszym transporcie z tego obozu liczącym 1000 osób dotarł do Buchenwaldu[9]. W Buchenwaldzie był przydzielany do różnych komand, pracował m.in. w biurze pracy oraz w fabryce broni Gunstloff-Werke II[10].

Podczas pobytu w Buchenwaldzie udzielał się aktywnie w podziemnych strukturach obozowych, to jest w polskiej sekcji Międzynarodowego Komitetu Obozowego, w Gwardii Ludowej I rzutu[11] oraz PPR-ze, w którym był jednym z członków kierownictwa. Należał do jedenastoosobowej grupy członków założycielskich Polskiego Komitetu Antyfaszystowskiego utworzonego w 1944 roku w maju[12], a w listopadzie uznanego za Radę Narodową Polaków w Buchenwaldzie. Czarnecki wszedł do prezydium tej Rady[13].

Działał w obozowym podziemiu kultury[14].

Po wojnie[edytuj | edytuj kod]

Czarnecki (3. od prawej pod oknem) na spotkaniu Klubu Buchenwald-Dora, fot. Kazimierz Nowicki

Po wojnie Czarnecki wrócił do swojej pracy dziennikarskiej.

Należał do władz naczelnych[15] organizacji kombatanckiej ZBoWiD i działał w Klubie Buchenwald-Dora, funkcjonującym przy tym związku.

Dedykacja Czarneckiego dla jego buchenwaldzkiego przyjaciela Kazimierza Nowickiego, 1970 r.

Zachęcany przez swojego buchenwaldzkiego przyjaciela Kazimierza Nowickiego[16] podjął się wraz z innym kolegą z Buchenwaldu, pisarzem i autorem książek wydawanych w serii Biblioteka Żółtego Tygrysa Zygmuntem Zonikiem, dzieła udokumentowania i uwiecznienia okrucieństw zadawanych więźniom przez hitlerowskich oprawców i heroicznej walki więźniów o zachowanie człowieczeństwa. Owocem tej pracy jest rzetelnie udokumentowana i wzbogacona licznymi cytatami książka „Walczący obóz Buchenwald”, która ukazała się w 1969 roku. Następne lata ten tandem autorski poświęcił na zbieranie materiałów do kolejnego opracowania, tym razem poświęconego jednemu z najcięższych podobozów buchenwaldzkich, komenderówce Mittelbau-Dora. Cztery lata później ukazała się monografia na ten temat zatytułowana „Kryptonim Dora”.

Po przejściu na emeryturę Czarnecki był jednym ze współorganizatorów Zespołu Seniorów SDP przy Związku Emerytów i Rencistów. Objął funkcję prezesa związku[17].

Wacław Czarnecki był żonaty z Ireną. Pochowany jest na starym cmentarzu na Służewie, lewa strona, kwatera II, rząd 5, grób 10[18].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Współautor[edytuj | edytuj kod]

  • 1966 – Wyzwolenie Buchenwaldu 11 IV 1945, ZBoWiD. Zarząd Okręgu Warszawskiego. Komisja Historyczna i Propagandowa Klubu Buchenwald-Dora, 15 str.; razem z Włodzimierzem Kulińskim
  • 1969 – Wacław Czarnecki, Zygmunt Zonik, Walczący obóz Buchenwald, Warszawa: Książka i Wiedza, 1969.
  • 1973 – Kryptonim Dora, Warszawa, Książka i Wiedza, 339 str.; razem z Zygmuntem Zonikiem

Redaktor[edytuj | edytuj kod]

(wydane pośmiertnie)

  • 1994 – Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945 : księga wspomnień. T. 1; społeczny komitet redakcyjny Wacław Czarnecki [et al.]; Polska Fundacja Upowszechniania Nauki ; Polskie Towarzystwo Przyjaciół Pamiętnikarstwa, Warszawa, 880 str.[19]
  • 1995 – Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945. T. 2; społeczny komitet redakcyjny Wacław Czarnecki [et al.]; Polska Fundacja Upowszechniania Nauki: Polskie Towarzystwo Przyjaciół Pamiętnikarstwa, Warszawa, 726 str.
  • 1995 – Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945. [T. 3], Aneks; społeczny komitet redakcyjny Wacław Czarnecki [et al.]; Polska Fundacja Upowszechniania Nauki: Polskie Towarzystwo Przyjaciół Pamiętnikarstwa, Warszawa, 158 str.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ www.straty.pl. [dostęp 2021-11-06].
  2. ↑ Księga pamięci. 2018-04-27. [dostęp 2019-04-21]. W styczniu 2022 pod podanym linkiem na „Księgę pamięci” Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich nie ma wspiów. Data śmierci 17 maja, która była podana na tej stronie 2019-04-21 jest błędna, por. mejl Por. mejl z kancelarii kościoła Katarzyny na Służewie do Ivonny Nowickiej z dnia 31.12.2021 r. z dnia 31.12.2021 r.
  3. ↑ a b Andrzej Notkowski. Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej 1918-1939. Przegląd wydawnictw warszawskich. Część II. „Kwartalnik Historii Pracy Polskiej”. 27/4, s. 62, 1988. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. ISSN 0137-2998. [dostęp 2022-01-02]. 
  4. ↑ Andrzej Notkowski. Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej 1918-1939. Przegląd wydawnictw warszawskich. Część II. „Kwartalnik Historii Pracy Polskiej”. 27/4, s. 58, 1988. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. ISSN 0137-2998. [dostęp 2022-01-02]. Cytat: Założył on [Władysław Szczepański] w 1925 r. pisemko pt. „Przebojem” z Wacławem Czarneckim jako redaktorem. Żadne z tych wydawnictw nie przetrwało jednak nawet roku, kończąc swój żywot na kilku nieregularnie drukowanych numerach. 
  5. ↑ katalogi.bn.org.pl Wyszukiwarka Biblioteki Narodowej pokazuje tylko jeden rezultat, pierwszy numer wydany w ważnym dla komunistów i socjalistów dniu Święta Pracy, 1 maja 1925 r.
  6. ↑ a b Stanisław Dubois. Redaktor Robotnika. 2008. [dostęp 2019-04-21].
  7. ↑ „Robotnik: Centralny Organ P.P.S.”. Nr. 322 (5025). XXXVIII, s. 4, stopka redakcyjna, 1932-09-19. Wacław Czarnecki, redaktor odpowiedzialny. Warszawa, ul. Warecka nr. (sic) 7: PPS. [dostęp 2022-01-02]. Cytat: „Redaktor odpowiedzialny: WACŁAW CZARNECKI” – podobnie w innych przejrzanych nr-ach „Robotnika” z lat 1931–1933. 
  8. ↑ www.straty.pl. [dostęp 2019-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-23)]. Hasło Wacław Czarnecki syn Julii i Józefa.
  9. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 60, 233.
  10. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 140, 141.
  11. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 207, 318.
  12. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 272.
  13. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 286.
  14. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 397.
  15. ↑ Czarnecki i Zonik 1969 ↓, s. 116 (po), tabl. 25.
  16. ↑ Dokumenty z obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie dot. Kazimierza Nowickiego z archiwum Arolsen Archives. [dostęp 2019-08-01].(ang.).
  17. ↑ Wala Korycka. Była „od zawsze”. 2008. [dostęp 2019-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-21)].
  18. ↑ Por. mejl z kancelarii kościoła Katarzyny na Służewie do Ivonny Nowickiej z dnia 31.12.2021 r.
  19. ↑ Wszystkie trzy tomy dostępne w Bibliotece Narodowej w Warszawie, gdzie należą do księgozbioru z archiwum Czesława Miłosza. Także w zbiorach Bibioteki Uniwersytetu Warszawskiego.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wacław_Czarnecki&oldid=72102969”