Władysław Szczekowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Władysław Szczekowski

C-7, Leszczyc, Stanisław, Sztark

Władysław Szczekowski (1926)
podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1898 Peczara
Data śmierci	po 18 listopada 1943
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław Szczekowski, ps. „C-7”, „Leszczyc”, „Stanisław”, „Sztark” (ur. 14 lutego 1898 w Peczarze, zm. po 18 listopada 1943) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 14 lutego 1898 w Peczarze, w ówczesnym powiecie bracławskim guberni podolskiej, w rodzinie Jana, lekarza, i Wandy z Kossowskich (1875–1925), działaczki oświatowej, społecznej i niepodległościowej, pośmiertnie odznaczonej Krzyżem Niepodległości^[1][2]. Był bratem działaczy niepodległościowych oraz oficerów dyplomowanych Wojska Polskiego: Stanisława (1896–1966), podpułkownika pilota i Kazimierza (1900–1940), majora piechoty^[1]. Uczęszczał do II Gimnazjum Męskiego w Żytomierzu^[1]. Tam w 1912 wstąpił do Polskiej Drużyny Strzeleckiej, a pod koniec 1914 do Polskiej Organizacji Wojskowej^[1]. W organizacji awansował na kaprala i plutonowego^[1]. W 1915 objął funkcję zastępcy komendanta, w 1917 kierownika wydziału organizacyjnego Komendy Okręgu POW w Żytomierzu, a pod koniec roku komendanta okręgu^[1]. Także w 1917 zdał maturę w II Gimnazjum Męskim^[1]. Wiosną 1918 służył w 3. baterii artylerii konnej w składzie Oddzielnej Lekkiej Brygady III Korpusu Polskiego^[1]. Po rozbrojeniu i demobilizacji korpusu (10 czerwca 1918) kontynuował służbę w strukturach Komendy Naczelnej nr III POW w Kijowie^[1]. W sierpniu został zastępcą komendanta, a we wrześniu 1918 komendantem POW w Kijowie^[1]. Od 10 października 1918 walczył, m.in. pod dowództwem Leopolda Lisa-Kuli w bitwie pod Brodami^[1].

17 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i służył jako plutonowy w 35 pułku piechoty^[1]. Od 15 grudnia tego roku walczył na froncie^[1]. W marcu 1919 został przydzielony do Oddziału Wywiadowczego Sztabu Grupy Operacyjnej gen. Edwarda Śmigłego-Rydza na stanowisko kierownika działu wywiadu ofensywnego^[1]. 20 maja tego roku został przydzielony do Oddziału Operacyjnego Sztabu Frontu Wołyńskiego^[1]. Od 3 lipca do 1 listopada 1919 był uczniem 15. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie^[3]. 9 grudnia 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia 1919 podporucznikiem w piechocie i przydzielony do Generalnego Inspektoratu Artylerii^[4]. 7 stycznia 1920 został przeniesiony do baterii zapasowej 1 pułku artylerii polowej^[5]. W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach II dywizjonu 17 pułku artylerii ciężkiej, który był przydzielony do Dywizji Ochotniczej^[1]. Wyróżnił się w trzeciej dekadzie września 1920, w bitwie o Grodno, w której utrzymał łączność z piechotą i prowadził obserwację, za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari^[6]. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich^[7].

1 czerwca 1921 pełnił służbę w 17 dywizjonie artylerii ciężkiej, a następnie w 7 pułku artylerii ciężkiej w Poznaniu^[8][9]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 635. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[10]. Z dniem 1 listopada 1924 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu 1924/26^[11][12]. Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do 27 Dywizji Piechoty w Kowlu^[13][14]. 19 marca 1928 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1928 i 43. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[15]. W październiku 1928 został przeniesiony służbowo do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu^[16]. Z dniem 1 listopada 1930 został przeniesiony do 19 pułku artylerii polowej w Nowej Wilejce na stanowisko dowódcy 8. baterii III dywizjonu, który był detaszowany w Lidzie^[17][18][1]. Z dniem 8 kwietnia 1931 został przydzielony na pięcio- i półmiesięczny kurs doskonalący oficerów artylerii w Toruniu^[19]. W 1932 został przydzielony do Oddziału I Sztabu Głównego w Warszawie na stanowisko kierownika referatu^[20][21], a w marcu 1935 przeniesiony do 27 pułku artylerii lekkiej we Włodzimierzu^[22]. Na majora został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 44. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[23]. 15 maja został wyznaczony, a 20 czerwca tego roku objął obowiązki na stanowisku szefa sztabu Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej w Pińsku^[24][1].

Podczas kampanii wrześniowej opracowywał plany działań przy dowódcy Flotylli Rzecznej kmdr. Witoldzie Zajączkowskim. W związku z rozwiązaniem jednostki, na skutek wyczerpania możliwości operacyjnych, od 29 września 1939 przebywał w sztabie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” pełniąc funkcję szefa Oddziału I^[25]. Po kapitulacji wojsk generała Franciszka Kleeberga przedostał się do Warszawy, gdzie podjął działalność konspiracyjną w strukturach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej^[1]. Od czerwca 1940 do kwietnia 1942 był szefem sztabu i zastępcą komendanta Okręgu Radomsko-Kieleckiego^[1]. W międzyczasie (11 listopada 1941) został mianowany podpułkownikiem^[1]. Zagrożony aresztowaniem został odwołany do Warszawy^[1]. Po aresztowaniu majora Stanisława Rogińskiego (27 sierpnia 1942) objął stanowisko szefa Wydziału Wywiadu Ofensywnego Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej AK^[1]. Największym sukcesem kierowanego przez niego wydziału było rozpracowanie zakładów doświadczalnych i produkcyjnych V-2 w Peenemünde, co umożliwiło lotnictwu brytyjskiemu skuteczne zbombardowanie tego ośrodka w sierpniu 1943^[1]. Na przełomie 1942 i 1943 został wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa Oddziału II KG AK^[1]. 18 listopada 1943, w wyniku zdrady oficera AK i agenta Gestapo Eugeniusza Świerczewskiego, został aresztowany i osadzony na Pawiaku^[1][26]. Później został prawdopodobnie przewieziony do Berlina^[1]. Data, miejsce i okoliczności jego śmierci pozostają nieznane^[1]. Według Jerzego Ślaskiego został stracony w berlińskim więzieniu Moabit prawdopodobnie w sierpniu 1944, według innych przekazów został zamordowany w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen^[1].

4 października 1936 ożenił się z Olgą Niewską, dzieci nie miał^[1].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 174^[27] – pośmiertnie 20 lutego 1964^[a]
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 3697 – 1922^[28]
• Krzyż Niepodległości – 7 lipca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[29][30][31]
• Krzyż Walecznych trzykrotnie (po raz 2. i 3. w 1921 za działalność w POW^[32])
• Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”^[33]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 25 maja 1929 „za zasługi na polu organizacji wojska”^[34][35]
• Medal Zwycięstwa^[1]
• Krzyż Kawalerski łotewskiego Orderu Trzech Gwiazd^[1]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
• Józef Wiesław Dyskant: Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej 1919–1939. Warszawa: Bellona, 1994. ISBN 83-11-08251-0. OCLC 69454589.
• Adam Kiciński: Zarys historji wojennej 7-go pułku artylerii ciężkiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Jan Wróblewski, Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07659-6, s. 27, 190, 209.
• Praca zbiorowa pod redakcją dr. Jana Sawickiego, Kadry Morskie Rzeczypospolitej. Tom II. Polska Marynarka Wojenna. Część I. Korpus oficerów 1918–1947. Zespół autorski: st. kust. dypl. dr Maria Babnis, kmdr Julian Czerwiński, Małgorzata Czerwińska, inż. Alfons Jankowski, dr Jan Sawicki. Wyższa Szkoła Morska. Gdynia 1996. ISBN 83-86703-50-4.