Władysław Dunarowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Władysław Dunarowski
Władysław Dudek
Władysław Wosnak
Data i miejsce urodzenia

14 stycznia 1902[1]
Jaworzna

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 1987
Bydgoszcz

Miejsce spoczynku

Cmentarz Nowofarny w Bydgoszczy

Zawód, zajęcie

pisarz, nauczyciel

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (złota)

Władysław Dunarowski właśc. Władysław Dudek[2] (ur. 14 stycznia 1902 w Jaworznej, zm. 28 grudnia 1987 w Bydgoszczy) – polski pisarz, prozaik, dramaturg, publicysta i nauczyciel.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 14 stycznia 1902 w Jaworznej k. Limanowej. Był synem Wojciecha Dudka i Małgorzaty z domu Rosiek. W 1928 roku zmienił nazwisko na Dunarowski[3]. Uczył się w gimnazjach w Nowym Sączu i Nowym Targu. Po ukończeniu Państwowego Kursu Seminarialnego został nauczycielem pomocniczym w Bydgoszczy. Od listopada 1921 do września 1923 r. uczył w 7-klasowej szkole im. Komeniusza w tym mieście. Następnie został przeniesiony do Solca Kujawskiego, gdzie uczył w 7-klasowej szkole powszechnej do 1934 r. W 1925 r. złożył egzamin nauczycielski, w pięciu latach zdał praktyczny egzamin na nauczyciela publicznych szkół powszechnych. W 1934 został przeniesiony do Polskiej Szkoły Powszechnej im. Stanisława Staszica w Bydgoszczy. Był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Okupację niemiecką przetrwał na Podhalu, gdzie zajmował się między innymi tajnym nauczaniem. Po wojnie powrócił do Bydgoszczy i podjął pracę w szkole podstawowej, w której uczył przed wojną. W latach 1948–1950 był zatrudniony w redakcji literackiej Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy. W latach 1955–1970 pracował w redakcji czasopisma „Pomorze”, a w okresie 1959–1967 był redaktorem naczelnym tego czasopisma.

Udzielał się również w pracy literackiej. Jego twórczość zarówno przed II wojną światową, jak i w Polsce Ludowej była związana tematycznie z polską wsią. Debiutował jako prozaik pod pseudonimem Władysław Wosnak nowelą pt. Złodziej kwiatów, która ukazała się w miesięczniku Gebethnera i Wolfa „Naokoło Świata” w 1927 r. Za ten utwór otrzymał nagrodę wydawnictwa „Rój”. W 1935 r. Polska Akademia Literatury przyznała mu jako młodemu twórcy, Srebrny Wawrzyn Akademicki. W 1939 r. „Rój” opublikował pierwszą jego książkę pt. Ludzie spod miedzy, która uzyskała znakomite recenzje. Kolejne jej wydania ukazały się w 1947 i 1987 r. Wydawał między innymi powieści, zbiory opowiadań, retrospekcje. Jego utwory prozatorskie znalazły się m.in. w Almanachu Literackim Związku Zawodowego Literatów Polskich (1948) i antologii pt. Im Westen fliesst die Oder moderne Prosa über die polnischen Westgebiete (Berlin 1971). Utwory narracyjne i eseje krytycznoliterackie ogłaszał na łamach licznych pism: Arkony, Faktów, Kameny, Kultury (Poznań), Pomorza, Sygnałów, Tygodnika Kulturalnego, Wiatraków, Wsi, Życia Literackiego i innych.

Udzielał się w Związku Literatów Polskich, a w 1965 r. został prezesem bydgoskiego oddziału ZLP. Aktywnie uczestniczył w akcjach społeczno-oświatowych, wieczorach autorskich i odczytach. Był współorganizatorem „Śród Literackich” w Bydgoszczy, Toruniu i Grudziądzu.

Zmarł 28 grudnia 1987 r. w Bydgoszczy, pochowany na cmentarzu Nowofarnym.

Twórczość wybrana[edytuj | edytuj kod]

  • Ludzie spod miedzy (wyd. 1 - wyd. „Rój”, Warszawa 1939; wyd. 2 - Spółka Księgarska „Nauka”, Bydgoszcz 1947; wyd. 3 - wyd. „Pomorze”, Bydgoszcz 1987)[2],
  • Dni oczekiwania (sztuka ludowa w 3 obrazach, Spółdzielnia Księgarska „Nauka”, Bydgoszcz 1947),
  • Leżąc krzyżem (powieść, wyd. E.Kuthan, Warszawa 1947),
  • Zachodni wiatr (nowele, wyd. Związek Samopomocy Chłopskiej, Łódź 1947),
  • Ciężar rąk (opowiadania, Wydawnictwo Ludowe, Warszawa 1949),
  • Wiosenny deszcz (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1951),
  • Lato w Gorcach (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1954),
  • Przygody Małgorzaty (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1954),
  • Maska na twarzy (opowiadania, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1957),
  • Znaki na sosnach i inne opowiadania (Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1958),
  • Czarne wiśnie (Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1960),
  • Niepotrzebni (Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1962),
  • O złej dziewczynie (Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1962),
  • Wspólnik czasu (opowiadania, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1965),
  • Wieczorna opowieść (Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1967),
  • Opowiadania wybrane (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1967),
  • Weselni goście (Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1969),
  • Serce na wietrze (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1971),
  • Tajemnica Agnieszki (Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1973),
  • Dom pod winogronami (sztuka ludowa w 3 obrazach, Spółdzielnia Księgarska „Nauka”, Bydgoszcz 1974)[2],
  • Nad Dunajcem pachnie siano (wybór opowiadań, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk-Bydgoszcz 1978),
  • Z małego okna (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1979),
  • Skazani na dożywocie (Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1985),
  • Różne opowieści (Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław 1985).

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • nagrodą literacką Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy (1956);
  • nagrodą Miejskiej Rady Narodowej w Grudziądzu (1960).

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Władysław Dunarowski jest patronem skweru na osiedlu Błonie w Bydgoszczy.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. datę 1902 podaje Księga Chrztów Parafii Ujanowice, wg niektórych źródeł urodził się rok później - 14 stycznia 1903 r.
  2. a b c Słownik pisarzy regionu bydgoskiego (bio-bibliografia). Bydgoszcz: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy, 2008, s. 25–29. ISBN 978-83-85979-70-8.
  3. Liber Baptisatorum - Jaworzna (Metryki Chrztów Parafii Ujanowice), Rok 1902, akt nr. 2
  4. M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  5. M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”