VfL Wolfsburg – Wikipedia, wolna encyklopedia

VfL Wolfsburg
Ilustracja
Pełna nazwa

Verein für Leibesübungen Volkswagenwerk Wolfsburg

Przydomek

Die Wölfe (Wilki)

Maskotka

„Wölfi” (wilczek, wilczuś)

Barwy

         
zielono-białe

Data założenia

12 września 1945

Debiut w najwyższej lidze

1997

Liga

Bundesliga

Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Dolna Saksonia

Siedziba

Wolfsburg

Adres

In den Allerwiesen 1, 38446 Wolfsburg

Stadion

Volkswagen-Arena

Właściciel

Volkswagen

Prezes

Hans Dieter Pötsch

Menedżer generalny

Frank Witter

Trener

Ralph Hasenhüttl

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Strona internetowa

Verein für Leibesübungen Wolfsburg-Fußball GmbHniemiecki klub piłkarski z siedzibą w Wolfsburgu w Dolnej Saksonii. Założony w 1945, od sezonu 1997/1998 występuje nieprzerwanie w 1. Bundeslidze. Swoje domowe spotkania rozgrywa od 2002 r. na stadionie Volkswagen-Arena. Wcześniej występował na VfL Stadion. Głównym sponsorem klubu jest Volkswagen AG. Zdobywca mistrzostwa Niemiec w sezonie 2008/2009.

Sekcje sportowe klubu[edytuj | edytuj kod]

Klub VfL Wolfsburg posiada 29 sekcji sportowych[1][2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

1945-1959[edytuj | edytuj kod]

Założony 12 września 1945 r. jako „Związek dla ćwiczeń gimnastycznych fabryki Volkswagena Wolfsburg” (Verein für Leibesübungen Volkswagenwerk Wolfsburg). Klub posiadał na początku sekcje: piłki nożnej, piłki ręcznej, gimnastyki, tenisa, kolarstwa, boksu i szachów.

Sekcja piłki nożnej, wygrała już w pierwszym roku po powstaniu klubu, mistrzostwo piłki nożnej w 1. klasie okręgowej. Na początku lat pięćdziesiątych Wolfsburg był kandydatem do awansu do Fußball-Oberliga Nord, wówczas najwyższej niemieckiej ligi. Po trzech rozegranych sezonach na szczeblu okręgowym awansowali do Oberligi w 1954 r.

VfL Wolfsburg w pierwszym sezonie zwyciężył 1:0 nad Hamburger SV, której to drużyna, z roku na rok w grała w Oberlidze Nord coraz lepiej i prawie zawsze zostawała mistrzem.– mimo furory, klub nie odegrał w tej klasie dużej roli. W pierwszych trzech latach przynależności do ligi drużyna stale unikała tylko spadku. Ostatecznie w 1959 r. klub został zdegradowany do drugiej klasy rozgrywek.

1970-1975[edytuj | edytuj kod]

Dopiero w 1970 roku klub był blisko awansu do pierwszej ligi. Cztery lata później VfL zakwalifikował się do założonej w 1974 roku drugiej Bundesligi, ale niestety nie utrzymał się w niej i na dwadzieścia lat zniknął z profesjonalnej piłki nożnej.

1990-2007[edytuj | edytuj kod]

VfL powrócił na początku lat dziewięćdziesiątych do drugiej ligi. Pod przewodnictwem menedżera Petera Pandera, klub stał się w 1995 r. aspirantem do awansu do pierwszej ligi. Wtedy to Wilki doszły do finału pucharu Niemiec, ale w meczu przeciwko Borussii Mönchengladbach przegrały 0:3.

11 czerwca 1997 roku Wolfsburg świętował awans do pierwszej Bundesligi. Już w 1999 roku zespół zakwalifikował się po raz pierwszy do gry w pucharze UEFA. Później pięciokrotnie dostawał się do Pucharu Intertoto. W sezonie 2004/2005 zespół po raz pierwszy miał okazję przewodzić tabeli. W latach 2006 i 2007 klub pod przewodnictwem Klausa Augenthalera osiągał na końcu sezonów każdorazowo zaledwie 15. miejsce.

2007-2008[edytuj | edytuj kod]

30 Maja 2007 roku nowym trenerem klubu został Felix Magath. Od 15 czerwca jest jednocześnie trenerem, menedżerem i dyrektorem sportowym „Wilków”. W jego gestii pozostawało również wyszukiwanie i pielęgnowanie talentów młodego pokolenia. Zarząd klubu dał Magathowi wolną rękę. Wykorzystał to na początku sezonu 2007/08. Zaczęły się spektakularne odejścia graczy[5], którzy nie spełniali postawionych przez niego norm (Kevin Hofland, Diego Klimowicz, Mike Hanke). Za nich sprowadzono wiele nowych piłkarzy[5] takich jak Ricardo Costa, Josué i Grafite, czy młodych graczy jak Marcel Schäfer, Edin Džeko, Jan Šimůnek, Sascha Riether, Christian Gentner i Ashkan Dejagah, którzy włączyli się szybko do budowy nowej odmiennej drużyny. Długoletni bramkarz Wolfsburga, Simon Jentzsch został w czasie zimowych transferów zastąpiony przez Diego Benaglio. Niespodzianką w Bundeslidze okazało się osiągnięcie 5 miejsca w tabeli poprzez zwycięstwo 4:2[6] nad Borussią Dortmund, które umożliwiało grę w pucharze UEFA w sezonie 2008/2009.

od 2008[edytuj | edytuj kod]

Grafite, najskuteczniejszy strzelec Wolfsburga w sezonie 2008/2009.

Od samego początku głównym sponsorem klubu jest Volkswagen AG. W rundzie jesiennej w sezonie 2008/09 piłkarze po raz pierwszy grają bez charakterystycznego loga VW na koszulce. Zamiast niego znajduje się logo charytatywnej akcji „Ein Herz für Kinder” (serce dla dzieci).

W letnim okienku transferowym Felix Magath chcąc podnieść wartość kadry sprowadził z US Palermo łącznie za 21 milionów euro dwóch obrońców, Cristiana Zaccardo i Andrea Barzagliego. Za kapitana Marcelinho, który odszedł do CR Flamengo, sprowadzono nowego zawodnika Zvjezdana Misimovicia z 1. FC Nürnberg. Poza tym szukając talentów kupiono: Mahira Sağlıka z Wuppertaler SV, młodzieżowego napastnika Alexandra Essweina i na koniec Caiubiego z brazylijskiego AD São Caetano.

W pierwszej rundzie pucharu UEFA drużyna stanęła przeciwko Rapidowi Bukareszt. Na Volkswagen-Arena zwycięstwo 1:0 zapewnił klubowi Grafite. Mecz rewanżowy w Bukareszcie zakończył się remisem 1:1. VfL Wolfsburg awansował do fazy grupowej pucharu UEFA i trafił do grupy „E” razem z drużynami: A.C. Milan, Sc Heerenveen, SC Braga i Portsmouth F.C. z Anglii.

W pierwszym meczu grupowym, który odbył się 6 listopada 2008 r. na Volkswagen-Arena, przeciwko holenderskiemu Sc Heerenveen, Wolfsburg zwyciężył 5:1 (bramkę zdobył między innymi Jacek Krzynówek). W kolejnym spotkaniu, w Portugalii z Bragą, „Wilki” wygrały 3:2 po golach Bośniaków, Edina Džeko oraz dwóch strzelonych przez Zvjezdana Misimovića. Trzeci mecz również zakończył się zwycięstwem dla Wolfsburga, dzięki wygranej 3:2 przeciwko FC Portsmouth drużyna awansowała na pierwsze miejsce w tabeli grupy E z 9 punktami i zapewniła sobie pewny awans do fazy pucharowej. Bramki dla „Wilków” w tym meczu strzelili Edin Džeko, Christian Gentner i Zvjezdan Misimović. W ostatnim meczu w grupie, 17 grudnia VfL Wolfsburg zremisował 2:2 na San Siro z AC Milanem. W ten sposób drużyna z Wolfsburga awansowała z pierwszego miejsca do 1/16 finału pucharu UEFA.

19 grudnia odbyło się losowanie par 1/16 finału pucharu UEFA – VfL Wolfsburg zmierzył się w lutym z francuską drużyną Paris Saint-Germain. W pierwszym spotkaniu na Parc des Princes drużyna Felixa Magatha przegrała 2:0. W meczu rewanżowym w Wolfsburgu, „Wilki” przegrały 3:1. Honorowego gola dla zielono-białych strzelił Makoto Hasebe.

W lutym, w zimowym okresie transferowym z klubu odszedł Jacek Krzynówek, niezadowolony ze swojej sytuacji w klubie oraz przez konflikt z trenerem Felixem Magathem. Został sprzedany do Hannoveru 96 rywala drużyny z Wolfsburga. W tym samym czasie do zespołu dołączyli Peter Pekarík, młody prawy obrońca ze Słowacji i Yoshito Okubo, japoński napastnik z Vissel Kobe, obaj piłkarze grający regularnie w reprezentacjach swoich krajów.

13 marca dzięki zwycięstwu nad FC Schalke 04, Wolfsburg pobił swój rekord, wygrywając kolejno 6 spotkań w lidze. Później były zwycięstwa po meczach kolejno z: Arminią Bielefeld, Bayernem Monachium zakończonym historycznym wynikiem 5:1, Borussią Mönchengladbach i Bayerem 04 Leverkusen. Serię dziesięciu wygranych spotkań z rzędu zakończyła porażka z Energie Cottbus.

6 maja po rozmowach[7] zarządu z trenerem, oficjalnie ogłoszono, że szkoleniowiec Felix Magath opuści VfL Wolfsburg 30 czerwca[8], a od przyszłego sezonu będzie trenerem Schalke 04[9].

23 maja po wygranym meczu z Werderem Brema 5:1, VfL Wolfsburg zdobył pierwsze w historii mistrzostwo Niemiec.

Po zakończeniu rozgrywek ligowych w sezonie 2008/2009, zarząd klubu na specjalnej konferencji ogłosił[10], że od nowego sezonu trenerem Wolfsburga będzie Armin Veh. Podobnie jak Felix Magath będzie zarówno trenerem, jak i dyrektorem sportowym oraz menedżerem.

W sezonie 2014/15 Wolfsburg po raz pierwszy sięgnął po Puchar Niemiec, pokonując w finale Borussię Dortmund 3:1. Ponadto klub został wicemistrzem Niemiec. 1 sierpnia 2015 zdobył Superpuchar Niemiec, pokonując Bayern Monachium w rzutach karnych. 8 marca 2016 roku po raz pierwszy w historii „Wilki” awansowały do ćwierćfinału Ligi Mistrzów, pokonując w dwumeczu KAA Gent[11].

Historia herbu[edytuj | edytuj kod]

Sukcesy[edytuj | edytuj kod]

Trofea krajowe[edytuj | edytuj kod]

Niemcy Zdobyte trofea w rozgrywkach Niemiec (stan na: 06-07-2020)
Rozgrywki Osiągnięcie Razy Sezon(y)

Mistrzostwo
I miejsce 1 2009
II miejsce 1 2015
III miejsce

Puchar
zdobywca 1 2015
finalista 1 1995

Superpuchar
zdobywca 1 2015
finalista

II liga
I miejsce
II miejsce 1 1997
III miejsce
  • Mistrzostwo Dolnej Saksonii: 1963

Występy w Bundeslidze[edytuj | edytuj kod]

Bilans[edytuj | edytuj kod]

Rekordy[edytuj | edytuj kod]

stan na koniec sezonu 2013/2014

Najwięcej rozegranych meczów w Bundeslidze
215 Marcel Schäfer
193 Diego Benaglio
173 Miroslav Karhan
166 Alexander Madlung
164 Josué
Najwięcej strzelonych goli w Bundeslidze
66 Edin Džeko
59 Grafite
57 Diego Klimowicz
39 Andrzej Juskowiak
31 Tomislav Marić


Sezony (w XXI wieku)[edytuj | edytuj kod]

Sezon Liga Poziom Miejsce w lidze Uwagi
1999/2000 Bundesliga I 7
2000/2001 Bundesliga 9
2001/2002 Bundesliga 10
2002/2003 Bundesliga 8
2003/2004 Bundesliga 10
2004/2005 Bundesliga 9
2005/2006 Bundesliga 15
2006/2007 Bundesliga 15
2007/2008 Bundesliga 5
2008/2009 Bundesliga 1
2009/2010 Bundesliga 8
2010/2011 Bundesliga 15
2011/2012 Bundesliga 8
2012/2013 Bundesliga 11
2013/2014 Bundesliga 5
2014/2015 Bundesliga 2 Puchar Niemiec złoto
2015/2016 Bundesliga 8
2016/2017 Bundesliga 16 utrzymanie po barażach
2017/2018 Bundesliga 16 utrzymanie po barażach
2018/2019 Bundesliga 6
2019/2020 Bundesliga 7
2020/2021 Bundesliga 4
2021/2022 Bundesliga 12
2022/2023 Bundesliga 8
Volkswagen-Arena

Stadiony[edytuj | edytuj kod]

Volkswagen-Arena

  • Pojemność: 30 000 widzów (przy międzynarodowych grach: 26 000 widzów), jeden z najnowocześniejszych stadionów Europy.
  • Miejsce koncertów: Herberta Grönemeyera, Eltona Johna i Anastacii
  • Otwarcie: w grudniu 2002 roku.

VfL-Stadion am Elsterweg[12]

  • Pojemność: 21 600 widzów, po przebudowie trybun 20 000 widzów, z czego 12 500 miejsc stojących.
  • Trybuna główna została wybudowana w 1961 roku za 750 000 marek niemieckich z elementów betonowych.
  • Otwarcie: 10 października 1947
  • Pożegnanie: 23 listopada 2002

Trenerzy[edytuj | edytuj kod]

Dotychczasowi szkoleniowcy[edytuj | edytuj kod]

Aktualny sztab trenerski[edytuj | edytuj kod]

Stan na 29 maja 2017[13]
Trenerzy
Trener Austria Oliver Glasner
Asystent trenera
Asystent trenera
Trener bramkarzy Szwajcaria Andreas Hilfiker
Trener kondycyjny Niemcy Oliver Mutschler


Zawodnicy[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: VfL Wolfsburg.

Obecny skład[edytuj | edytuj kod]

Stan na 16 lipca 2022[14][15]
Nr Poz. Piłkarz
1 BR Belgia Koen Casteels (kapitan)
2 OB Niemcy Kilian Fischer
3 OB Belgia Sebastiaan Bornauw
4 OB Francja Maxence Lacroix
5 OB Holandia Micky van de Ven
6 OB Brazylia Paulo Otávio
7 NA Niemcy Luca Waldschmidt
8 PO Belgia Aster Vranckx
9 NA Niemcy Max Kruse
10 NA Niemcy Lukas Nmecha
11 PO Szwajcaria Renato Steffen
12 BR Austria Pavao Pervan
14 PO Chorwacja Josip Brekalo
15 OB Francja Jérôme Roussillon
16 PO Polska Jakub Kamiński
17 NA Niemcy Maximilian Philipp
18 OB Irlandia Anselmo García McNulty
19 OB Szwajcaria Kevin Mbabu
20 PO Niemcy Ridle Baku
Nr Poz. Piłkarz
21 NA Polska Bartosz Białek
22 PO Niemcy Felix Nmecha
23 NA Dania Jonas Wind
27 PO Niemcy Maximilian Arnold
29 PO Francja Josuha Guilavogui
30 BR Niemcy Niklas Klinger
31 PO Niemcy Yannick Gerhardt
32 PO Szwecja Mattias Svanberg
33 NA Egipt Omar Marmoush
34 OB Chorwacja Marin Pongračić
35 BR Niemcy Philipp Schulze
37 PO Niemcy Elvis Rexhbeçaj
38 PO Chorwacja Bartol Franjić
39 PO Austria Patrick Wimmer
40 PO Stany Zjednoczone Kevin Paredes
45 BR Niemcy Lino Kasten
49 PO Niemcy Fabio Di Michele Sanchez
NA Niemcy Dzenan Pejcinovic

Piłkarze na wypożyczeniu[edytuj | edytuj kod]

Nr Poz. Piłkarz
NA Korea Południowa Yun-sang Hong (w 1. FC Nürnberg do 30 czerwca 2023)
PO Stany Zjednoczone Bryang Kayo (w 1. FC Nürnberg do 30 czerwca 2023)
Nr Poz. Piłkarz
NA Stany Zjednoczone Ulysses Llanez (w SKN St. Pölten do 30 czerwca 2022)
OB Niemcy Tim Siersleben (w 1. FC Heidenheim do 30 czerwca 2023)

Fundacja Krzysztofa Nowaka[edytuj | edytuj kod]

Od 2002 z klubem związana jest „Fundacja Krzysztofa Nowaka”[16] (Krzysztof Nowak-Stifung), pierwotnie wspierająca leczenie polskiego zawodnika drużyny VfL, Krzysztofa Nowaka, a po jego śmierci w 2005 zajmująca się problematyką i leczeniem choroby układu nerwowego ALS. W składzie rady fundacji zasiadł m.in. były zawodnik klubu, Roy Präger[17].

Europejskie puchary[edytuj | edytuj kod]

Legenda do wszystkich tabel:

  • Q – runda eliminacyjna, 1/16, 1/8, 1/4, 1/2 – odpowiednia faza rozgrywek, Grupa – runda grupowa, 1r gr – pierwsza runda grupowa, 2r gr – druga runda grupowa, F – finał, R – runda, PO – play-off
  • k. – rzuty karne, los. – losowanie, Dogr. – dogrywka, w. – zasada bramek strzelonych na wyjeździe
Sezon Rozgrywki Runda Klub Dom Wyjazd Ogólnie
1999/2000 Puchar UEFA 1R Węgry Debrecen 2–0 1–2 3–2
2R Holandia Roda 1–0 0–0 1–0
3R Hiszpania Atlético Madryt 2–3 1–2 4–5
2000 Puchar Intertoto 3R Francja CS Sedan 2–1 0–0 2–1
1/2 Francja AJ Auxerre 1–1 1–2 2–3, Dogr.
2001 Puchar Intertoto 3R Białoruś Dynama Mińsk 4–3 0–0 4–3
1/2 Francja Troyes AC 2–2 0–1 2–3
2003 Puchar Intertoto 2R Bułgaria Marek Dupnica 2–0 1–1 3–1
3R Czechy 1. FC Slovácko 2–0 1–0 3–0
1/2 Chorwacja Cibalia Vinkovci 4–0 4–1 8–1
F Włochy Perugia Calcio 0–2 0–1 0–3
2004 Puchar Intertoto 2R Szwajcaria FC Thun 2–3 1–4 3–7
2005 Puchar Intertoto 2R Austria SK Sturm Graz 2–2 3–1 5–3
3R Szwecja IFK Göteborg 2–0 2–0 4–0
1/2 Francja RC Lens 0–0 0–4 0–4
2008/09 Puchar UEFA 1R Rumunia Rapid Bukareszt 1–0 1–1 3–2
Grupa E Włochy A.C. Milan 2–2 1. miejsce
Portugalia SC Braga 2–3
Anglia Portsmouth 3–2
Holandia Heerenveen 5–1
1/16 Francja Paris Saint-Germain 1–3 0–2 1–5
2009/10 Liga Mistrzów Grupa B Anglia Manchester United 1–3 1–2 3. miejsce
Rosja CSKA Moskwa 3–1 1–2
Turcja Beşiktaş JK 0–0 3–0
Liga Europy 1/16 Hiszpania Villarreal CF 4–1 2–2 6–3
1/8 Rosja Rubin Kazań 2–1 1–1 3–2
1/4 Anglia Fulham 0–1 1–2 1–3
2014/15 Liga Europy Grupa H Anglia Everton 0–2 1–4 2. miejsce
Francja Lille OSC 1–1 3–0
Rosja FK Krasnodar 5–1 4–2
1/16 Portugalia Sporting CP 2–0 0–0 2–0
1/8 Włochy Inter Mediolan 3–1 2–1 5–2
1/4 Włochy SSC Napoli 1–4 2–2 3–5
2015/16 Liga Mistrzów Grupa B Anglia Manchester United 1–2 3–2 1. miejsce
Holandia PSV Eindhoven 2–0 0–2
Rosja CSKA Moskwa 1–0 2–0
1/8 Belgia KAA Gent 3–2 1–0 4–2
1/4 Hiszpania Real Madryt 2–0 0–3 2–3
2019/20 Liga Europy Grupa I Ukraina FK Ołeksandrija 3–1 1–0 2. miejsce
Francja Saint-Étienne 1–0 1–1
Belgia KAA Gent 1–3 2–2
1/16 Szwecja Malmö FF 2–1 3–0 5–1
1/8 Ukraina Szachtar Donieck 1–2 0–3 1–5
2020/21 Liga Europy 2Q Albania FK Kukësi 4–0 (W)
3Q Ukraina Desna Czernihów 2–0 (D)
PO Grecja AEK Ateny 1–2 (W)
2021/22 Liga Mistrzów Grupa G Francja Lille 1–3 0–0 4. miejsce
Hiszpania Sevilla 1–1 0–2
Austria Red Bull Salzburg 2–1 1–3

Inne sekcje klubu[edytuj | edytuj kod]

VfL Wolfsburg II[edytuj | edytuj kod]

VfL Wolfsburg II
Ilustracja
Pełna nazwa

Verein für Leibesübungen Wolfsburg II

Barwy

         
zielono-białe

Data założenia

1945

Debiut w najwyższej lidze

brak

Liga

Regionalliga Nord (IV)

Państwo

 Niemcy

Adres

In den Allerwiesen 1, 38446 Wolfsburg

Stadion

AOK Stadion

Trener

Henning Bürger

Stroje
domowe
Stroje
wyjazdowe
Strona internetowa

Verein für Leibesübungen Wolfsburg II jest drużyną rezerwową klubu VfL Wolfsburg. Drużyna obecnie występuje w Regionallidze Nord (4. poziom rozgrywek piłki nożnej w Niemczech). Do 2005 roku zespół grał pod nazwą VfL Wolfsburg Amateure.

Stadion[edytuj | edytuj kod]

Klub rozgrywa swoje mecze domowe na stadionie AOK Stadion w mieście Wolfsburg, który może pomieścić 5,200 widzów.

Sukcesy[edytuj | edytuj kod]

  • Oberliga Niedersachsen/Bremen (IV):
    • mistrzostwo: 2004.
  • Oberliga Nord (IV):
    • mistrzostwo: 2007.
  • Regionalliga Nord (IV):
    • mistrzostwo: 2014 i 2016.
    • wicemistrzostwo: 2010, 2011 i 2015.
  • Verbandsliga Niedersachsen-Ost (V):
    • mistrzostwo: 1999.
  • Niedersachsen Cup (Puchar Dolnej Saksonii):
    • zdobywca: 2002 i 2003.

Sezony (w XXI wieku)[edytuj | edytuj kod]

Sezon Liga Poziom Miejsce
1999-00 Oberliga Niedersachsen/Bremen IV 3
2000-01 Oberliga Niedersachsen/Bremen 9
2001-02 Oberliga Niedersachsen/Bremen 6
2002-03 Oberliga Niedersachsen/Bremen 3
2003-04 Oberliga Niedersachsen/Bremen 1
2004-05 Regionalliga Nord III 17
2005-06 Oberliga Nord IV 3
2006-07 Oberliga Nord 1
2007-08 Regionalliga Nord III 19
2008-09 Regionalliga Nord IV 5
2009-10 Regionalliga Nord 2
2010-11 Regionalliga Nord 2
2011-12 Regionalliga Nord 4
2012-13 Regionalliga Nord 3
2013-14 Regionalliga Nord 1
2014-15 Regionalliga Nord 2
2015-16 Regionalliga Nord 1
2016-17 Regionalliga Nord 3
2017-18 Regionalliga Nord 3
2018-19 Regionalliga Nord 1
2019-20 Regionalliga Nord 2

Profil klubu[edytuj | edytuj kod]

Juniorzy[edytuj | edytuj kod]

Drużyny juniorów VfL Wolfsburg w sezonie 2016/17 występują w:

  • Drużyna U-19 w Bundeslidze Nord/Nordost (1. poziom).
  • Drużyna U-17 w Bundeslidze Nord/Nordost (1. poziom).
  • W Polsce istnieje oficjalna szkółka pod patonatem VfL Wolfsburg: VFL Fussballschule Odra Wodzisław.

Piłka nożna kobiet[edytuj | edytuj kod]

Drużyna kobiet VfL Wolfsburg w sezonie 2016/17 występuje w Bundeslidze kobiet (1. poziom).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Vfl Abteilungen. vfl-wob.de. [dostęp 2009-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 kwietnia 2009)]. (niem.).
  2. Vfl Abteilungen. vfl-wob.de. [dostęp 2009-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 kwietnia 2009)]. (niem.).
  3. Sekcja dla dzieci z problemami wagi i ruchu. Składa się z kilku dyscyplin takimi jak pływanie czy gimnastyka. Dzieci bawią się również i grają w gry rozwijające zdolności motoryczne, pod opieką doświadczonych terapeutów.
  4. Charakterystyczny sport uprawiany w Niemczech, składający się z trzech dyscyplin między innymi rzutu młotem.
  5. a b VfL Wolfsburg, [w:] baza Transfermarkt (drużyny-transfery) [dostęp 2009-05-07].
  6. Saison 2007/2008. vflwolfsburg.de. [dostęp 2009-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 stycznia 2009)]. (niem.).
  7. Magath-spricht-mit-vw-chef.
  8. Felix Magath scheidet beim VfL zum 30. Juni 2009 aus. vflwolfsburg.de. [dostęp 2009-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 maja 2009)]. (niem.).
  9. Felix Magath erhält Vierjahresvertrag als Manager und Chef-Trainer. schalke04.de. [dostęp 2009-05-07]. [zarchiwizowane z [backPid=1&tx_ttnews[tt_news]=23890&cHash=2ba1a50f61 tego adresu] (9 maja 2009)]. (niem.).
  10. Armin Veh: Zwei-Jahres-Vertrag als Trainer, Geschäftsführer und Manager. vflwolfsburg.de. [dostęp 2009-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 maja 2009)]. (niem.).
  11. historyczny awans Wolfsburga. (pol.).
  12. Aktualnie na tym stadionie gra sekcja amatorska klubu oraz sekcja kobieca piłki nożnej.
  13. Trainer/Betreuer. vflwolfsburg.de. [dostęp 2009-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 lipca 2009)]. (niem.).
  14. Team. vfl-wolfsburg.de. [dostęp 2021-01-23]. (ang.).
  15. VfL Wolfsburg, [w:] baza Transfermarkt (drużyny) [dostęp 2021-01-23].
  16. Stiftungsbeirat. vfl-wolfsburg.de. [dostęp 2014-06-11]. (niem.).
  17. Stiftungsbeirat. vfl-wolfsburg.de. [dostęp 2014-06-10]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]