French
DeutschTomasz Polanowski (opat) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Opat elekcyjny | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | data nieznana | |
| Data i miejsce śmierci | ||
| Opat klaustralny klasztoru benedyktynów na Świętym Krzyżu | ||
| Okres sprawowania | w latach 1576–1582 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Inkardynacja | ||
| Śluby zakonne | nieznana | |
Tomasz Polanowski herbu Starykoń OSB (ur. data nieznana, zm. 18 lipca 1582) benedyktyn tyniecki przez 30 lat, następnie wybrany został Opatem (klaustralnym) klasztoru na Świętym Krzyżu w latach 1576-1582[1][2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodzi z rodziny Polanowskich herbu Stary Koń osiedlonych w ziemi krakowskiej, gniazdo rodowe wieś Polanowice od której nazwisko przybrali.
Jego przodek Stanisław był opatem Cystersów, w roku 1463 cytowany w Aktach Krakowskich.
Tomasz Polanowski był synem Mikołaja i Anny Otwinowskiej miał dziesięcioro rodzeństwa 5 sióstr i 5 braci. O jednym z nich Janie wiadomo że przemysłem doszedł do znacznego majątku[a][3]. Z zapisów historycznych wiadomo, że któryś z krewnych opata był dzierżawcą Pietrzejowic, Przezwodów, wsie te były własnością Benedyktynów Świętokrzyskich.
Jak pisze Paprocki w młodości przejawiał zamiłowanie do nauk, wstąpił do zakonu Św. Benedykta w Tyńcu, gdzie przebywał 30 lat. Opactwo na Św. Krzyżu było ukoronowaniem jego posługi.
Zmarł w roku 1582. Paprocki nazywa go wielkim chlebodawcą i choć w swoim Herbarzu o tym nie pisze to właśnie Polanowski nadał mu lokację wsi Wola Paprocka z prawem dziedziczenia na 100 lat (obecnie Paprocice)[b]
Życie zakonne[edytuj | edytuj kod]
Osadził dwie nowe wsie:
- Hucisko 1576-82 opat Tomasz Polanowski lokuje wieś Hucisko od 1594 wieś włączona do stołu konwentu świętokrzyskiego skąd 20 grzywien dziesięciny szło dla zakonników. (Dawne Hucisko to obecnie Trzcianka koło Wólki Milanowskiej)[4]
- Wola Paprocka, skąd tyleż złotych po 12 latach zwolnienia iść miało na stół opaci.
Przed rokiem 1577 opat Polanowski przywrócił konwentowi świętokrzyskiemu wieś Prawęcin, zabraną przez poprzedniego opata do własnego stołu. podobnie uczynił z wsią Jeżów. W roku 1584 zamierzał przeznaczyć dochód z dziesięcin w Paprockiej Woli na prebendę dla kościoła klasztornego, ale śmierć przeszkodziła w realizacji tego zamiaru[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Następny opat brata poprzednika Jana Polanowskiego, pozywał na trybunał lubelski, iż zabrał po nim nalewkę srebrną i konwie dwie wielkie, srebrne, z pozłocistemi krańcami, łańcuch złoty pancerzową robotą, wartujący 100 czerwonych złotych polskich na którym nieboszczyk nosił krzyżyk, pierścień wielkiego pastorału z szafirem, 4 woźniki gniade, kolebkę wielką, szubkę kanawaezową czarnym kunim futrem, drugą falendyszową lisami, trzecią kitajkową popielicami, czwartą Iniankę kunami podszyte, kożuch kuni i t. d., wszystko na 10.000 zł. szacowane. Nieprawny zabór klasztor odzyskał.(J. Gacki s.87).
- ↑ W roku 1580 Tomasz Polanowski opat i konwent świętokrzyski pragnąc zwiększyć dochodowość dóbr, zezwalają Bartoszowi Paprockiemu lokować w lesie, po wycięciu i wykarczowaniu drzew i krzewów,w miejscu zw. Mostki, nad strugami Mostki oraz Mostkowy Strumień [ob. Słupianka], wieś, która nazywać się ma Paprocka Wola. Jej granice wyznacza rz. Mostki od granic należącej do bpawłocł. wsi Ząbkowa Wola [ob. Zamkowa Wola]do granic dóbr Krzysztofa Mieleckiego1, z drugiej zaś strony ma się rozciągać tak, jak z dawna oznaczono, do granic dóbr konw. Bartosz Paprocki uzyskuje ją prawem dziedzicznym, z pełną swobodą dysponowania na 100 lat, po których opactwo ma prawo wykupić Paprocką Wolę za 1000 grzywien. (Opisał Józef Gacki – Benedyktyński Klasztor na Łysej Górze s.259-60).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Paprocki ↓, s. 112.
- ↑ Gacki 2006 ↓, s. 257.
- ↑ Uruski 1913 ↓, s. tom XIV s.182.
- ↑ Derwich ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Seweryn Uruski, Rodzina Herbarz Szlachty Polskiej, t. X, Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolfa, 1913, s. 392.
- Julian Bartoszewicz: Kościół i Klasztor świętokrzyski na Łysej górze Tygodnik Ilustrowany 1859. „Tygodnik Illustrowany”, 1860, nr 22..
- Marek Derwich: Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r. Wrosław 2000: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych (LARHCOR) w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 83-904219-4-1.
- Bartosz Paprocki, Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584, wyd. Kazimierza Józefa Turowskiego.
- Józef Gacki: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. Wyd. Wydawnictwo Jedność. Kielce: Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, 2006. ISBN 83-7442-389-7.