Szkoła Podchorążych Rezerwy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Szkoła Podchorążych Rezerwy (SPRez., SPR) – w Wojsku Polskim szkoła wojskowa kształcąca kandydatów na oficerów rezerwy.

Nazwa wywodzi się z okresu międzywojennego, kiedy to utworzono Szkoły Podchorążych Rezerwy. Do służby byli powoływani poborowi z cenzusem (absolwenci szkół średnich lub studiów). Służba trwała rok i składała się z okresu nauki w szkole, podczas której żołnierze posługiwali się tytułem szeregowego (strzelca, ułana, kanoniera) z cenzusem. Szkolenie kończyło się egzaminem i absolwenci otrzymywali stopień kaprala i tytuł podchorążego (w wyjątkowych sytuacjach plutonowego podchorążego). Drugim okresem służby (już podchorążego) była praktyka dowódcza w jednostce wojskowej. Po jej zakończeniu podchorąży był zwalniany do rezerwy. Stopień oficerski uzyskiwał po odbyciu dodatkowych ćwiczeń.

Ośrodki kształcenia podchorążych rezerwy w latach 1922-1939[edytuj | edytuj kod]

W dwudziestoleciu międzywojennym, w Wojsku Polskim funkcjonowały następujące jednostki i szkoły podchorążych rezerwy:

Piechoty[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Piechota II RP.
Odznaka 5 batalionu podchorążych rezerwy
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty O.K. Nr 1 Kursu II go Ostrów- Komorowo - 1925r (podstawa: Jednodniówka wydana przez tę szkołę z 1925r z listą uczniów- chorążych)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 1 w Ostrowi-Komorowie (1927-1928)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 1 w Ostrowi-Komorowie (1928-1929)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2 Tomaszowie Lubelskim (VIII 1928 – V. 1930)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 2 w Biedrusku (V1930 -1 X 1932)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 4 w Tomaszowie Mazowieckim (1927-1928)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 4 w Tomaszowie Mazowieckim (1928-1929)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5 w Łobzowie (1927-1928)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5 w Łobzowie (1928-1929)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5A w Cieszynie (VIII 1928 – VIII 1932)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 6 w Zaleszczykach (1927-1928)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 6 w Zaleszczykach (1928-1929)
  • Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 6A w Rawie Ruskiej (VIII 1928 – VII 1929)
Odznaka 5 batalionu podchorążych rezerwy

dywizyjne kursy podchorążych rezerwy w czynnych dywizjach piechoty (1935-1939)[2]

Świadectwo ukończenia w 1939 r. Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy 16 DP przy 65 Starogardzkim Pułku Piechoty w Grudziądzu

7 grudnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych ustalił „jednolitą nazwę dla kursów szeregowych piechoty z cenzusem naukowym, zorganizowanych w dywizjach piechoty według następującego brzmienia: «Dywizyjny kurs podchorążych rezerwy w n-ym pułku piechoty»”[3].

Odznaka dywizyjnego kursu podchorążych rezerwy

Kawalerii[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Kawaleria w II Rzeczypospolitej.
  • Kursy Podchorążych Rezerwy przy brygadach jazdy (1921-1924)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Kawalerii Nr 1 przy 1 DK w Suwałkach (1924-1926)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Kawalerii Nr 2 przy 2 DK w Ostrołęce (1924-1926)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Kawalerii Nr 3 przy 3 DK w Śremie (1924-1925) i w Poznaniu-Sołaczu (1925-1926)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Kawalerii Nr 4 przy 4 DK we Lwowie (1924-1925) i w Zaleszczykach (1925-1926)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1926-1939)

Artylerii[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Artyleria w II Rzeczypospolitej.
Kadra oficerska została odkomenderowana do wymienionych wyżej pięciu szkół z macierzystych oddziałów na czas trwania kursu (od 7 stycznia do 6 lipca 1925)[4].

Lotnictwa[edytuj | edytuj kod]

 Osobne artykuły: Lotnictwo wojskowe II RP i Wojska balonowe (II RP).
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Pilotów na Sołaczu w Poznaniu (1924-1925)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Oddziale Służby Lotnictwa na Sołaczu w Poznaniu (1926-1929)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Batalionie Szkolnym Lotnictwa na Sołaczu w Poznaniu (1929-1931)
  • Szkolna Eskadra Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (1929-1937)
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Radomiu-Sadkowie (1937-1939)
  • Szkoła (Pluton) Podchorążych Rezerwy przy 1 Batalionie Balonowym w Toruniu

Marynarki Wojennej[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Marynarka Wojenna (II RP).
  • Kursy podchorążych rezerwy dla absolwentów Szkoły Morskiej w Tczewie, w 1930 przeniesionej do Gdyni i przemianowanej na Państwową Szkołę Morską (1924-1939)

Broni technicznych[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Wojska inżynieryjne.
 Osobny artykuł: Wojska łączności.
  • Szkoła Podchorążych Rezerwy Wojsk Łączności w Zegrzu.
 Osobny artykuł: Broń pancerna w II Rzeczypospolitej.

Służb[edytuj | edytuj kod]

Służby weterynaryjnej

W czasie II wojny światowej istniała konspiracyjna Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Agricola (tzw. Tajna Podchorążówka).

Kształcenie podchorążych rezerwy w okresie PRL[edytuj | edytuj kod]

W latach powojennych istniały przy uczelniach studia wojskowe a w późniejszym okresie Szkoły Oficerów Rezerwy, które funkcjonowały właściwie przy wszystkich wyższych szkołach oficerskich. Do nazwy "Szkoła Podchorążych Rezerwy" powrócono dopiero w latach 80. Szkoły te działały przy WSO i przy niektórych jednostkach wojskowych.

W latach 80. XX wieku kształcenie w odtworzonych SPR istniejących przy WSO i centrach szkolenia trwało 12 miesięcy (cztery miesiące kształcenie w szkole i osiem miesięcy praktyki w jednostce wojskowej).

W latach 90. szkolenie trwało 6 miesięcy (3 miesiące kształcenie w szkole i trzy miesiące praktyka dowódcza w jednostce wojskowej).

W odróżnieniu od przedwojennych podchorążówek rezerwy, tytuł podchorążego był (jest) nadawany bezpośrednio po rozpoczęciu nauki w szkole i nie uzyskuje się go wyniku jej ukończenia. W trakcie nauki podchorążowie uzyskują jedynie kolejne stopnie podoficerskie. Po ukończeniu szkolenia przeprowadzano egzamin na oficera. Stopień oficerski podchorąży rezerwy może otrzymać po odbyciu odpowiedniej liczby dni ćwiczeń wojskowych w rezerwie.

Odznaka[edytuj | edytuj kod]

Odznaka ustanowiona w 1927 dla uczniów Szkół Podchorążych Rezerwy wszystkich broni i służb jako jednolita oznaka szkolna do noszenia na kołnierzu kurtki i płaszcza.

  • Oznakę tworzą; wieniec z gwiazdą i umieszczone w nim trzy stylizowane litery: S. P. R.
  • Oznaka wykonana z białego metalu.
  • Prawo noszenia oznaki mają wszyscy uczniowie przez cały czas pobytu w szkole, z chwilą opuszczenia szkoły, oznaki tej nie nosi się. * Nałożenie oznaki we wszystkich szkołach podchorążych rezerwy powinno nastąpić z chwilą rozpoczęcia kursów w tych szkołach[5].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 7 sierpnia 1931 r., Nr 24, poz. 302.
  2. ↑ Witold Jarno, Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV ... s. 222.
  3. ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 22 z 7 grudnia 1932 roku, poz. 291.
  4. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 51 z 6 maja 1925 roku, s. 246.
  5. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych nr 18 z 15 czerwca 1927 s. 266, 267

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Stanisław Radomyski, Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1992, ISBN 83-85621-06-7.
  • Wojciech Bogusław Moś, Włodzimierz Soszyński, Polskie szkolnictwo wojskowe 1908–1939. Odznaki, emblematy, dokumenty, Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2007, ISBN 978-83-60448-24-3, OCLC 169903440.
  • Witold Jarno, Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939, Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Historii Polski Współczesnej, Wydawnictwo „Ibidem”, Łódź 2001, ISBN 83-88679-10-4
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szkoła_Podchorążych_Rezerwy&oldid=72792561”