Sylvanus Olympio – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sylvanus Kwami Epiphanio Olympio

Data i miejsce urodzenia	6 września 1902 Kpando
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 1963 Lomé
1. prezydent Togo
Okres	od 12 kwietnia 1961 do 13 stycznia 1963
Przynależność polityczna	Komitet Jedności Togijskiej
Następca	Emmanuel Bodjollé
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Sylvanus Kwami Epiphanio Olympio (ur. 6 września 1902 w Kpando^[1], zm. 13 stycznia 1963 w Lomé) – togijski przedsiębiorca i działacz polityczny, pierwszy prezydent niepodległej Republiki Togijskiej, pierwszy prezydent Togo od 12 kwietnia 1961 do 13 stycznia 1963. Szef rządu kolonii Togo od 16 maja 1958 do 12 kwietnia 1961.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w religijnej rodzinie katolickiej. Był synem pracownika firmy handlowej. Uczęszczał do niemieckiej szkoły katolickiej. W latach 1914-1920 w Togo trwała okupacja armii Wielkiej Brytanii (spowodowana wybuchem I wojny światowej w 1914). W tym okresie Olympio chodził do angielskiej szkoły. Ukończył studia handlowe na Uniwersytecie Londyńskim. Otrzymał pracę w United Africa Company, która stanowiła jedną z dominujących firm zachodnioafrykańskich. Początkowo Olympio pracował w oddziale UAC w Togo, później w Nigerii i na Złotym Wybrzeżu (przyszłej Ghanie). W 1938 objął funkcję dyrektora oddziału UAC w swym rodzinnym mieście Lome (miasta stołecznego Togo)^[2].

Początek działalności politycznej Olympio przypada na okres II wojny światowej, kiedy w 1941 założył Komitet Jedności Togijskiej (fr. Comité de l'Unité Togolaise - CUT). Będąc przeciwnikiem kolaborującego we Francji pronazistowskiego rządu marszałka Philippe Pétaina, z którego to powodu w 1942 internowano go w obozie w Dahomeju (późniejszym Beninie). Pobyt w obozie internowania uformował ostatecznie jego nacjonalistyczne i radykalnie antykolonialne poglądy^[2]. Stał się przywódcą ruchu wyzwoleńczego, którego celem było uzyskanie niezależności Togo. Kierownictwo koncernu, w którym pracował, usiłowało odwieść go od polityki, przenosząc Olympio służbowo na dobre stanowisko w Paryżu, lecz ten nie wyraził na to zgody, gdyż postanowił całkowicie zaangażować się w ruch narodowowyzwoleńczy, czym zyskał wśród swych afrykańskich zwolenników opinię człowieka, który zrezygnował z własnych ambicji na rzecz wyższej sprawy: po powrocie z Paryża 50 000 ludzi witało go z wielkim entuzjazmem^[2][3]

Sylvanus Olympio nie zgadzał się na rozwiązania na drodze kompromisu^[4]. Wraz ze swoją partią ogłosił bojkot autonomii dla Togo, którą kraj uzyskał w 1956 od władz francuskich, a na jej czele stanął Nicolas Grunitzky - szef nowego rządu. Od 1956 do 1958 ruch narodowowyzwoleńczy Olympio był represjonowany. Środowiska nacjonalistyczne domagały się wolnych wyborów pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych. W wyborach tych partia CUT odniosła zwycięstwo, a jej szef Olympio objął funkcję premiera nowego rządu. W 1960 nie przyjął oferty Kwame Nkrumaha (pierwszego prezydenta Ghany, która jako pierwszy kraj w Afryce otrzymała niepodległość w procesie dekolonizacji), który proponował połączenie Togo z Ghaną^[4]. W tym samym roku Togo ogłosiło niepodległość zgodnie z decyzją Organizacji Narodów Zjednoczonych. Sylvanus Olympio objął urząd prezydenta kraju. Po 2 latach prezydentury nastąpił zamach stanu, którego przywódcą był Gnassingbé Eyadéma. Sylvanus Olympio został zastrzelony przez kilku oficerów uczestniczących w spisku.

Jego synem był Gilchrist Olympio (ur. 1936), który od lutego 1992 przewodzi Unii Sił Zmiany. W 1998 kandydował on w wyborach prezydenckich. Bratem Sylvanusa Olympio był z kolei dr Pietro Olympio, najwybitniejszy lekarz w Lome^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Józef i Krystyna Chałasińścy, Bliżej Afryki, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa, 1965
• Rolf Italiaander, The New Leaders of Africa, Prentice Hall, 1961
• allAfrica – Sylvanus Kwami Epiphanio Olympio (fr.)
• African Heritage – Sylvanus Olympio (ang.)
• Contemporary Africa Database – Sylvanus Olympio (ang.)