Stowarzyszenie Artystów Polskich „Rytm” – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stowarzyszenie Artystów Polskich „Rytm”
Państwo

 Polska

Siedziba

Warszawa

Data założenia

1922
1930 – formalna rejestracja

Zakończenie działalności

1932

Rodzaj stowarzyszenia

artystyczne

Status

rozwiązane

Zasięg

Rzeczpospolita Polska

Powiązania

Spółdzielnia Artystów „Ład”

brak współrzędnych

Stowarzyszenie Artystów Polskich „Rytm” – jedno z głównych ugrupowań sztuki polskiej dwudziestolecia międzywojennego, ściśle związane z Warszawą[1]. Przyjmuje się, że powstało w 1922[2], ale istnieje też twierdzenie, że miało to miejsce pod koniec 1921, w efekcie spotkania Henryka Kuny, Eugeniusza Zaka i Wacława Borowskiego, trójki dawnych przyjaciół, którzy w niepodległej Polsce odnowili nawiązaną przed laty w Paryżu przyjaźń[3].

Historia i profil[edytuj | edytuj kod]

Stowarzyszenie zostało stworzone przez grupę artystów wywodzących się z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, których część wspólnie dzieliła artystyczny emigracyjny los w Paryżu, współtworząc tam kolonię artystów na Montparnasse. Członków „Rytmu” zbliżały też zapatrywania polityczne. Wielu spośród nich było związanych z środowiskiem piłsudczyków[3].

Ugrupowanie – działające nieformalnie niemal przez cały okres istnienia – nie miało ściśle określonego programu artystycznego. Powstało, żeby promować nowe formy sztuki, jednakże te będące poza nurtem awangardy. Plasowało się w centrum polskiej sceny artystycznej – pomiędzy konserwatywnym środowiskiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, a awangardowymi grupami konstruktywistów. Członkowie „Rytmu”, będąc umiarkowanymi w swych poglądach, starali się godzić tradycję z nowoczesnością. Charakterystyczną cechą ich twórczości było nawiązywanie do tradycji sztuki ludowej, zwłaszcza Podhala. Za najbardziej typowych przedstawicieli ruchu uważani są: Władysław Skoczylas, Zofia Stryjeńska i Eugeniusz Zak[1]. „Rytm”, licznie i aktywnie reprezentowany, zrzeszał wiele indywidualności, toteż jego program nie wykształcił rygorystycznych sformułowań. Był raczej płaszczyzną spotkań różnych twórców, których wspólną cechą było uprawianie sztuki dekoratywnej, często o charakterze użytkowym, powiązanej z działalnością Spółdzielni „Ład”.

Uprawiano szereg technik: malarstwo, rzeźbę, drzeworyt (który został przywrócony do łask przez artystów z „Rytmu”), grafikę ilustracyjną, tkaninę, meblarstwo, małe formy architektoniczne. Prace charakteryzowały stylizacyjne uproszczenia bryły, ostre krawędzie stycznych płaszczyzn, stosowanie geometrycznych form w motywach, a podstawą kompozycji był rytm. Członkowie stowarzyszenia projektowali także znaczki pocztowe, banknoty oraz plakaty rządowych kampanii społecznych, licznie uczestniczyli również w projekcie zdobienia współczesną polichromią kamienic na Rynku Starego Miasta w Warszawie w 1928[3].

Ugrupowanie „Rytm” miało wpływ na powstanie dekoracyjnego stylu w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Uzyskało oficjalne wsparcie Rządu Polskiego w zakresie reprezentowania i propagowania sztuki polskiej za granicą. Szczytowe osiągnięcia artystyczne stowarzyszenia przypadły na rok 1925. O skali działalności i poziomie artystycznym jego twórczości może świadczyć fakt, że na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 członkowie „Rytmu” otrzymali wspólnie 172 nagrody. Na forum światowym polscy artyści zdobyli w tymże roku 35. Grand Prix i 70 złotych medali[4], w czym duży udział mieli twórcy z „Rytmu”. W 1930 dokonano formalnej rejestracji stowarzyszenia[1]. Dwa lata później odbyła się ostatnia wystawa „Rytmu” i dobiegła końca jego działalność[2].

Członkowie „Rytmu”[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Warszawskie Stowarzyszenie Artystów Polskich „Rytm”. MHM. [dostęp 2024-02-18]. (pol.).
  2. a b Rytm, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2024-02-19].
  3. a b c Sztuka środka • Stowarzyszenie Artystów Polskich „Rytm”. culture.pl. [dostęp 2024-02-18]. (pol.).
  4. Tadeusz Gronowski – żart i kalambury na plakatach. Weranda. [dostęp 2024-02-27]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]