Stojan Danew – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stojan Danew
Стоян Данев
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Stojan Petrow Danew

Data i miejsce urodzenia

28 stycznia 1858
Szumen

Data śmierci

30 lipca 1949

Premier Bułgarii
(dwukrotnie)
Okres

od 3 stycznia 1902
do 18 maja 1903

Przynależność polityczna

Partia Postępowo-Liberalna

Poprzednik

Petko Karawełow

Następca

Raczo Petrow

Okres

od 14 czerwca 1913
do 17 lipca 1913

Poprzednik

Iwan Geszow

Następca

Wasił Radosławow

Członek Rady Ministrów

Stojan Petrow Danew (bułg. Стоян Петров Данев; ur. 28 stycznia 1858 w Szumenie, zm. 30 lipca 1949 w Sofii) – bułgarski prawnik, polityk i dyplomata, przewodniczący Partii Postępowo-Liberalnej (18971920), deputowany do Zwyczajnego Zgromadzenia Narodowego 8. (18941896), 10. (18991900), 11. (1901), 12. (19021903), 13. (1903–1908), 14. (1908–1911), 15. (1911–1913), 16. (1913), 17. (19141919) i 18. kadencji (1919–1920) oraz Wielkiego Zgromadzenia Narodowego 5. kadencji (1911), Przewodniczący Wielkiego Zgromadzenia Narodowego (1911) oraz Zwyczajnego Zgromadzenia Narodowego (1911-1913), minister spraw zagranicznych i wyznań wiary (1901-1903 i 1913) oraz finansów (1918-1920), dwukrotnie premier Bułgarii (1902-1903 i 1913).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Podstawowe wykształcenie zdobył w rodzinnym Szumenie, zaś średnie w 1878 w Pradze. W 1876 przyłączył się do czety Filipa Totiu i wziął udział w wojnie serbsko-tureckiej. Następnie na kilka lat wyjechał do Europy Zachodniej. Studiował prawo w Zurychu i w Lipsku, zaś w 1881 obronił pracę doktorską w Heidelbergu. Dwa lata później w Paryżu ukończył drugi kierunek studiów, nauki polityczne. Po powrocie do ojczyzny pracował jako urzędnik w Ministerstwie Finansów, zaś od 1884 był adwokatem w Sofii. Od 1884 należał do Bułgarskiego Towarzystwa Literackiego. W latach 1894–1899 jako docent wykładał prawo międzynarodowe w stołecznej Wyższej Uczelni (obecnie Uniwersytet Sofijski).

Karierę polityczną zapoczątkował wstępując do Partii Umiarkowano-Liberalnej, a następnie Partii Postępowo-Liberalnej, której od 1897 był przewodniczącym. Funkcję tę sprawował przez ponad 20 lat, do momentu połączenia się Partii Postępowo-Liberalnej z Partią Narodową. Od 1894 do 1920 niemal nieprzerwanie był deputowanym do parlamentu, nie wszedł tylko do Zgromadzenia Narodowego 9. kadencji (18961898). Dwukrotnie, w Wielkim Zgromadzeniu Narodowym 5. kadencji (1911) oraz Zwyczajnym Zgromadzeniu Narodowym 15. kadencji (19111913) piastował godność przewodniczącego obrad.

W marcu 1901 został ministrem spraw zagranicznych i wyznań wiary w koalicyjnym gabinecie Petka Karawełowa, zaś od 3 stycznia 1902 do 18 maja 1903 sam stał na czele trzech kolejnych, samodzielnych rządów Partii Postępowo-Liberalnej. W okresie sprawowania przez niego funkcji premiera Księstwo Bułgarii podpisało tajne porozumienie wojskowe z Rosją, gwarantujące mu pomoc w przypadku wybuchu konfliktu z Turcją.

W latach 1911–1913 jako Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego wziął udział w kilku misjach dyplomatycznych. W 1912 był członkiem grupy negocjującej rozejm z Turcją w Çatalca, a w maju 1913 stał na czele bułgarskiej delegacji, która podpisała pokój kończący I wojnę bałkańską.

W przededniu wybuchu II wojny bałkańskiej, 14 czerwca 1913 ponownie stanął na czele rządu oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Wyznań Wiary. Obie funkcje sprawował tylko nieco ponad miesiąc, do 17 lipca.

W latach 19161934 powrócił do zawodu nauczyciela akademickiego. Wykładał historię dyplomacji w Wolnym Uniwersytecie w Sofii.

W 1918 po raz ostatni wszedł w skład Rady Ministrów, obejmując urząd ministra finansów w rządach Teodora Teodorowa i Aleksandyra Stambolijskiego. W 1922, wraz z innymi działaczami opozycji wobec rządu Bułgarskiego Ludowego Związku Chłopskiego, został aresztowany i wtrącony do więzienia. Na wolność wyszedł po zamachu stanu 9 czerwca 1923, po czym nie powrócił już do aktywnej polityki. Od 1924 do 1939 był przewodniczącym Bułgarskiego Czerwonego Krzyża, ponadto w 1931 został wiceprzewodniczącym Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Stojan Danew był żonaty z Radą Burmową, córką Todora Burmowa, pierwszego premiera Bułgarii. Mieli trzech synów i jedną córkę.

Funkcje sprawowane przez Danewa w Radzie Ministrów[edytuj | edytuj kod]

Stojan Danew zajmował następujące stanowiska w rządach Bułgarii (w porządku chronologicznym):

  • w czwartym rządzie Petka Karawełowa
  • w swoim pierwszym rządzie
    • premier (3 stycznia 1902 – 15 listopada 1902)
    • minister spraw zagranicznych i wyznań wiary (3 stycznia 1902 – 15 listopada 1902)
    • tymczasowo na czele Ministerstwa Oświaty Narodowej (8 lutego 1902 – 22 marca 1902)
  • w swoim drugim rządzie
    • premier (15 listopada 1902 – 31 marca 1903)
    • minister spraw zagranicznych i wyznań wiary (15 listopada 1902 – 31 marca 1903)
  • w swoim trzecim rządzie
    • premier (31 marca 1903 – 18 maja 1903)
    • minister spraw zagranicznych i wyznań wiary (31 marca 1903 – 18 maja 1903)
  • w swoim czwartym rządzie
    • premier (14 czerwca 191317 lipca 1913)
    • minister spraw zagranicznych i wyznań wiary (14 czerwca 1913 – 17 lipca 1913)
  • w pierwszym rządzie Teodora Teodorowa
  • w drugim rządzie Teodora Teodorowa
  • w rządzie Aleksandyra Stambolijskiego

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Taszo Taszew: Министрите на България 1879-1999 (w tłum. Ministrowie Bułgarii 1879-1999). Sofia: Wydawnictwo Akademickie „Marin Drinow”, 1999. ISBN 978-954-430-603-8 / ISBN 978-954-509-191-9.
  • Sylwetka Stojana Danewa na stronie internetowej Ministerstwa Finansów Republiki Bułgarskiej. (bułg.)