French
DeutschStanisław Stankiewicz (1903–1947) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 15 listopada 1903 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 12 sierpnia 1947 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
 | |
Stanisław Stankiewicz, ps. Sośniak, Dąb, Kornik (ur. 15 listopada 1903 w Wólce Profeckiej, zm. 12 sierpnia 1947 w Warszawie) – polski leśniczy, żołnierz wyklęty, „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Stanisław Stankiewicz urodził się w Wólce Profeckiej, obecnie dzielnica Puław, 15 listopada 1903 roku. Wraz z żoną Barbarą z domu Dysput mieli dzieci Barbarę oraz Tadeusza[1]. W momencie wybuchu II wojny światowej Stanisław był leśniczym w leśniczówce Głodno nieopodal Opola Lubelskiego, należał do ZWZ–AK.
W marcu 1941[2] Stanisław namówił Niemców na pozwolenie zatrudnienia Żydów do prac w jego leśniczówce w Głodnie. W ten sposób schronienie znaleźli Żydzi z getta w Opolu Lubelskim. Gdy w 1942 rozpoczęto wywózki do obozów zagłady, wokół leśniczówki Stankiewiczów ukrywało się ponad 200 osób. Stanisław pomagał Żydom budować szałasy w lesie, znajdować kryjówki w okolicznych zabudowaniach, zdobywać jedzenie. Tadeusz wraz z siostrą Barbarą zacierali ślady ukrywających się Żydów, dbali o bezpieczeństwo transportów z żywnością, pilnowali, czy nikt nie śledzi ukrywających się. Wiosną 1942 kryjówki zostały zadenuncjowane przez Polaka o nazwisku Szyszko, ukrywający się zaś zamordowani. Przeżyli jedynie ukrywający się w zabudowaniach[1][3]. Szyszko po wojnie został skazany na karę śmierci[2]. Ostatecznie udało się uratować sześcioro Żydów, spośród których jedynie Szlomo (Jan) Szmulewicz pozostał w Polsce. Przyjaźnił się z Tadeuszem do swojej śmierci w 2007[1].
Po wkroczeniu Sowietów rodzina przeniosła się leśnictwa Sterdyń w powiecie Sokołów Podlaski. Stanisław kontynuował działalność niepodległościową w Zrzeszeniu WiN oraz Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym[4].
Po wojnie Stanisław trafił do aresztu za działalność w WiN/AK. Został wywieziony do Warszawy, gdzie go brutalnie przesłuchiwano. Zginął wypchnięty przez okno aresztu. Urząd Bezpieczeństwa jako oficjalną przyczynę śmierci podał samobójstwo. Rodzina nie otrzymała zgody na pochówek[1][2]. Jego szczątki odnaleziono w wyniku prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej w maju 2021 r. na terenie kwatery „C” Cmentarza Wojskowego na Powązkach[5]. Szczątki Stanisława Stankiewicza, pochowano 15 marca 2024 w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Powązkach w Warszawie[6].
W 1986 wraz z żoną został odznaczony medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Anna Zawadzka, Historia pomocy - Rodzina Stankiewiczów | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, lipiec 2009 [dostęp 2020-01-20].
- ↑ a b c Maciej Puchłowski, Tadeusz Stankiewicz - Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata [online], dzieje.pl, 22 lutego 2018 [dostęp 2020-01-20] (pol.).
- ↑ Stankiewicz Tadeusz - Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. Lublin i Lubelszczyzna - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2020-01-20] (pol.).
- ↑ Pogrzeb Stanisława Stankiewicza, ps. Sośniak, Dąb, Kornik. naszdziennik.pl, 2024-03-15. [dostęp 2024-03-16].
- ↑ Znamy nazwiska kolejnych 30 zidentyfikowanych ofiar totalitaryzmów – Warszawa, 22 lipca 2022. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-07-22]. (pol.).
- ↑ Stanisław Stankiewicz, żołnierz wyklęty, Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, spoczął na Powązkach [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-15] (pol.).
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2019. Poland [online], yadvashem.org, 2019, s. 93 [dostęp 2020-01-20] (ang.).