Stanisław Marczak-Oborski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Marczak-Oborski
Ilustracja
Stanisław Marczak-Oborski w latach 60.
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1921
Dzików

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 1987
Warszawa

Zawód, zajęcie

teatrolog, dziennikarz, krytyk literacki

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Marczak-Oborski, ps. „Dziennikarz”[1] (ur. 26 grudnia 1921 w Dzikowie, zm. 11 sierpnia 1987 w Warszawie[1]) – polski poeta, teatrolog, dziennikarz, krytyk literacki i tłumacz, badacz dramatu i teatru dwudziestolecia oraz powojennego życia teatralnego w Polsce; dokumentalista[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 26 grudnia 1921 w Dzikowie k. Tarnobrzega w rodzinie historyka i bibliotekarza Michała Marczaka (1886–1945) i Marii z domu Oleś[1]. Do wybuchu II wojny światowej uczył się w warszawskim Liceum Humanistycznym im. Stefana Batorego. Student tajnego Uniwersytetu Warszawskiego (1940–1944), dyplom magisterski uzyskał w 1956; doktor nauk humanistycznych 1966, doktor habilitowany 1982[2].

Uczestnik kampanii wrześniowej[2]. Podczas okupacji działacz podziemnego ruchu kulturalnego, kierownik tajnych teatrzyków studenckich w Warszawie, od 1942 kierował konspiracyjnym Studenckim Teatrem Eksperymentalnym, w latach 1942–1944 uczęszczał na kursy księgarskie organizowane przez firmę Gebethner i Wolff, od stycznia 1944 redagował konspiracyjny miesięcznik literacki „Droga”[2]. Uczestniczył w powstaniu warszawskim; napisał kilka wierszy o tej tematyce[2]. Walczył w 6. kompanii batalionu AK Kiliński[2][3]. Po upadku powstania dostał się do niemieckiej niewoli i do kwietnia 1945 przebywał w Stalagu IV B Mühlberg[3][4].

W kwietniu 1945 trafił do Krakowa, gdzie został asystentem literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, jednocześnie pracując w Urzędzie Wojewódzkim na stanowisku sekretarza Wydziału Kultury i Sztuki. Od sierpnia 1945, z powodu gruźlicy, przez półtora roku przebywał w Zakopanem, gdzie poddał się leczeniu. Po powrocie z kuracji w latach 1946–1948 współpracował z Polskim Radiem i prowadził audycje poetyckie. Od stycznia 1947, wspólnie z Tadeuszem Borowskim i Romanem Bratnym, redagował miesięcznik „Nurt”. Od listopada 1947 do kwietnia 1948 był także redaktorem działu teatralnego tygodnika „Świat Młodych”. Współpracował jednocześnie z innymi czasopismami: „Po prostu” (1947–1949), „Przegląd Akademicki” (1947–1948), „Pokolenia” (1947–1948), „Nowiny Literackie” (1947–1948), „Wieś” (1949–1950, 1952–1953), „Teatr” (1949–1953, 1955). W latach 1950–1952 był członkiem kolegium redakcyjnego tygodnika „Nowa Kultura”, z którym współpracował jeszcze w latach 1954–1955. Publikował recenzje w „Filmie” (1953–1954) i „Głosie Pracy” (1953).

Od września 1948 pracował w Departamencie Przedsiębiorstw Artystycznych i Rozrywkowych Ministerstwa Kultury i Sztuki jako lektor i radca działu teatralnego. Od października 1949 do 1955 był zatrudniony w Generalnej Dyrekcji Teatrów, Oper i Filharmonii na stanowiskach (kolejno) lektora, inspektora artystycznego, kierownika oddziału inspekcji i nadzoru artystycznego, naczelnika wydziału. W 1952 wykładał literaturę w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej,

Był kierownikiem literackim kilku warszawskich teatrów[2]. Od 1956 związany etatowo z Instytutem Sztuki PAN[2]. W latach 1959–1964 kierował Teatrem Telewizji[2].

Autor publikacji, w tym poetyckich; oraz opracowań m.in. Iskier przewodnik teatralny (1964), Teatr czasu wojny 1939–1945 (1967), Kronika życia teatralnego w Polsce, 1918–1939 (1977), Teatr w Polsce 1918–1939 (1984)[5].

Zmarł 11 sierpnia 1987 w Warszawie w wieku 65 lat[1]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 36-3-8)[6].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[2][edytuj | edytuj kod]

  • Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa), za całokształt pracy w Teatrze Telewizji (1964)
  • „Drożdże” - nagroda tygodnika „Polityka” (1968)
  • Nagroda Klubu Krytyki im. Boya-Żeleńskiego za książki: Teatr czasu wojny, Życie teatralne w latach 1944–64 (1969)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Stanisław Marczak-Oborski. Muzeum Powstania Warszawskiego, 2016. [dostęp 2018-03-24]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j Stanisław Marczak-Oborski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2018-04-07].
  3. ↑ a b Powstańcze Biogramy - Stanisław Marczak-Oborski [online], www.1944.pl [dostęp 2018-04-07] (ang.).
  4. ↑ Stanisław Marczak-Oborski – Do Powstańca – zbiór pieśni i wierszy o tematyce wojennej z historycznym komentarzem [online], www.sww.w.szu.pl [dostęp 2018-04-07].
  5. ↑ Stanisław Marczak-Oborski w katalogu on-line bibliotek Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. SirsiDynix, 2018-03-24. [dostęp 2018-03-24]. (pol.).
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW MARCZAK - OBORSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-14].
  7. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  8. ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1077 „za zasługi w pracy zawodowej”.
  9. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Marczak-Oborski&oldid=72046531”