Sojuz 30 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sojuz 30
	Dane misji
Indeks COSPAR	1978-065A
Zaangażowani	ZSRR; Polska
Oznaczenie kodowe	Kaukaz (Кавказ)
	Pojazd
Statek kosmiczny	Sojuz 7K-T
Masa pojazdu	6800 kg
Rakieta nośna	Sojuz-U
	Załoga
Załoga	Piotr Klimuk; Mirosław Hermaszewski
	Start
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachstan
Początek misji	27 czerwca 1978 (15:27:21 UTC)
	Orbita okołoziemska
Apogeum	261,3 (363) km
Perygeum	197,6 (337,6) km
Okres orbitalny	88,83 (91,31) min
Inklinacja orbity	51,66°
	Lądowanie
Miejsce lądowania	300 km W od Celinogradu; 46°N 69°E/46,000000 69,000000
Lądowanie	5 lipca 1978 (13:30:20 UTC)
Czas trwania misji	7 dni, 22 godziny, 2 minuty, 59 sekund
Liczba okrążeń Ziemi	126
	Program Sojuz
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sojuz 30 (ros. Союз-30) – piąty udany załogowy lot kosmiczny pojazdu Sojuz na stację kosmiczną Salut 6. Był to drugi lot kosmiczny zorganizowany w ramach międzynarodowego programu badań kosmicznych Interkosmos i pierwszy z udziałem polskiego kosmonauty. Lot Sojuza 30 miał miejsce w dniach 27 czerwca–5 lipca 1978.

Załoga[edytuj | edytuj kod]

Start[edytuj | edytuj kod]

Piotr Klimuk (3) – ZSRR
Mirosław Hermaszewski (1) – Polska

Rezerwowa[edytuj | edytuj kod]

Walerij Kubasow (3) – ZSRR
Zenon Jankowski (1) – Polska

Lądowanie[edytuj | edytuj kod]

Piotr Klimuk (3) – ZSRR
Mirosław Hermaszewski (1) – Polska

Przebieg lotu[edytuj | edytuj kod]

Start nastąpił 27 czerwca 1978 o godzinie 17:27:21 czasu warszawskiego z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie. Lotem dowodził pułkownik Piotr Klimuk, a major Mirosław Hermaszewski leciał jako kosmonauta badacz. Sojuz 30 był trzydziestym szóstym radzieckim załogowym statkiem kosmicznym. Początkowe parametry orbity miały wartość: apogeum 246 km, perygeum 199 km, nachylenie płaszczyzny orbity 51°66′, a czas trwania jednego okrążenia 89 minut. Kosmonauci zabrali między innymi polską flagę i godło państwowe oraz szereg pamiątek. W czasie trzech pierwszych okrążeń Ziemi załoga przeprowadziła kontrolę stanu urządzeń, sprawdzono szczelność, po czym kosmonauci zdjęli skafandry. Podczas czwartego i piątego okrążenia zwiększono wysokość lotu i Sojuz zaczął doganiać bazę Salut 6. Po szóstym okrążeniu załoga ułożyła się do snu, który trwał do dwunastego okrążenia. Potem rozpoczęto przygotowania do manewru zbliżania i połączenia z kompleksem Salut 6 – Salut 6 EO-2. W czasie siedemnastego okrążenia kosmonauci znaleźli się w bezpośrednim sąsiedztwie bazy. Przycumowanie statku nastąpiło o godzinie 19:08:47 czasu warszawskiego w trakcie osiemnastego okrążenia. 28 czerwca 1978 o godzinie 22:11 został otwarty luk między statkami. Sojuz 30 przycumował do stacji Salut 6 i pozostawał z nią na orbicie do 5 lipca 1978.

Po oddzieleniu od stacji kosmicznej Salut 6, Sojuz 30 został wykorzystany jako kapsuła powrotna dla kosmonautów Piotra Klimuka i Mirosława Hermaszewskiego.

Lądownik Sojuza 30 wylądował na Ziemi o godzinie 15:30:20 czasu warszawskiego. Miejscem lądowania był step 300 km na zachód od Celinogradu (obecnie Astana).

Misja Salut 6 EP-3[edytuj | edytuj kod]

Misja Salut 6 EP-3 o kryptonimie „Kaukaz” była wspólnym przedsięwzięciem polsko-radzieckim. Odbywała się równolegle z misją radziecką Salut 6 EO-2.

Podczas wspólnego lotu obie załogi przeprowadziły szereg eksperymentów biologicznych, obserwacji Ziemi i badań zorzy polarnej. Badania te podzielone były na trzy grupy:
I. Badania zaplanowane i przygotowane wyłącznie przez polskich specjalistów.
II. Badania zaplanowane i przygotowane przez specjalistów polskich wspólnie ze specjalistami krajów współuczestniczących w programie Interkosmos.
III. Badania zaplanowane i przygotowane przez specjalistów z krajów współuczestniczących w Interkosmosie, ale bez udziału polskich specjalistów.
Do pierwszej grupy należało pięć eksperymentów:

Eksperyment o nazwie „Syrena”, polegający na badaniu procesu narastania kryształów HgCdTe w warunkach braku ciążenia.
Eksperyment o nazwie „Smak”, polegający na badaniu odczuć smakowych w warunkach nieważkości.
Eksperyment o nazwie „Relaks” polegający na badaniu efektywności różnego rodzaju rozrywek w warunkach lotu kosmicznego.
Eksperyment o nazwie „Kardiolider”, polegający na badaniu funkcjonowania serca w czasie pracy kosmonauty na statku kosmicznym.
Eksperyment o nazwie „Zdrowie”, polegający na określeniu za pomocą aparatury „Fizjotest” wydolności fizycznej kosmonauty bezpośrednio przed startem i po wylądowaniu.

Pierwszy eksperyment zrealizowany został pod kierunkiem Instytutu Fizyki PAN, zaś cztery pozostałe pod kierunkiem Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej.
Do drugiej grupy badań należały cztery eksperymenty:

Eksperyment o nazwie „Test”, polegający na badaniu aspektów psychologicznych adaptacji załogi do warunków lotu kosmicznego.
Eksperyment o nazwie „Ciepło”, polegający na badaniu procesu wymiany ciepła organizmu z otoczeniem w warunkach braku ciążenia.
Eksperyment o nazwie „Ziemia”, polegający na fotografowaniu powierzchni Ziemi (lądów i wód) w celu badania jej zasobów.
Eksperyment o nazwie „Zorza”, polegający na obserwacji z Saluta zórz polarnych.

Dwa pierwsze eksperymenty kierowane były przez W.I.M.L. w Warszawie, trzeci – przez warszawski Instytut Geodezji i Kartografii oraz Centrum Badań Kosmicznych PAN, a ostatni – przez Centrum Badań Kosmicznych PAN.
Do trzeciej grupy należały dwa eksperymenty:

Eksperyment o nazwie „Czajka”, polegający na badaniu neutralizacji wpływu braku ciążenia na układ krwionośny przez zastosowanie specjalnego kombinezonu, przygotowanego przez specjalistów radzieckich.
Eksperyment o nazwie „Tlen”, polegający na badaniu przemian tlenu w organizmie w warunkach lotu kosmicznego.

Pamiątki lotu Sojuz 30[edytuj | edytuj kod]

W Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej w Warszawie przechowywany jest skafander kosmiczny typu Sokoł Mirosława Hermaszewskiego. Eksponowany jest tam również lądownik Sojuza 30, stanowiący własność Centrum Badań Kosmicznych PAN.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Encyclopedia Astronautica: Soyuz 30 (ang.)
Zarya: Loty do Saluta 6 (ang.)
Spacefacts: Soyuz 30 (ang.)

Sojuz 7K-OK (1966–1971)	1 2a 3 4 5 6 7 8 9
Sojuz 7KT-OK (1971)	10 11
Sojuz 7K-T (1973–1981)	12 13 14 15 17 18a† 18 21 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
Sojuz 7K-TM (1975–1976)	16 19 22
Sojuz-T (1976–1986)	T-2 T-3 T-4 T-5 T-6 T-7 T-8 T-9 T-10-1† T-10 T-11 T-12 T-13 T-14 T-15
Sojuz-TM (1986–2003)	TM-2 TM-3 TM-4 TM-5 TM-6 TM-7 TM-8 TM-9 TM-10 TM-11 TM-12 TM-13 TM-14 TM-15 TM-16 TM-17 TM-18 TM-19 TM-20 TM-21 TM-22 TM-23 TM-24 TM-25 TM-26 TM-27 TM-28 TM-29 TM-30 TM-31 TM-32 TM-33 TM-34
Sojuz-TMA (2003–2012)	TMA-1 TMA-2 TMA-3 TMA-4 TMA-5 TMA-6 TMA-7 TMA-8 TMA-9 TMA-10 TMA-11 TMA-12 TMA-13 TMA-14 TMA-15 TMA-16 TMA-17 TMA-18 TMA-19 TMA-20 TMA-21 TMA-22
Sojuz-TMA-M (2010–2016)	TMA-01M TMA-02M TMA-03M TMA-04M TMA-05M TMA-06M TMA-07M TMA-08M TMA-09M TMA-10M TMA-11M TMA-12M TMA-13M TMA-14M TMA-15M TMA-16M TMA-17M TMA-18M TMA-19M TMA-20M
Sojuz-MS (2016–trwa)	MS-01 MS-02 MS-03 MS-04 MS-05 MS-06 MS-07 MS-08 MS-09 MS-10† MS-11 MS-12 MS-13 MS-15 MS-16 MS-17 MS-18 MS-19 MS-20 MS-21 MS-22 MS-23 MS-24 MS-25
Loty planowane	MS-26 MS-27
Loty bezzałogowe	Kosmos 133 Kosmos 140 Kosmos 186 Kosmos 188 Kosmos 212 Kosmos 213 Kosmos 238 Sojuz 2 Kosmos 379 Kosmos 398 Kosmos 434 Kosmos 496 Kosmos 573 Kosmos 613 Kosmos 638 Kosmos 656 Kosmos 670 Kosmos 672 Kosmos 772 Sojuz 20 Kosmos 869 Kosmos 1001 Kosmos 1074 Sojuz T-1 Sojuz TM-1 Sojuz MS-14
Rakiety nośne	Sojuz (1966–1975) Sojuz-U (1973–2017) Sojuz-U2 (1985–1995) Sojuz-FG (2002–2019) Sojuz 2 (2004 – dziś)