Sojourner – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł należy dopracować: → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Sojourner (ang. Przybysz) – pierwszy sprawny łazik marsjański, działający w ramach misji Mars Pathfinder.

Konstrukcja i nazwa[edytuj | edytuj kod]

Pojazd, który znajdował się w Mars Pathfinderze, miał wymiary 65*48*30 cm i masę 10,5 kg^[1]. Napędzany był silnikiem elektrycznym zasilanym za pomocą baterii słonecznych i wyposażony w system pantograficznego zawieszenia sześciu kół, ułatwiający jazdę po nierównym terenie. NASA, korzystając z propozycji dwunastoletniej dziewczynki, ochrzciła go imieniem Sojourner, by w ten sposób uczcić pamięć sławnej czarnoskórej kobiety. Sojourner Truth, urodzona w stanie Nowy Jork, była niewolnicą, która została uwolniona przez swojego pana tuż przed tym, jak tamtejsze władze stanowe zniosły niewolnictwo w 1827 roku. Po wygranej sprawie w sądzie o odzyskanie swojego syna (został nielegalnie odsprzedany na południe USA) zmieniła nazwisko i jako sufrażystka walczyła o zniesienie niewolnictwa oraz o prawo do głosowania.

Przebieg misji badawczej[edytuj | edytuj kod]

Każdego marsjańskiego dnia swej działalności łazik, sterowany z Ziemi, przemierzał powierzchnię Marsa, oddalając się o 5–10 metrów od lądownika. Gdy napotykał skałę zbyt dużą, by nad nią przejechać, omijał ją, pozostając jednak w polu widzenia lądownika, co było niezbędne dla jego prawidłowego działania. Zadaniem Sojournera było dotarcie do skał, które uznano wcześniej za interesujące na podstawie obrazów transmitowanych przez lądownik i zbadanie ich składu chemicznego. Aby mógł tego dokonać, został wyposażony w kamery i urządzenia do pobierania skalnych próbek. Dzięki temu geolodzy mogli zbadać powierzchnię skał wystawionych na działanie marsjańskiej atmosfery^[2].

Łazik miał możliwość testowania twardości materiału skalnego za pomocą sprężynującego ostrza. Pojazd wyposażony był także w spektrometr alfa (przeznaczony do bombardowania skał cząstkami i zapisywania zmian, jakie zajdą w wiązce, gdy po odbiciu powróci ona do spektrometru), dostarczający informacji o składzie chemicznym. W ten sposób urządzenie może wykryć wszelkie pierwiastki chemiczne w minerałach skały, z wyjątkiem helu i wodoru^[2].

Po analizie składu chemicznego gleby w pobliżu lądownika sześciokołowy Sojourner, wysoki na 30 cm, skierował się w lewo i podjechał do małej guzowatej skałki nazwanej Bernacle Bill. Miała ona od 20 do 25 centymetrów długości i leżała około 3 metry od lądownika. Nieco później łazik przemieścił się w prawo, by mógł zbadać teksturę płaskiego piaszczystego terenu. Jego koła wryły się w glebę, badając jej głębokość i twardość. Pierwsze dane wskazały, że w miejscu lądowania zalegała warstwa pylistej gleby przypominającej mąkę. Ślady pozostawione przez kołki w metalowych kołach pojazdu wskazywały, że pył ten zbija się w odciśnięty kształt nie wskutek wilgoci, lecz obecności ładunków elektrycznych w rozrzedzonej atmosferze^[2].

Następnym celem do zbadania przez łazik była skała nazwana Yogi. Skała ta, długości około metra, leżała w około 4,5 metra od lądownika^[2]. Sojourner pracował przez dwa i pół miesiąca (działał do 27 września 1997 roku, mimo że jego żywotność była szacowana na miesiąc, przebył w tym czasie 52 metry), dokonał 15 analiz chemicznych, przesłał na Ziemię (za pośrednictwem lądownika) 550 zdjęć i wykonał wiele eksperymentów z myślą o przyszłych łazikach.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]