Skoki przez przeszkody – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz multimedia związane z tematem: Skoki przez przeszkody

Skoki przez przeszkody – olimpijska konkurencja jeździectwa, jedna z siedmiu wspieranych przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W tej konkurencji, koń i jeździec pokonują przeszkody ustawione na torze zwanym parkurem z jak najmniejszą liczbą błędów^[1].

Historia dyscypliny[edytuj | edytuj kod]

Skoki przez przeszkody wywodzą się z XVIII wiecznej tradycji polowań na lisy i współzawodnictwa pomiędzy ich uczestnikami. Pierwsze oficjalne zawody w skokach odbyły się w 1864 roku w Dublinie. Od 1900 roku (olimpiada w Paryżu), czyli już od drugiej olimpiady nowożytnej, jest to dyscyplina olimpijska. Pierwszy konkurs skoków w Polsce rozegrano w 1880 roku w Warszawie^[2][1]. Na początku XX wieku zaczęto stosować rodzaj dosiadu, umożliwiający koniowi skakanie w warunkach zbliżonych do naturalnych. Rewolucyjną w tamtych czasach pozycję skokową wprowadził kapitan Federico Caprilli^[3].

Konkursy – zasady ogólne[edytuj | edytuj kod]

Celem zawodów jest sprawdzenie umiejętności, dokładności i wytrenowania konia skaczącego pod jeźdźcem. Konkurencja polega na tym, że na parkurze ustawia się kilka lub kilkanaście przeszkód, które jeździec wraz ze swym koniem musi pokonać w określonej kolejności oraz normie czasu, z jak najmniejszą liczbą zrzutek i przypadków nieposłuszeństwa konia tak zwanego wyłamania lecz w konkursie skoków w zawodach WKKW kończy się to dyskwalifikacją. Za każdy błąd para koń i jeździec otrzymuje punkty karne. Zwycięża ten, kto zgromadził jak najmniejszą liczbę punktów karnych, a w przypadku wyrównanego wyniku, ten kto pokona tor w krótszym czasie. Istnieje wiele rodzajów konkursów: w niektórych zwycięzcy wyłaniani są w dogrywkach; są też konkursy pozwalające na zbieranie punktów bonifikacyjnych oraz takie, w których priorytetowy jest czas przejazdu. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami^[2][4][1].

Istnieje wiele rodzajów przeszkód, a te najczęściej spotykane to: stacjonata, okser, triplebarre, mur, oraz rów z wodą. W zależności od klasy i rodzaju konkursu, na parkurze ustawionych jest od 7 do 13 przeszkód – pojedynczych lub wchodzących w skład kombinacji, czyli tzw. szeregów. Przeszkody są ponumerowane zgodnie z kolejnością pokonywania; wyjątek stanowią niektóre konkursy specjalne. Dodatkowo, linia startu i mety, przeszkody oraz przejazdy obowiązkowe oznaczane są chorągiewkami białymi i czerwonymi. Zawodnik musi pokonać te części toru pomiędzy chorągiewkami, mijając czerwone po swojej prawej, a białe po lewej stronie^[2][4].

Punktacja[edytuj | edytuj kod]

Najczęściej podstawą w ocenianiu zawodników jest najmniejsza liczba błędów oraz czas pokonywania parkuru. Do błędów zalicza się (w konkursach do wysokości 125 cm czyli do klasy N1 włącznie):^[4]

• strącenie przeszkody: 4 punkty karne
• pierwsze nieposłuszeństwo konia: 4 punkty karne
• drugie nieposłuszeństwo konia: 4 punkty karne
• trzecie nieposłuszeństwo konia: eliminacja
• po trzecim nieposłuszeństwie konia można wykonać tak zwany skok posłuszeństwa na dowolnie wybranej przeszkodzie parkuru lecz i tak następuje dyskwalifikacja
• przekroczenie normy czasu: za każde rozpoczęte 4 sekundy – 1 punkt karny, w rozgrywkach za każdą rozpoczętą sekundę – 1 punkt karny (punkty karne mogą mieć wartości ułamkowe)
• dwukrotne przekroczenie normy czasu: eliminacja
• upadek jeźdźca lub jeźdźca i konia: eliminacja
• pomylenie trasy przebiegu: eliminacja
• pomoc niedozwolona: eliminacja
• nadużywanie pomocy jeździeckich; bicie konia często kończy się dyskwalifikacją

W konkursach od 130 cm włącznie (klasa C i powyżej oraz międzynarodowe zawody FEI) dopuszczalne jest tylko jedno nieposłuszeństwo konia; drugie powoduje eliminację z konkursu.

Eliminacja różni się od dyskwalifikacji podstawami do jej stosowania oraz tym, że dotyczy tylko jednego konkursu i niemożności jego kontynuowania. Dyskwalifikacja może natomiast dotyczyć całych zawodów i wszystkich rozgrywanych w ich ramach konkursów^[4][1].

Klasy konkursów[edytuj | edytuj kod]

W Polsce obowiązują następujące klasy konkursów określone między innymi maksymalną wysokością przeszkód:^[5]

• mini LL – jest to konkurs niższy od LL i nieuznawany na wszystkich zawodach
• LL -- do 90 cm;
• L – 100 cm; L1 – 105 cm
• P – 110 cm; P1 – 115 cm
• N – 120 cm; N1 – 125 cm
• C – 130 cm; C1 – 135 cm
• CC – 140 cm; CC1 – 145 cm
• CS – 150 cm; CS1 – 155 cm

Co najmniej 50% przeszkód musi mieć wymiar odpowiadający klasie konkursu. Pozostałe przeszkody mogą być o 5 cm wyższe lub niższe^[5].

W niektórych konkursach (potęgi skoku, 6 barier) przeszkody mogą mieć nawet ponad 2 metry wysokości.

Czasem, na zawodach towarzyskich (najniższej rangi) są spotykane również klasy Mini LL, które muszą być niższe niż 90 centymetrów. Stadnina organizująca je sama wybiera wysokość przeszkód.

Zawody[edytuj | edytuj kod]

Najważniejszą imprezą sportową w skokach przez przeszkody jest letnia olimpiada (rozgrywana od 1900 roku), mistrzostwa świata (rozgrywane od 1957 roku), Puchar Świata, a także mistrzostwa kontynentów i regionów.

Puchar Narodów[edytuj | edytuj kod]

Reprezentacje narodowe każdego roku walczą w seriach konkursów o Puchar Narodów. Zawody te są rozgrywane podczas Międzynarodowych Oficjalnych Zawodów Konnych (CSIO). W konkursie z każdej drużyny narodowej startuje po czterech jeźdźców, a w końcowej klasyfikacji odrzuca się najsłabszy wynik. Drużyny złożone z kilku par koń – jeździec biorą także udział w sztafetach.

Konkursy skoków[edytuj | edytuj kod]

Konkursy w skokach przez przeszkody rozgrywane są na różnych zasadach, a podczas jednych zawodów organizuje się często kilka lub kilkanaście konkursów. Różnorodność torów przeszkód i stopnia trudności stanowią o atrakcyjności zawodów z perspektywy widzów oraz o zainteresowaniu zawodników. Techniczne i prawne warunki uczestnictwa w konkursach są jednakowe dla wszystkich uczestników^[4].

W zawodach obowiązuje limit startów dla konia, który wynosi 2 starty dziennie (w zawodach trwających 3 dni i więcej, od 3 dnia włącznie – tylko 1 start). Start konia w 2 nawrocie konkursu dwunawrotowego jest wykorzystaniem limitu^[5].

Istnieje wiele rodzajów konkursów w skokach przez przeszkody, organizowanych na różnych zasadach. Należą do nich m.in.:

Konkurs zwykły[edytuj | edytuj kod]

Konkurs zwykły – zawodnicy z jednakową liczbą punktów karnych klasyfikowani są według czasu przejazdu – wygrywa zawodnik który uzyskał najkrótszy czas przejazdu.

Konkurs na dokładność/styl[edytuj | edytuj kod]

Konkurs dokładności ma założoną normę czasu, ale o miejscu w klasyfikacji decyduje nie czas, a liczba punktów karnych zgromadzonych podczas przejazdu. Jeźdźcy, którzy zdobyli tę samą liczbę punktów karnych zajmują miejsca ex aequo. Aby wyłonić zwycięzcę, przeprowadza się rozgrywkę na zasadzie konkursu zwykłego^[4]. Lub losowanie miejsc.

Konkurs na czas (SZWAICAR)[edytuj | edytuj kod]

Konkurs na szybkość to konkurs sędziowany według tabeli punktacji C. Polega ona na tym, że popełnione błędy są przeliczane na karne sekundy i dodawane do czasu przejazdu, a nieposłuszeństwa konia (pierwsze lub drugie) skutkują jedynie odpowiednio dłuższym czasem przejazdu. Konkursem takim jest np. konkurs myśliwski, w którym dodatkowo jeździec sam wybiera trasę przejazdu^[4].

Konkurs dwunawrotowy[edytuj | edytuj kod]

Konkurs składa się z dwóch nawrotów, które zawodnik musi pokonać dosiadając tego samego konia. Tory przeszkód mogą być identyczne lub różnić się w poszczególnych nawrotach. W zależności od ustaleń danych zawodów, w drugim nawrocie uczestniczą wszyscy zawodnicy, którzy ukończyli nawrót pierwszy, lub też ich część (nie mniej niż 25% i wszyscy, którzy ukończyli pierwszy nawrót bezbłędnie). Zwycięzców wyłania się zgodnie z punktami karnymi i czasem uzyskanym w rozgrywce^[4].

Konkurs dwufazowy[edytuj | edytuj kod]

Konkurs ten jest rozgrywany w dwóch fazach, następujących bezpośrednio po sobie. Linia mety pierwszej fazy (7 do 9 przeszkód) jest jednocześnie linią startu drugiej fazy (4 do 6 przeszkód). Po zakończeniu pierwszej fazy, przejazd kontynuują w drugiej fazie jedynie ci zawodnicy, którzy pokonali pierwszą bezbłędnie i w normie czasu. Każda z faz może być organizowana na zasadach różnych konkursów (np. dokładności i zwykłego lub dokładności i prędkości)^[4].

Konkurs potęgi skoków (DRABINKA)[edytuj | edytuj kod]

Konkurs potęgi skoków polega na pokonywaniu coraz wyższych przeszkód, sięgających nawet ponad dwa metry (minimum 140 cm). Rekord należy do Chilijczyka Alberta Larraguibela na koniu Huaso w 1949 roku i wynosi 247 cm.

Sztafeta (DOUBLE)[edytuj | edytuj kod]

W sztafetach współzawodniczą zespoły złożone z 2 albo 3 zawodników, którzy razem wjeżdżają na parkur. Zawodnicy kolejno rozpoczynają przejazdy, a czas przejazdu wszystkich jest liczony wspólnie. Eliminacja jednego członka powoduje eliminację całego zespołu. Istnieje kilka wersji tego konkursu^[4].

Konkursy z Jokerem[edytuj | edytuj kod]

Konkursy z Jokerem zawierają przeszkodę dużo trudniejszą, ale wyżej punktowaną. Może to być np. przeszkoda z jednej strony zawieszony wyżej niż z drugiej (dopuszczalna różnica to 10 cm).

Konkurs o wzrastającym stopniu trudności[edytuj | edytuj kod]

Konkurs odbywa się na 6, 8 lub 10 przeszkodach. Za każdą kolejną poprawnie pokonaną przeszkodę otrzymuje się wzrastającą liczbę punktów (za przeszkodę nr 1: 1pkt, nr 2: 2 pkt itd.). Suma powinna wynosić odpowiednio (w zależności od liczby przeszkód): 21, 36 lub 55 punktów. Nie przyznaje się punktów za strąconą przeszkodę. Narastająca trudność przeszkód wynika nie tylko z wysokości i szerokości, lecz także z ich umieszczenia na torze. Ostatnią przeszkodę jeździec może wybrać pomiędzy ostatnią typowo punktowaną przeszkodą lub Jokerem, który jest dwukrotnie wyżej punktowany np. typowo punktowana przeszkoda ma 8 to Joker będzie miał 16 itd. Jednakże w przypadku strącenia jokera, jego wartość jest odejmowana od wyniku. Konkurs ten może być rozgrywany na zasadach konkursu zwykłego, na dokładności z rozgrywką lub zwykłego z rozgrywką dla zawodników o tym samym wyniku punktowym^[4].

Konkurs z wyborem przeszkód[edytuj | edytuj kod]

W konkursie tym, każda przeszkoda jest oznaczona tabliczką, wskazującą ile punktów bonifikacyjnych daje jej pokonanie (od 10 do 120 punktów). Punktacja zależy od trudności przeszkody, a każda z przeszkód musi mieć taką budowę, która umożliwia przeskoczenie jej z obydwu stron. Jeździec pokonuje przeszkody w dowolnej kolejności (każdą może dwukrotnie). Przeszkoda Joker jako jedyna jest nagradzana 200 punktami. Wygrywa ten, kto w określonym czasie uzbiera najwięcej punktów^[4].

Zrzutka powoduje, że punkty nie są przyznawane, a przeszkoda nie jest odbudowywana i nie jest możliwe zdobycie punktów za jej ponowne pokonanie. Zrzutka Jokera powoduje utratę 200 punktów. Upadek powoduje zakończenie przebiegu, ale zebrane punkty nie przepadają. Nieposłuszeństwa konia skutkują utratą czasu i zebraniem mniejszej liczby punktów bonifikacyjnych^[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Mistrzowie Polski w skokach przez przeszkody

Przypisy[edytuj | edytuj kod]