Serce (powieść) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Serce
Cuore
Ilustracja
Okładka niemieckiego wydania Serca z 1897
Autor

Edmondo de Amicis

Wydanie oryginalne
Język

włoski

Data wydania

1886

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1887

Przekład

Helena Wilczyńska

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Serce (wł. Cuore) – powieść dla dzieci Edmonda de Amicisa z 1886 roku. Przedstawia losy 11-letniego chłopca, ucznia włoskiej szkoły podstawowej.

Pierwsze polskie tłumaczenie (autorstwa Heleny z Russockich Wilczyńskiej) ukazało się w 1887 roku[1]

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Powieść przedstawia rok szkolny 1881/1882[2] z perspektywy Henryka, ucznia trzeciej klasy szkoły podstawowej w Turynie. Henryk utrwala - w formie pamiętnika - zdarzenia, które mu się przytrafiły lub których był świadkiem, dotyczące głównie jego samego, jego rodziny lub kolegów ze szkoły[3].

Wydarzenia te, często nawiązujące do historii zjednoczenia Włoch, są pretekstem dla ukazania wartości, którymi główny bohater (a także czytelnicy książki) powinny kierować się w życiu[4].

Bohaterowie[edytuj | edytuj kod]

Ilustracja przedstawiająca uczniów z klasy głównego bohatera książki

Henryk i jego rodzina[edytuj | edytuj kod]

  • Henryk Bottini – główny bohater powieści, 11-letni chłopiec, uczeń szkoły podstawowej,
  • Albert Bottini – ojciec Henryka[5],
  • matka Henryka – żona Alberta Bottiniego, zajmuje się domem,
  • Sylwia Bottini – starsza siostra Henryka, uczennica szkoły podstawowej.

Pozostałe osoby[edytuj | edytuj kod]

  • Ernest Derossi – najlepszy uczeń w klasie, pochodzi z Piemontu[6],
  • Garrone – najlepszy przyjaciel Henryka, najstarszy uczeń w jego klasie[7],
  • Coretti – drugi z przyjaciół Henryka, syn handlarza drzewem i weterana wojny prusko-austriackiej[7],
  • Coraci – uczeń, który przyjechał do Turynu z Reggio w Kalabrii i nazywany z tego względu Kalabryjczykiem[6],
  • Antoś Rabucco – najmłodszy uczeń w klasie, syn murarza i nazywany z tego powodu Mularczykiem[7],
  • Franti – najgorszy uczeń w klasie, czarny charakter powieści[7].

Struktura powieści[edytuj | edytuj kod]

Książka ta, przeznaczona szczególnie dla chłopców uczęszczających do szkół elementarnych pomiędzy dziewiątym rokiem życia a trzynastym, powinnaby właściwie nosić taki tytuł: „Dzieje roku szkolnego, spisane przez ucznia 3. klasy szkoły municypalnej we Włoszech“. Mówiąc wszakże, że książka napisana została przez ucznia klasy 3., nie chcę utrzymywać, iż utworzył on ją tak jak wydrukowaną została. Uczeń notował sobie odręcznie i jak umiał to, co widział, co czuł, co myślał w szkole i poza szkołą, a ojciec jego przejrzawszy w końcu roku notatki owe spisał podług nich te karty, starając się nie zmienić w niczym nie tylko myśli swego syna, ale owszem, zachować o ile można i słowa jego nawet. W cztery lata później i będąc już w gimnazjum, syn odczytał rękopis i dodał do niego to i owo, w świeżej mając pamięci ludzi i zdarzenia[8].

Powieść jest podzielona według miesięcy, składających się na rok szkolny (od października do lipca włącznie). Poszczególne rozdziały zawierają przede wszystkim fragmenty pamiętnika Henryka, ale znajdują się tam także listy, jakie członkowie rodziny Henryka piszą pod jego adresem i tzw. opowiadania miesięczne[9].

Opowiadania miesięczne[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza strona opowiadania miesięcznego "Od Apeninów do Andów", opublikowana w "Nuova antologia di scienze, lettere ed arti" (tom V z 1886)

Opowiadania miesięczne są dłuższymi tekstami, jakie Henryk i jego koledzy z klasy otrzymywali od nauczyciela, przedstawiające bohaterskie czyny małych Włochów z różnych rejonów Półwyspu Apenińskiego[10].

Teksty te nieraz były wydawane po polsku jako oddzielne zbiory pod różnymi tytułami: Mali bohaterowie: opowiadania dla dzieci i młodzieży; Od Apeninów do Andów; Mały patryjota z Padwy ; Mała wideta lombardzka ; O sardyńskim doboszyku[11][12][13].

Lista opowiadań:

Tytuł opowiadania Tłumaczenie tytułu (tłum. Marii Konopnickiej)
Il piccolo patriota padovano Mały patriota z Padwy
La piccola vedetta lombarda Mała wideta lombardzka
Il piccolo scrivano fiorentino Mały pisarczyk z Florencji
Il tamburino sardo O sardyńskim doboszyku
L'infermiere di Tata Przy łożu "Taty"
Sangue romagnolo Krew romańska
Valor civile Odwaga cywilna
Dagli Appennini alle Ande Od Apeninów do Andów
Naufragio Rozbicie okrętu

W kulturze popularnej[edytuj | edytuj kod]

  • w 1887 r. ukazała się powieść Głowa (wł. Testa) Paolo Mantegazzy, przedstawiająca ciąg dalszy losów Henryka Bottiniego[14],
  • w 1963 r. Umberto Eco opublikował esej Pochwała Frantiego (wł. Elogio di Franti), gdzie Franti - czarny charakter Serca - jest przedstawiony jako jedyna postać, sprzeciwiająca się na kartach powieści ideologii nacjonalistycznej i militarystycznej[15][16][17].

Polskie tłumaczenia[edytuj | edytuj kod]

Powieść ukazywała się w Polsce w tłumaczeniach między innymi następujących osób:

Adaptacje[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-04].
  2. ↑ W rozdziale Pogrzeb Wiktora Emanuela, którego akcja toczy się w styczniu, wskazano, że od śmierci monarchy (która miała miejsce w 1878) upłynęły dokładnie 4 lata. Z kolei w rozdziale Garibaldi opisano żałobę po śmierci Giuseppe Garibaldiego, która miała miejsce w 1882 r.
  3. ↑ Edmondo de Amicis, Serce [online], Wolne Lektury [dostęp 2023-01-11] (pol.).
  4. ↑ Serce [online], Cała Polska Czyta Dzieciom [dostęp 2023-01-11] (pol.).
  5. ↑ Edmund de Amicis, Serce, Warszawa 1990, s. 193.
  6. ↑ a b Edmund de Amicis, Serce, Warszawa 1990, s. 14-15.
  7. ↑ a b c d Edmund de Amicis, Serce, Warszawa 1990, s. 16-17.
  8. ↑ Edmund de Amicis, Serce, Warszawa 1990, s. 7.
  9. ↑ Serce. Opowiadania miesięczne | Edmund de Amicis [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2023-01-11] (pol.).
  10. ↑ Edmund de Amicis, Serce, Warszawa 1990, s. 24-25.
  11. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-04].
  12. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-04].
  13. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-04].
  14. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-04].
  15. ↑ Agata Knapik, Architektoniczno-urbanistyczna działalność radykalnej grupy UFO z Florencji jako transpozycja semiologicznych teorii Umberta Eco [online], czerwiec 2018.
  16. ↑ Maria Truglio, Wise Gnomes, Nervous Astronauts, and a Very Bad General: The Children's Books of Umberto Eco and Eugenio Carmi, „Children's Literature”, 36 (1), 2008, s. 115–144, DOI: 10.1353/chl.0.0006, ISSN 1543-3374 [dostęp 2023-01-04].
  17. ↑ Pochwała Frantiego, [w:] Umberto Eco, Diariusz najmniejszy, Kraków 1996.
  18. ↑ Serce | Edmund de Amicis [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2023-01-04] (pol.).
  19. ↑ Małgorzata Kapusta, Serce Edmonda de Amicisa w tłumaczeniu Marii Konopnickiej – analiza wybranych fragmentów ., „Poradnik Językowy” (2/2021(781)), 2021, s. 21–29, DOI: 10.33896/PorJ.2021.2.2, ISSN 0551-5343 [dostęp 2023-01-04] (pol.).
  20. ↑ Serce | Edmund de Amicis [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2023-01-04] (pol.).
  21. ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2023-01-04].
  22. ↑ Cuore. Duilio Coletti, Vittorio De Sica Safir. 1950-06-14. [dostęp 2023-01-04].
  23. ↑ Haha wo tazunete sanzenri. Nippon Animation Co.. 1976-01-04. [dostęp 2023-01-04].
  24. ↑ Ai no gakko cuore monogatari. Nippon Animation Co.. 1981-04-03. [dostęp 2023-01-04].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Serce_(powieść)&oldid=73188684”