French
DeutschSąd Apelacyjny w Krakowie – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Państwo | |
|---|---|
| Dziedzina | |
| Prezes | vacat |
| Adres | ul. Przy Rondzie 3, |
Położenie na mapie Polski  | |
| 50,06505°N 19,96201°E/50,065050 19,962010 | |
| Strona internetowa | |
Sąd Apelacyjny w Krakowie – jeden z jedenastu i jednocześnie najstarszy sąd apelacyjny w Polsce, powołany w 1856 roku[1].
Status prawny[edytuj | edytuj kod]
Sąd apelacyjny jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Wszystko zaczęło się od uchwalonej przez Sejm w 1990 roku Ustawy z dnia 13 lipca o powołaniu sądów apelacyjnych oraz o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, Kodeks postępowania karnego, o Sądzie Najwyższym, o Naczelnym Sądzie Administracyjnym i o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 1990 r. nr 53, poz. 306), której art. 1 ust. 1 brzmi: „Powołuje się sądy apelacyjne jako sądy powszechne”.
- Obszar właściwości:[2]
Struktury organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Sądy apelacyjne funkcjonują w strukturach sądów powszechnych, które rozstrzygają w drugiej instancji środki odwoławcze od orzeczeń okręgowych sądów, które wydawane są w pierwszej instancji.
Dotyczy to spraw z zakresu:
- prawa cywilnego – również gospodarczego, rodzinnego i opiekuńczego przez Wydział I Cywilny,
- prawa karnego – przez Wydział II Karny,
- prawa pracy i ubezpieczeń społecznych – przez Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych,
- sprawowanie nadzoru nad działaniem administracyjnym powszechnych sądów, działalnością notariuszy i organów notarialnego samorządu, działalnością komorników.
W Sądzie Apelacyjnym w Rzeszowie utworzono następujący wydziały:
- Wydział I Cywilny.
- Wydział II Karny.
- Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
- Wydział IV Wizytacji.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1815 roku w Wolnym Mieście Krakowie powołano Sąd Apelacyjny[3]. W 1854 roku w Krakowie utworzono Wyższy Sąd Krajowy dla Zachodniej Galicji, któremu podlegały sądy obwodowe w: Jaśle, Nowym Sączu, Rzeszowie, Tarnowie, Wadowicach. Prezesami sądu byli: Paul Sonntag (1856–1863), Emanuel Heinrich Komers-Lindenbach (1864–1865), Theodor Christiani-Kronwald (1866–1867), Wiktor Kopff (1868–1871), Wacław Budwiński (1872–1879), Fryderyk Dargun (1880–1886), Ignacy Zborowski (1887–1898), Maciej Czyszczan (1899–1904), Witold Hausner (od 1905)[4].
1 stycznia 1919 roku sądownictwo w Galicji zostało przejęte Polskę. W 1919 roku zmieniono nazwę sądu na Sąd Apelacyjny w Krakowie, któremu podlegały sądy okręgowe w: Jaśle, Krakowie, Nowym Sączu, Rzeszowie, Tarnowie, Wadowicach i od 1934 roku w Kielcach. Prezesami Sądu Apelacyjnego byli: Władysław Wolter (do 1928), Adam Strawiński (od 1928), Franciszek Parylewicz (od 1932), Kazimierz Rudnicki (od 1936), Bronisław Sawicki (od 1936)[5]. Podczas II wojny światowej Sąd Apelacyjny działał pod kontrolą władz niemieckich, a prezesem był Karol Gniewosz[6].
W 1944 roku ustanowiono tymczasowa siedzibę dla Sądu Apelacyjnego w Krakowie-Rzeszowie. W marcu 1945 roku przywrócono siedzibę sądu w Krakowie. Prezesami sądu byli: Karol Gniewosz, Kazimierz Rudnicki (1946–1950). 1 stycznia 1951 roku Sąd Apelacyjny został przekształcony w Sąd Wojewódzki w Krakowie[7].
1 października 1990 roku powołano Sad Apelacyjny w Krakowie[8]. Od 1990 Sąd Apelacyjny w Krakowie wydaje biuletyn „Krakowskie Zeszyty Sądowe”.
- Prezesi Sądu Apelacyjnego:
- 1990–1996. Elżbieta Sadzik.
- 1996–2000. Zbigniew luberda.
- 2000–2006. Włodzimierz Baran.
- 2006–2012. Andrzej Struzik.
- 2012–2016. Krzysztof Sobierajski.
- 2023–2024. Zygmunt Drożdżejko[9]
Znani sędziowie[edytuj | edytuj kod]
- Wołodymyr Horbowyj
- Jan Sehn
- Andrzej Seremet
- Włodzimierz Olszewski
- Bogusław Gawlik
- Barbara de Ankerburg-Wagner
- Andrzej Ryński
- Henryk Mostowski
- Kazimierz Rudnicki
- Józef Krzepela
- Michał Patkaniowski
- Stefan Grzybowski
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grzegorz M. Kowalski, SĄDOWNICTWO OD REFORM W POŁOWIE XIX WIEKU DO 1918 ROKU [online].
- ↑ Właściwość
- ↑ Wolne Miasto Kraków
- ↑ Sadownictwo od reform w połowie XIX wieku do 1918 roku
- ↑ Druga Rzeczpospolita
- ↑ Okres II wojny światowej
- ↑ Polska Ludowa
- ↑ Najnowsze dzieje
- ↑ Jarosław Sidorowicz: Zarzucał sędziemu, że sprzyja opozycji i USA. Teraz został prezesem Sądu Apelacyjnego w Krakowie. krakow.wyborcza.pl, 2023-09-21. [dostęp 2023-11-07].