Ropa (wieś) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ropa
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół św. Michała Archanioła
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Ropa

Liczba ludności (2009)

3959[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

38-312[3]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0464290

Położenie na mapie gminy Ropa
Mapa konturowa gminy Ropa, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Ropa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ropa”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Ropa”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ropa”
Ziemia49°35′49″N 21°02′36″E/49,596944 21,043333[1]
Cmentarz wojenny nr 72

Ropawieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Ropa. Leży nad Ropą, dopływem Wisłoki.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Ropa: Bogaczówka, Bukowa, Czachorówka, Deciówka, Drągówka, Folwark, Garłaszówka, Górnikówka, Jaworówka, Kawówka, Kąty, Kleszczówka, Koczwarówka, Kostórówka, Kowalówka, Kóstra, Księże, Kuczówka, Kusiówka, Lipie, Listówki, Na Dole, Na Ruskiem, Nowakówka, Obczary, Pociecha, Podchełmie, Pod Styrem, Podupełź, Pod Wawrzką, Potoki, Równie, Siutówka, Smakówka, Stolarzówka, Upełź, Wierzchy, Wola, Zadział, Zagóra, Zagórze, Zagrody, Zalesie, Za Wodą[4][5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Lokowana jest na mocy przywileju Kazimierza Wielkiego w XIV wieku na prawie niemieckim. W 1393 wieś przeszła w posiadanie rodu Gładyszów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

W tej okolicy wydobywano rudy żelaza, znajdowano drogie kamienie i poszukiwano złota. W 1530 r. Seweryn Boner – podskarbi królewski króla Zygmunta Starego i starosta biecki, szukając złota we wsi Ropa, natknął się na ropę naftową, która zalała mu kopalnię.
Kiedy w XIX wieku odkryto przydatność ropy naftowej do celów gospodarczych, rozwinął się tu przemysł naftowy. Wydobywano ropę i wybudowano rafinerię, która upadła na skutek powodzi pod koniec XIX wieku.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[6]

  • kościół pomocniczy pw. św. Michała Archanioła z 1761. Fundatorami świątyni byli właściciele wsi Wilhelm i Petronela Siemieńscy. Jest to świątynia wzniesiona w stylu barokowym ze zwieńczeniami nawiązującymi do łemkowskiej kultury cerkiewnej. Korpus kościoła jest drewniany, konstrukcji zrębowej, o ścianach pokrytych gontem. Około 1800 do kościoła dobudowano dwie murowane wieże, a w roku 1956 do prezbiterium dostawiono nową zakrystię. Polichromia o motywach figularnych pochodzi z 2 połowy XIX wieku. Ołtarz główny i dwa boczne z 1 połowy XIX w nawiązują do tradycji barokowej.
    • ogrodzenie, murowane z dzwonnicą parawanową;
  • cmentarz wojenny nr 72 z I wojny światowej;
  • zespół dworski;
    • dwór – barokowo-klasycystyczny z 1803 r. z zespołem parkowym (aktualnie w remoncie), zespół podworski wzniesiony w XVI–XVII w.,
    • 2 oficyny z ok. 1800 r.
    • lamus powstały w XIX wieku z przebudowy dworu obronnego rodziny Brzeńskich z połowy XVI w.
    • park.
Ropa – 1846

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Legendy[edytuj | edytuj kod]

Z wsią związana jest legenda o poszukiwaczu złota, Sewerynie Bonerze. Nie wiadomo, czy udało mu się je znaleźć, ale podobno olej skalny zalał i zniszczył mu kopalnię. Z tych czasów pochodzi powiedzenie: „Ten co w Ropie złota szukał smołą się opłukał”. Do dziś niektórzy szukają opuszczonej kopalni, która ma się znajdować na zboczach Chełmu.

O tym jak powstał dwór w Ropie opowiada miejscowa legenda. Magnat Gładych będąc na polowaniu, zatrzymał się na górze Chełm. Nasyciwszy się, zapragnął napić się wina, wysłał więc służbę do małej osady położonej u podnóża góry. Mieszkańcy, którzy nie znali tego napoju, wysłali miejscową piękną dziewczynę z serwatką. Zakochawszy się, magnat zabrał dziewczynę i postanowił do wsi nigdy już nie powrócić. Narzeczona jednak bardzo tęskniła za rodzinnymi stronami. Magnat postanowił wrócić z nią do osady. Obok jej rodzinnej chaty wybudował dwór, w którym małżonkowie zamieszkali. Gładych postanowił też nazwać wieś Ropą.

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze kościoła św. Michała

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 116519
  2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ropa. s. 7. [dostęp 2012-11-22].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1082 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  7. Paweł Ciecieląg, dr Mikołaj Haponiuk, Olga Lewandowska, Małgorzata Krzysztofik: Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2015–2018. Warszawa: GUS, 2019, s. 191. ISBN 978-83-66466-00-5.
  8. Parafia św. Michała Archanioła w Ropie. ropa-wiz.diecezja.tarnow.pl. [dostęp 2022-03-28].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]