French
DeutschRoman Odzierzyński – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | 28 lutego 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 lipca 1975 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1910–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 11 Grupa Artylerii |
| Stanowiska | dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
              | |
.png){kind=small}
| Data i miejsce urodzenia | 28 lutego 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 lipca 1975 |
| Członek Rady Trzech | |
| Okres | od 1966 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Przewodniczący Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego | |
| Okres | od 1954 |
| Następca | Adam Ciołkosz (zastępca) |
| Premier Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie | |
| Okres | od 25 września 1950 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Roman Władysław Odzierzyński (ur. 28 lutego 1892 we Lwowie, zm. 9 lipca 1975 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, Prezes Rady Ministrów na Uchodźstwie w latach 1950–1954.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Antoniego i Leopoldyny z Obermannów. Ukończył gimnazjum oraz studia na Wydziale Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu Franciszka Józefa we Lwowie. W niepodległej Polsce, już na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskał w 1919 stopień naukowy doktora praw.
Wcielony 1 października 1910 do armii austro-węgierskiej, ukończył Oficerską Szkołę Artylerii dla jednorocznych ochotników. 2 sierpnia 1914 został powołany do 11 pułku haubic polowych. Całą wojnę przebył, pełniąc funkcje oficera ogniowego i dowódcy baterii w 11 pułku haubic polowych, a później w 111 pułku artylerii polowej[1]. W czasie służby w c. i k. armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów rezerwy artylerii: chorążego (1 marca 1913), podporucznika (1 listopada 1914) i porucznika (1 sierpnia 1916[2]).
Od 1 listopada 1918 w Wojsku Polskim. Dowodził baterią w obronie Lwowa. Formalnie został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej 20 maja 1919 roku z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 sierpnia 1916 roku, z zaliczeniem do I Rezerwy armii, z jednoczesnym powołaniem do czynnej służby na czas wojny aż do demobilizacji[3]. Mianowany kapitanem 8 stycznia 1919. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził dywizjonem w 3 pułku artylerii polowej, Szkołą Podoficerską nr 5, dywizjonem w 17 i 14 pułku artylerii polowej oraz 17 dywizjonem artylerii ciężkiej. 15 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu majora, w artylerii, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[4].
31 marca 1924 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 22. lokatą w korpusie oficerów artylerii[5]. W latach 1921–1928 pełnił kolejno funkcje dowódcy 17 Brygady Artylerii i 17 dac, zastępcy dowódcy 7 pułku artylerii ciężkiej, komendanta poligonu artyleryjskiego, dowódcy dywizjonu w 12. W sierpniu 1926 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 5 pułku artylerii polowej we Lwowie[6]. W maju 1927 roku został przeniesiony do 6 pułku artylerii ciężkiej we Lwowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[7]. W marcu 1928 roku został przeniesiony do 21 pułku artylerii polowej w Bielsku na stanowisko dowódcy pułku[8]. 24 grudnia 1929 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 5. lokatą w korpusie oficerów artylerii[9]. 19 czerwca 1933 został komendantem Szkoły Strzelania Artylerii w Toruniu[10]. 14 listopada 1935 objął dowodzenie 11 Grupą Artylerii, przemianowaną w maju 1938 na Grupę Artylerii Przeciwlotniczej. Od 14 listopada 1938 pełnił funkcję komendanta Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej w Trauguttowie.
Na tym stanowisku została go agresja Niemiec na Polskę. Po agresji ZSRR na Polskę z resztkami Centrum przekroczył 20 września 1939 granicę Rumunii. W styczniu 1940 przedostał się do Francji, gdzie objął dowodzenie artylerią 4 Dywizji Piechoty, a po zlikwidowaniu etatu dowódcy artylerii dywizji mianowany dowódcą 4 pułku artylerii lekkiej[11]. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii był (od sierpnia 1940) dowódcą artylerii 4 Brygady Kadrowej Strzelców. Stamtąd, wraz z grupą 200 oficerów i podchorążych, został przewieziony do Iraku. We wrześniu 1942 objął dowodzenie Zgrupowaniem Artylerii Armii Polskiej na Wschodzie. 1 stycznia 1943 awansowany do stopnia generała brygady. Po reorganizacji wojsk w lipcu 1943 mianowany dowódcą artylerii 2 Korpusu Polskiego[12].
Po wojnie, 4 listopada 1945 powrócił do Wielkiej Brytanii. 7 kwietnia 1949 prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski mianował go ministrem obrony narodowej i powierzył mu kierownictwo Ministerstwem Spraw Wewnętrznych w rządzie Tadeusza Tomaszewskiego[13]. 11 sierpnia 1950, w związku ze śmiercią dotychczasowego premiera, Tadeusza Tomaszewskiego Prezydent RP na Uchodźstwie, August Zaleski powierzył mu pełnienie obowiązków Prezesa Rady Ministrów oraz kierownictwo Ministerstwa Skarbu i Ministerstwa Sprawiedliwości do czasu powołania nowego rządu[14]. 25 września 1950 prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski mianował go Prezesem Rady Ministrów, ministrem obrony narodowej i kierownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości oraz zwolnił z urzędu kierownika Ministerstwa Skarbu i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych[15]. 8 grudnia 1953 prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski zwolnił go z urzędu Prezesa Rady Ministrów, ministra obrony narodowej i kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Skarbu oraz powierzył mu pełnienie obowiązków do czasu wyłonienia nowego rządu, co nastąpiło 18 stycznia 1954[16]. W latach 1954–1955 był przewodniczącym Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego, a w latach 1966–1968 – członkiem Rady Trzech. Od 1970 do 1972 był przewodniczącym Głównej Komisji Skarbu Narodowego[17].
Zmarł 9 lipca 1975 w Londynie i został pochowany na cmentarzu Gunnersbury (Sq. BA, gr. 387)[18]. Był żonaty z Anną z domu Stelmachowicz (1895–1983)[19].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 16 lipca 1975)[20]
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 46[21]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8540
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[22]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[23]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1933)[24]
- Komandorska Legia Zasługi (USA)
- Krzyż Komandorski Orderu Imperium Brytyjskiego
- Krzyż Wojenny za Męstwo Wojskowe (Włochy)
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (dwukrotnie, Austro-Węgry)[1]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[1]
- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (Austro-Węgry))[1]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)[1]
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913 (Austro-Węgry)[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 1202.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 1068.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 60 z 31 maja 1919 roku, poz. 1913.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 4 sierpnia 1920 roku, s. 677.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 167.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 21 sierpnia 1926 roku, s. 273.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927 roku, s. 147.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 89.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 134.
- ↑ Szczurowski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 138.
- ↑ Dziennik Ustaw RP Nr 1 z 30 kwietnia 1949 r.
- ↑ Dziennik Ustaw RP Nr 1 z 21 sierpnia 1950 r.
- ↑ Dziennik Ustaw RP Nr 3 z 27 września 1950 r.
- ↑ Dziennik Ustaw RP Nr 1 z 27 stycznia 1954 r.
- ↑ Eugeniusz S. Kruszewski. Prawno-polityczne podstawy funkcjonowania władz Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939–1990. „Przegląd Polsko-Polonijny”. 2, s. 64, 2011. ISSN 2083-3121.
- ↑ Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-05-18] (pol.).
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 45, s. 100, Czerwiec 1983. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 9, Nr 2 z 31 grudnia 1975.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 371.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia i administracji wojska”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z 1949, 1950, 1954 i 1988.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
|
.png)
| W dniu zaprzysiężenia | |
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
