Roman Archutowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Błogosławiony
Roman Archutowski
prezbiter
męczennik
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 sierpnia 1882
Karolin k. Pułtuska

Data i miejsce śmierci

18 kwietnia 1943
Majdanek

Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

13 czerwca 1999
Warszawa
przez Jana Pawła II

Wspomnienie

12 czerwca

Patron

Katolickie Liceum Ogólnokształcące w Warszawie

Roman Archutowski (ur. 5 sierpnia 1882 w Karolinie k. Pułtuska, zm. 18 kwietnia 1943 na Majdanku) – ksiądz profesor i błogosławiony katolicki, kanonik kapituły Metropolii Warszawskiej[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z bogatej ziemiańskiej rodziny, właścicieli majątku Karolin (pow. pułtuski)[2], syn Teofila (rozstrzelanego przez Niemców w Pułtusku jesienią 1939) i Emilii z Karwowskich. Brat Józefa Archutowskiego, teologa i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Ukończył gimnazjum w Pułtusku. Maturę zdał w Suwałkach w 1900, po czym wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego św. Jana Chrzciciela w Warszawie, gdzie otrzymał święcenia kapłańskie w 1904[4]. Został skierowany do pracy na parafii Jeżów, następnie na studia teologiczne do Cesarskiej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu.

Od 1910 pełnił posługę prefekta w Gimnazjum Realnym oraz w Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Warszawie. W latach 1925–1940 sprawował funkcję dyrektora tej szkoły. Pełnił również różne funkcje w Sądzie Metropolitalnym.

Był zwolennikiem ONR. W czasie II wojny światowej współpracował z wywiadem NSZ[5][6].

W 1940 objął urząd regensa Warszawskiego Seminarium Duchownego. W 1942 dwukrotnie uwięziony na Pawiaku. Maltretowany i bity nie ustępował groźbom, łącząc się w cierpieniu z Męką Jezusa Chrystusa. 17 stycznia 1943 został przetransportowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku – KL Lublin. Zachorował na tyfus plamisty. Po wielu cierpieniach i świadectwie wiary zmarł 18 kwietnia 1943 w Niedzielę Palmową. Ciało zostało spalone w krematorium. Grób symboliczny w mogile zbiorowej księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 107–5,6–23-30)[7][8].

Grób księży emerytów Warszawskiej Kapituły Metropolitalnej na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie

Ks. Roman został zaliczony w poczet 108 błogosławionych męczenników za wiarę 13 czerwca 1999 w Warszawie.

Zainteresowania naukowe[edytuj | edytuj kod]

Historyk Kościoła. Autor ponad 200 haseł o tematyce historycznej w Podręcznej Encyklopedii Katolickiej. Autor podręczników szkolnych.

Publikacje (wybór)[edytuj | edytuj kod]

  • Podręczna encyklopedya kościelna, 1912,
  • Historia Kościoła katolickiego w zarysie, 1920 (wiele wydań),
  • Historja Święta Nowego Testamentu, czyli Dzieje Objawienia Bożego w Nowym Testamencie, 1922,
  • Zarys historii Kościoła katolickiego dla wiernych, 1948.
Grób symboliczny ks. Romana Archutowskiego na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Leon Wanat, Za murami Pawiaka, Warszawa 1985, s. 338.
  2. Ziemianie polscy XX wieku. pther.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-11)]. Słownik biograficzny. Część 5, Wydawnicywo DiG, Warszawa 2006. ISBN 83-7181-094-6.
  3. Michał Komar: Władysław Bartoszewski. Środowisko naturalne. Korzenie. Warszawa: Świat Książki, 2010, s. 15. ISBN 978-83-247-1293-9.
  4. Historia. [dostęp 2009-08-14].
  5. W.J. Muszyński, Duch młodych. Organizacja Polska i Obóz Narodowo-Radykalny w latach 1934–1944. Od studenckiej rewolty do konspiracji niepodległościowej, IPN, Warszawa 2011, s. 135, przypis nr 162.
  6. S. Bojemski, Nim Hitler runie śmierć komunie! Wywiad antykomunistyczny Narodowych Sił Zbrojnych pod okupacją niemiecką w latach 1942–1945, Warszawa 2018, s. 133.
  7. Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW KOSTKA ZWOLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-01-03].
  8. Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]